Wakker geschud in een veranderde wereld

Het is een vreemde gewaarwording als de aarde onder je en de wereld om je heen beweegt. Over het algemeen beschouwen we de aarde denk ik als iets bestendigs, iets onwankelbaars. Wat kan het dan een gevoel van verlies van zekerheid, van veiligheid geven als de wereld om je heen beweegt. En het houdt nog niet op. Zowel afgelopen maandag als dinsdag werden we letterlijk wakker geschud door trillende aarde; heftige naschokken. Men blijft in angst en stress leven. Daar komt nog bij dat het de laatste tijd een aantal keren flink geregend heeft. Iedereen op de been, proberen te voorkomen dat het water op ons zeildoeken dak blijft liggen. Er worden palen onder de zeildoeken geplaatst. Natte matrassen, natte mensen. Er worden nu blokken onder de matrassen gelegd, zodat ze een eindje van de grond komen. Ondanks alles komt er toch een beetje een nieuwe ‘routine’ in ons leven, voor zover mogelijk. Op een avond was een van onze ‘huisgenoten’ erg laat op pad. Hij had pech met de auto. De batterij van z’n telefoon was leeg, dus hij was onbereikbaar. Om kwart over elf was hij nog niet terug. Voor Haïti is dat erg laat. We besloten dus met een aantal naar hem op zoek te gaan. We waren nog niet ver, toen hij achterop een motor taxi ons tegemoet kwam rijden. Opnieuw raakte de broederschap me, de solidariteit. Men lag al in bed, maar stond onmiddellijk op en was direct bereid om op zoek te gaan naar een naaste, een buurman, een broeder, een vriend. Er zijn voor elkaar.

Onze werkdagen en weken blijven flink gevuld. Zelfs mensen met gezinnen vinden het niet erg om veel te werken, anders ga je maar nadenken, zo zegt een ieder. Bedankt voor het mooie leven, zei een van mijn ‘huisgenoten’ laatst. Welk mooie leven, reageerde zijn vrouw. Nou, dit leven, waarin God ons test om te zien hoeveel we kunnen verdragen, wat we aankunnen. Een test. Een strijd. Luctor et emergo; ik worstel en kom boven. Een (Haïtiaanse) collega sprak tijdens devotie over de tekst Filippenzen 4: 4; ‘Verblijdt u in de Here te allen tijde! Wederom zal ik zeggen: verblijdt u!’ Hij was zich ervan bewust dat men hem er raar om kan aankijken dat hij dit nu durft te zeggen, onder deze omstandigheden. En toch is het waar, zei hij. Een triest mens is lichamelijk ziek en kan niet helder nadenken. Hoe kunnen we ons land opbouwen als we triest zijn? Op zondag werd gepreekt uit Mattheüs 6: weest niet bezorgd. Zittend op een stoeprand luisterde ik naar de preek, naar de koren die ook buiten prachtig van zich laten horen. Het kerkgebouw is onbruikbaar, maar de gemeente gaat door. Men laat zich niet weerhouden.

Ook de afgelopen weken weer veel op pad met ingenieurs, als chauffeur en tolk. We hebben de meest uiteenlopende gebouwen bezocht, variërend van katholieke centra tot een voodoo tempel. Daarnaast enkele woningen, kindertehuizen voor gehandicapten en vooral scholen. We hebben contact met onderwijsorganisaties, die ons een lijst van hun scholen hebben gegeven. Die bezoeken we nu. Weinig bemoedigende bezoeken. De ingenieurs vatten het zelf samen in hun opmerking: “Breng ons nu naar een vrolijke plaats, Margot.” Zij vinden het ook niet leuk om telkens slecht nieuws te moeten brengen. Rijp voor de sloop. Vele reparaties nodig. En waar moet het geld voor al die reparaties vandaan komen? Docenten overleden. Leerlingen overleden. In alle scholen staan de lessen van de laatste schooldag nog op het bord: mardi 12 janvier 2010, staat er geschreven, gevolgd door een tekst als ‘God is trouw’ of ‘Stel niet uit tot morgen wat je vandaag kunt doen’. Het lijkt alsof op die dag de wereld ophield. 12 januari. Een van de scholen die we bezochten, raakte me persoonlijker. Het is de school waar een zoon van een collega op heeft gezeten. Ik bracht hem regelmatig naar school. Samen beklommen we de trappen naar de school. Hij in z’n donkerblauwe broek en oranje geblokte blouse, blinkend gepoetste schoenen, rugzak om, z’n kleine hand stevig in mijn hand, ik met mijn eigen rugzak om en zijn thermobox in m’n andere hand. En nu zijn bij het ene gebouw de bovenste twee verdiepingen naar beneden gekomen, terwijl bij het andere gebouw de muren op de benedenverdieping zwaar gescheurd zijn. Daar zaten kinderen. Daar werd geleerd, daar werd onderwezen. De wereld is veranderd, vele levens zijn veranderd. Wat eens als een veilige, geborgen plaats werd beschouwd, is opeens gevaarlijk. Het huis dat thuis was, is nu wankel en onzeker.

