Kippen, contrasten, ingestorte scholen

Het is zondag 16 november, vijf uur ’s middags. Het is nog licht en het schemert niet, maar over een half uur is het donker. Dat gaat snel hier. Ik zit buiten op het terras op de bovenverdieping van het MCC gebouw en luister naar de geluiden om me heen. Een huilend kind, ergens staat een generator aan, in het ravijn achter MCC lopen een paar naakte kinderen rond op de daken van hun eenvoudige woningen, waar ze kleren van de lijn halen om aan te trekken. Ergens kraait een haan of blaft een hond, of klinkt er gezang van een kerkdienst. Ik ben blij dat ik geen luide muziek hoor bij de overburen. Tot onze schrik begon daar twee weken geleden in het weekend een dj met optredens. Dat wil zeggen: vrijdag overdag begon het, tot en met zondag. Misschien hebben ze nu problemen met de stroomvoorziening... Wij wel in ieder geval. De staat is momenteel erg zuinig met het verstrekken van elektriciteit. Een tijdlang hadden we vrij regelmatig ’s avonds/’s nachts een aantal uren stroom, zodat het batterijsysteem opgeladen kon worden. De laatste tijd geeft de staat heel gul misschien vijf minuten stroom en dan houdt het weer op. De batterijen zijn dus leeg. Tijdens werkdagen hebben we daarom momenteel de generator aanstaan, die echter veel benzine opslorpt en dus veel geld kost.

Gisteren ben ik terug verhuisd naar MCC. Ik verhuis regelmatig; een maand Gwo Jan, vier maanden MCC (Delmas 75), een maand bij de familie van m’n collega (Delmas 52) en nu weer terug bij MCC. Mijn collega is gisteren teruggekomen uit Amerika. Als welkomstmaal had zijn vrouw een menu van rijst met erwten, kip en gebakken plataan bedacht. Twee andere meiden en ik boden de helpende hand. Toen ik een paar dagen geleden na m’n werk bij hen thuis kwam, trof ik buiten een levende haan aan. Dat bleek de maaltijd voor gisteren te zijn. Ik heb maar vriendelijk bedankt voor het verzoek om de haan een mes op de keel te zetten. Dat heb ik aan de anderen overgelaten. Voor het eerst dat ik het proces van levende kip tot kippenpoot op mijn bord meemaak. Weer een ervaring rijker... De kip werd gekeeld, geplukt en gebraden, terwijl de jongste zoon lag te slapen. Toen hij wakker werd en een kijkje bij de kip wou nemen, begreep hij niet waar die gebleven was. Ik denk niet dat hij de link kon leggen met de kippenbout waar hij ’s avonds op zat te kauwen... Ik hield me liever bezig met het baken van een taart, want ook dat hoorde bij het welkom; taart en koekjes. Op het vliegveld een blij weerzien tussen man, vrouw en beide zoons. Na ons gezamenlijke feestmaal bij hen thuis ben ik naar MCC gelopen. Vandaag weer even op bezoek geweest, waar ik enthousiast onthaald werd door beide jongens. Het is nu weer even wennen aan de stilte; geen geroep van kinderstemmen, geen kleine handen die voorzichtig m’n armen aanraken als ik ’s ochtends lig te slapen in de kamer die ik deel met de oudste zoon (2 jaar), geen gesprekken. Het was een fijne maand, waar ik met plezier ‘gezinstaken’ heb waargenomen.

De afgelopen weken heb ik aardig wat ritjes naar het vliegveld gemaakt, om mensen op te halen en weg te brengen, zowel collega’s als gasten die bij MCC verbleven. Het gaat niet vanzelf om hier de weg te leren kennen. Wegenatlassen zijn er niet, wegbewijzering ontbreekt; het gaat puur door de weg te onthouden die je rijd, op aanwijzingen van anderen die hier wel bekend zijn. Ik was alweer vergeten dat navigatiesystemen vrij normaal zijn in Nederland, totdat iemand me hier afgelopen week vroeg of dat hier ook werkt. O ja, dat bestaat ook nog! Niet hier...
Tijdens een van mijn ritten naar het vliegveld belde mijn vader me en vertelde hij me dat hij een andere motor heeft gekocht. Toen ik even later een weg wou oversteken, klopte iemand op het raam van het autoportier en hield smekend zijn ene hand omhoog, terwijl hij met de andere over z’n buik wreef ten teken dat hij honger had. Zo’n samenloop van dingen treft me telkens weer. Wat een contrasten, wat een totaal andere werelden, wat een totaal andere dingen waar we ons mee bezighouden. De verzoeken om geld blijven komen. Hulpvragen voor schoolgeld van diverse families, of een man die me aanhoudt vlakbij MCC en een rekening laat zien van een operatie die zijn 12 jarige dochter moet ondergaan. Ze heeft blindedarmontsteking en moet geopereerd worden, maar haar vader heeft het benodigde geld nog niet bij elkaar kunnen krijgen.

