Er is een tijd voor alle dingen

25 juni zijn de eerste 400 leden van de multinationale missie voor steun aan veiligheid uit Kenia geland in Haïti. Drie dagen later begonnen ze met patrouilles in Port-au-Prince, samen met Haïtiaanse politie. Nog eens 200 agenten zijn 16 juli gearriveerd.

Bendeleden van ‘400 Mawozo’ hebben het gemeentehuis van Croix-des-Bouquets in brand gestoken. Het politiebureau in Ganthier is volledig verwoest door 400 Mawozo. De hele stad Ganthier is in handen van deze bende. Ook de kantoren van de douane zijn in brand gestoken. Zelfs een school voor blinden en doven is aangevallen en geplunderd door bendeleden, in Croix-des-Bouquets (Duval).

De bende ‘Gran Grif’ is voornamelijk actief in Artibonite en ontvoerde daar 8 personen plus enkele vrachtauto’s. In Saint Marc maakt men zich zorgen omdat het politiebureau van Pont-Sondé al meermalen is aangevallen door deze zelfde bende.

De coalitie van bendes ‘Vivre Ensemble’ vermoordde 20 inwoners van Gressier en hernam de controle over het politiebureau aldaar. 75% van deze stad is in handen van bendeleden. 23.000 mensen zijn de stad ontvlucht. Ook Carrefour is in handen van bendes. Het politiegebouw is verlaten. Tussen Portail Léogâne en Gressier zijn 12 ‘tolposten’ waar bendeleden geld eisen voor een ‘veilige’ doorgang. Een route die ik vele malen heb gereden. Het is niet te vatten.

Ook kinderen zijn het slachtoffer van het bendegeweld. Volgens de organisatie Save the Children zijn er in de eerste helft van 2024 tenminste 131 kinderen gedood of gewond geraakt door bendegeweld.

Een verslag van UN Women liet zien dat seksueel geweld gericht tegen vrouwen en meisjes is toegenomen, gelieerd aan de situatie van onveiligheid. Verkrachting wordt gebruikt als tactiek om de toegang van vrouwen tot humanitaire hulp te controleren. Psychosociale steun wordt als steeds belangrijker erkend, om met trauma om te gaan als gevolg van het verdreven zijn van huis en haard, angst, ziekte en moeilijke levensomstandigheden.

De overheid heeft de noodtoestand uitgeroepen in 14 gemeentes in het Westen en Aritbonite, zodat aanvullende middelen gebruikt kunnen worden om bendeleden te verdrijven en zeggenschap van de regering te herstellen.

De voedselcrisis duurt voort, wegens het geweld dat toevoer van producten bemoeilijkt, prijsstijgingen en ontheemden. Meerdere financiële instanties hebben hun activiteiten in Haïti beëindigd. 8.000-10.000 van de 103.000 ambtenaren hebben het land verlaten. Velen van hen krijgen nog steeds een salaris betaald. Er brak brand uit op een bood met migranten, waarbij minimaal 40 mensen het leven verloren. De situatie van psychiatrische patiënten is moeilijk, onder andere door de onbeschikbaarheid van medicijnen.

De omstandigheden in gevangenissen zijn zo deplorabel dat een opstand uitbrak in Saint Marc. Er is onvoldoende eten, niet genoeg plaats, gebrek aan hygiëne. 15 gevangenen kwamen om bij een poging tot uitbraak.

Orkaan Beryl is gelukkig niet rechtstreeks over Haïti heen gegaan, maar heeft in het zuiden van het land wel overstromingen en schade veroorzaakt, met name aan landbouw en woningen.

Van afstand mag ik meedenken over een nieuwe fase van het verstrekken van geiten in zowel het Noordwesten als Grand Anse. We mochten verslagen schrijven over het werk in het Noordwesten en over de bouw van huizen en waterreservoirs in Grand Anse. Een aantal daarvan zijn gebouwd met financiering van CGK. In het Noordwesten gaat het bodembeschermingswerk door, wat erosie tegengaat en tegelijk een tijdelijke bron van inkomsten biedt voor gezinnen. Mensen woonden training bij over reparatie van telefoons en ontvingen een loon om gereedschap aan te schaffen voor het repareren van telefoons. Diverse andere trainingen werden gehouden. Boomkwekerijen zijn opgezet en boompjes geplant.

