Een nieuw jaar maar geen nieuw begin

31 december ben ik geopereerd aan mijn knie. Elke keer als ik een ziekenhuis in Nederland betreed, denk ik aan de gezondheidszorg in Haïti. Er worden ziekenhuizen in brand gestoken in Haïti. In Nederland wordt vuurwerk afgestoken. Volgens de nieuwsberichten heeft Nederland nog niet eerder zoveel geld uitgegeven aan vuurwerk als afgelopen oudjaar. Dan kan ik niet anders dan denken aan de ongelijke verdeling op deze aardbol.

Weer kwam er bericht van een motorongeluk, van een familie die slechts enkele dagen eerder iemand had begraven die was overleden bij een motorongeluk. Haar broer is vooral gewond aan zijn hoofd en voet. Een andere broer was op zoek naar hechtdraad voor de wonden. Dat zet me weer even met beide benen op de grond. Ik worstel met de gezondheidszorg hier en raak teleurgesteld, maar het is nog heel wat anders dat de patiënt zelf op zoek moet naar hechtdraad. Ook het maken van een scan is een hele zoektocht.

Op de vroege ochtend van 1 januari werd gelijk weer gepoogd door bendes om terrein te winnen nabij Laboule. Gros Morne was wederom het doelwit van een aanval van een bende. Het aantal ontheemden is opgelopen tot 1.040.000 personen. Er vinden nog steeds geen vluchten plaats van en naar Port-au-Prince. Havens zijn eveneens gesloten. Wel is er een nieuwe haven geopend, in Saint Louis du Sud, het zuiden van het land. Versterkingen zijn gearriveerd uit Kenia, Guatemala en El Salvador om zich aan te sluiten bij de multinationale missie van steun aan veiligheid. De vraag blijft om deze missie te wijzigen in een vredesmissie van de VN.

Naast de school in Dos d’Âne is een moestuin aangelegd, waar ouders helpen om eten te verbouwen zodat hun kinderen eten kunnen krijgen op school. Elders in het land staakten docenten van overheidsscholen omdat ze salaris betaald willen krijgen. Leerlingen gingen de straat op om te eisen dat hun docenten les komen geven. De leerlingen vallen ook privé scholen lastig, omdat ze het oneerlijk vinden dat daar wel les wordt gegeven. In Port-au-Prince zelf zijn de meeste scholen gesloten. Andere scholen proberen alternatieve lesruimte te vinden in wijken met minder geweld en in Pétion-Ville.

Gezien de problemen in Port-au-Prince, verplaatsen veel activiteiten naar Pétion-Ville, wat tot extra drukte leidt. Vele handels sluiten. Zo ook MSC Plus, een grote bouwmarkt in Tabarre, waar ik vele malen ben geweest en waar een kennis werkzaam is. Ze houden een vestiging open in Cap Haïtien, een stad in het noorden (en na Port-au-Prince de grootste stad van het land).

De terugkeer van president Trump heeft grote gevolgen voor zowel de Haïtiaanse migranten die onder een humanitair programma van Biden naar Amerika konden reizen, als voor de organisaties die met financiering van de Amerikaanse overheid in Haïti werkzaam zijn. Migranten lopen het risico om gedeporteerd te worden. Verder is per direct de buitenlandse financiering stopgezet, in ieder geval voor 90 dagen, wat betekent dat programma’s van het ene op het andere moment niet meer uitgevoerd kunnen worden en salarissen niet betaald worden. De organisatie waar ik werkzaam voor was, Church World Service, heeft eveneens zwaar te lijden onder de veranderingen, aangezien zij met financiering van de overheid verantwoordelijk zijn voor het opvangen van vluchtelingen en migranten. Die financiering is per direct stop gezet.

De gemeente van Kenscoff neemt maatregelen om te proberen bendes op afstand te houden. Dat bleek niet onterecht, want sinds maandag 27 januari hebben bendeleden geprobeerd Kenscoff in handen te krijgen. De doorgaande wegen naar het zuiden van het land zijn niet langer begaanbaar. De ‘normale route’ is in handen van bendes. De alternatieve route is sinds 1 januari geblokkeerd wegens bendegeweld. Nu is een pad via Seguin dat voorheen alleen te voet begaanbaar was zover bewerkt dat het kan dienen als alternatieve route naar het zuiden. Bendeleden willen controle over die route, zodat ze reizigers weer staande kunnen houden en geld eisen voor doorgang. Die inkomstenbron zijn ze nu kwijtgeraakt bij de geblokkeerde wegen.

Mijn buren hoorden vele geweerschoten, gelukkig op ‘veilige’ afstand (veilig is een relatief begrip onder zulke omstandigheden). Familieleden uit dorpen die onder schot lagen, kwamen hun toevlucht bij hen zoeken. Scholen blijven gesloten en er is geen markt. Het ziekenhuis van Fermathe constateerde een toename in het aantal binnenkomende patiënten met schotwonden. De bendeleden waren bij Wynne farm, een vredige omgeving en geliefd toevluchtsoord voor mensen uit de stad. Ik werd er al in mijn beginjaren bij MCC mee naartoe genomen. Het is er heerlijk wandelen en genieten van de mooie omgeving.

Het thema wederkerigheid is in de loop der jaren meermalen aan bod gekomen, onder andere in samenspraak met de Christelijke Gereformeerde Kerken. Ik mocht bij eerdere gelegenheden meedenken in de context van Haïti en Nederland, hoe we van elkaar kunnen leren. Het thema is nog steeds actueel. Afgelopen maandag organiseerde CGK Zending een conferentie over missionaire wederkerigheid, met genodigden uit binnen- en buitenland. Een mooie dag met goed gezelschap.

De eerste maand van dit nieuwe jaar zit er alweer bijna op. 12 januari is wederom verstreken, wat een moeilijke datum blijft. 15 jaar is het al geleden dat de aarde onder onze voeten bewoog en vele mensen om ons heen stierven. We weten niet wat het jaar zal brengen. We kunnen wel plannen maken, al weten we niet of die uitkomen. Wanneer zal het vliegveld van Port-au-Prince weer open gaan? Haïti is een goed land waar mensen goed zouden moeten kunnen leven. Niet alles kan afgeschoven worden op de overheid. Men is meer geïnteresseerd in geld uitgeven om het land te verlaten dan investeren in het eigen land. Ook zijn mensen bereid in het buitenland werk te doen wat ze in eigen land niet willen doen. Ongeacht wat dit jaar brengt, we kunnen er in ieder geval voor elkaar zijn en proberen dankbaar te zijn onder alles, omdat God ons nooit loslaat.