Met al deze dingen gaat het werk ondertussen goed door. Ik heb de afgelopen weken aardig wat vertaalwerk verricht, zowel Creools-Engels als Engels-Creools en verder het gewone reilen en zeilen van MCC en Défi Michée. Tijdens een teamvergadering herinnerden we elkaar eraan dat twee collega’s jarig zijn deze week. Iemand vroeg een van hen hoe oud ze wordt. Ze dacht na en noemde haar geboortejaar, waarop een andere collega z’n rekenmachine tevoorschijn haalde en met de uitkomst kwam: 49. Op haar verjaardag (gisteren) belde ik haar en later hoorde ik ook mijn collega haar bellen, tegen wie ze zei dat ze 59 werd. 59? Of 49? Het is duidelijk: leeftijd heeft geen betekenis en vaak weet men niet hoe oud men is. Mensen die hun leeftijd wel weten, tellen er vaak een jaar bij op. Dus als ik nu 25 ben, zeg ik dat ik 26 ben, want dat word ik immers straks. Jaja...

Gedurende drie dagen is er een tentoonstelling voor het promoten van lokaal gemaakte producten van vrouwen. De tentoonstelling werd gehouden bij een luxe en heel mooi hotel. Stands met eigengemaakte jam, dranken, kleding, houten of metalen kunstwerken of gebruiksartikelen (dienbladen, opbergboxen), sieraden, tafelkleedjes, etc. Toen we het hotel verlieten, had er zich een grote groep motoren verzameld. Dat is de eerste keer dat ik dat hier zie. Toch weer een heel andere omgeving. Wat een contrasten; dit super-de-luxe hotel aan de ene kant, de woningen hier achter in het ravijn bij MCC aan de andere kant.

1 en 2 november zijn nationale feestdagen in Haïti. Gedurende die dagen worden doden herdacht en wordt er gefeest op begraafplaatsen. Helaas deed zich de afgelopen weken een gebeurtenis voor waarbij vele doden te betreuren vielen. Het nieuws verspreidde zich snel: een stuk of drie verdiepingen van een school in Pétion-Ville waren ingestort, waar zich op dat moment honderden leerlingen en hun leraren bevonden. Je vraagt je af hoeveel een land, een volk kan hebben. Haïti kent al zoveel ellende en problemen, zoveel armoede, werkeloosheid, ontbossing, de orkanen die zoveel rampspoed meebrachten en nu dit weer. Houdt het dan nooit op? Weinig middelen om de reddingsoperatie uit te kunnen voeren, zulke slechte en smalle wegen dat auto’s/ambulances slecht in de buurt kunnen komen, zo’n negentig doden en 150 gewonden, rouwende ouders, een beschadigd volk. Ik erger me wel eens aan de vele bouwregels in Nederland, maar liever die bureaucratie dan het gebrek aan regels dat tot zo’n zwakke constructie leidt dat het zovele mensenlevens kost. Als scholen uitbreiden, worden er telkens verdiepingen opgebouwd, hoewel de muren daar niet op berekend zijn. Dan doen zich dit soort dingen voor. Nog geen week later stortte een tweede school in, in Port-au-Prince. Dit keer gelukkig geen doden, maar wel weer gewonden. Hoe is het mogelijk? Luide muziek en dans deed de muren trillen en instorten, zo werd gezegd. Een lichte aardbeving, was een andere genoemde oorzaak. Want ja, Haïti ligt ook nog bij een breuklijn en er doen zich gedurig lichte aardbevingen voor. Bij een derde school, op dezelfde dag als de tweede, was een trap ingestort en sprongen kinderen in paniek naar beneden. Toen ik de volgende dag mijn ‘kamergenootje’ naar school bracht, kwam ik onderweg terugkerende ouders tegen die me vertelden dat de school gesloten was. Van mijn collega’s hoorde ik later dat sommige scholen gesloten waren en andere open. Ieder doet maar waar ie zin in heeft, zo zeiden ze. Een land zonder regering. Een van mijn collega’s vertelde dat haar kinderen bang waren. Bang om naar school te gaan. Zelfs de school voelt niet meer als een veilige omgeving. Geen wonder dat ze zich zorgen maken.