Het begin van het nieuwe schooljaar is uitgesteld van begin september naar 1 oktober. Van verscheidene kanten komen hulpvragen binnen. Van scholen voor het betalen van achterstallige salarissen van docenten. Van ouders voor het betalen van schoolgeld.

Een bekende belde en vertelde hoe zijn initiatief om een restaurant op te zetten in Pétion-Ville vrijwel onmogelijk wordt gemaakt doordat gewapende mannen zeggen dat zij de wijk beheren en betaald moeten worden voor het recht om er te functioneren. Ook komen ze binnnen om klanten te beroven. Zo wordt het mensen die op een eerlijke manier geld willen verdienen wel heel erg moeilijk gemaakt. Steeds meer bekenden (en onbekenden) proberen Haïti te verlaten.

Ook bij de kerk blijft de situatie onzeker. Er werd weer een ontvoering gemeld in Laboule. Soms worden activiteiten geannuleerd of zijn er minder gemeenteleden aanwezig bij de dienst, als er geruchten de ronde doen dat bendeleden in aankomst zijn. De kerk heeft het initiatief genomen om gemeenteleden te helpen met spullen die ze verloren zijn in het bendegeweld.

Er kwam een overlijdensbericht van een 18-jarige jongedame van de kerk. Ze was weliswaar naar het ziekenhuis geweest, maar ontving niet de zorg die ze nodig had. Bloedarmoede was het enige dat haar verteld was. Er bleek een probleem met haar lever te zijn maar daarvoor is ze niet behandeld. De gebrekkige gezondheidszorg blijft frustrerend en onrechtvaardig.

De kerkdiensten staan deze maand in het teken van de kinderen. De laatste week van augustus worden er activiteiten en spelletjes voor de kinderen georganiseerd. Dit in een poging om iets van ontspanning te creëren voor kinderen die dagelijks in angst leven en opgroeien temidden van geweerschoten. Het thema hierbij is Spreuken 22:6. Er wordt gesproken over de rol van het gezin in de spirituele, sociale en intellectuele ontwikkeling van het kind. Ouders worden aangemoedigd om hun kinderen uit te nodigen om vragen te stellen, wat traditiegetrouw juist niet gebeurt. Integendeel, kinderen moeten zich vaak stil houden en vooral geen vragen stellen. Liefde en respect voor kinderen worden niet altijd getoond.

Nog steeds krijg ik regelmatig een samenvatting van de preek in Laboule. Zo ook uit Lucas 19:1-10. Vaak zeggen we dat we geen tijd hebben, maar vaak wordt tijd verkeerd besteed. Tijd is een geschenk van God. Hoe benutten we die? Wat zeggen we vaak dat we wachten tot morgen, het komt nog wel, later, een andere keer. We maken geen gebruik van de gelegenheid. Tijd wordt verspild.

In Pestel komt nog wekelijks een kinderclub bijeen. Afschuwelijke verhalen van kinderen wiens vader is verdwenen, of wiens vader is doodgeschoten in aanwezigheid van de kinderen. Een baby is buiten geboren toen z’n moeder vluchtte voor schoten.

Bij het kantoor waar ik werkte, wordt een barrière aangebracht midden op de weg, in een poging om kwaadwillenden buiten te houden. Vrienden brengen slapeloze nachten door, omdat ze worden gewekt door schoten bij een (poging tot) inbraak in de buurt.

Ondanks alles laten mensen me glimlachen, gewoon zomaar door een bericht te sturen, zowel volwassenen als kinderen. Tekenen van verbondenheid en vriendschap, door alle afstanden heen.

En er blijft steun, in gebed, betrokkenheid, of op financieel gebied. Zo is er een gift binnengekomen waarmee boeren in Kenscoff training en zaden kunnen blijven ontvangen, en waarmee een deel van de salarissen van docenten van een school in het Noordwesten betaald kan worden.