Vele straten zijn geblokkeerd. Ze zijn veranderd in ‘woonkamers’. Tenten staan midden op de weg, zeildoeken zijn over de wegen gespannen. Er wordt gekookt, er staan stoelen. Het doet me pijn te zien hoe mensen nu moeten leven. Bouwsels van hout, golfplaat, lakens, zeildoeken moeten nu door gaan voor huisvesting. Met RNDDH heb ik opnieuw twee kampen bezocht. Het ene kamp telt maar liefst 11.000 inwoners en is gelegen op een schoolterrein. Het andere kamp is in een park tegenover het voormalige paleis van justitie. Ook bezochten we twee scholen, om een idee te krijgen van de plannen voor hervatten van onderwijs. Dat lijkt op dit moment nog niet mogelijk. Scholen zijn onbetrouwbaar, docenten zijn overleden, evenals leerlingen. Bovendien is niemand bereid om z’n kinderen in een gebouw onder te brengen en ontbreken alle middelen. We zijn ook nog in gesprek geweest met de burgemeest van Port-au-Prince, die zoals zovelen tegelijk slachtoffer is en hulpverlener.

Vele mensen raken ziek. Diarree is aan de orde van de dag. Op sommige plaatsen komt dat door een gebrek aan schoon drinkwater. Ook ik moest er aan geloven en heb een dag ziek in bed doorgebracht. Ik was al lang blij dat ik een bed tot m’n beschikking had, om nog maar te zwijgen van een wc. De nacht was wat vervelender, met een wc op grotere afstand. Gelukkig duurt het bij de meeste mensen niet lang en zo ook bij mij.

Er is momenteel een evaluatieteam bij MCC. Het is de bedoeling dat zij met een plan komen voor middel en lange termijn aanpak van MCC na de aardbeving. Ook MCC Haïti is veranderd. Heel het leven is veranderd.

Ik maak deel uit van een comité binnen ons team dat zich bezighoudt met distributies van goederen. Niet alleen voedsel, maar ook andere goederen die de komende tijd als het goed is binnenkomen vanuit Canada en Amerika. Ingeblikt vlees, dekens, emmers met sanitaire benodigdheden, etc. Ook zeildoeken blijven hoognodig, zeker nu het meer gaat regenen.

Met giften vanuit Nederland zijn inmiddels drie voedseldistributies gehouden in verschillende zones; Delmas 24, Delmas 33 en Duvier. Vele families zijn voorzien van rijst, bonen, olie en spaghetti. Hartelijk dank aan een ieder die dit mogelijk heeft gemaakt!

Temidden van dit alles heb ik getrakteerd op beschuit met roze muisjes, ter ere van de geboorte van mijn nichtje. Een maand na haar geboorte deed de gelegenheid zich eindelijk voor. En zo verwelkomde een gezelschap van diverse nationaliteiten in Haïti een meisje in Nederland.
Behalve beschuit met muisjes werden er ook oliebollen en appelflappen gegeten. Ik was uitgenodigd voor een feest in Gwo Jan, ter ere van alle jarigen en huwelijksfeesten in de maand februari. We hebben een heerlijke avond gehad met elkaar. Wat een sfeer. Muziek, dans, geweldige animatie, een feestmaal. Jong en oud, groot en klein; even werd de stress weggenomen, zei iemand. Er werden serenades gezongen naar gewoonte van O Kap, een stad in het Noorden. Na twee jaar aandringen moest ik er eindelijk ook aan geloven om te dansen. ‘Dat kan ik niet’ is geen excuus. ‘Dan leren we je het wel.’ Dus tot groot vermaak van mijn vrienden kregen ze me eindelijk zover. We hebben allen genoten, stuk voor stuk. Dat alleen al deed me plezier; de vreugde om me heen. De stress bleef niet lang weg. Een paar uur later werden we ruw gewekt uit onze slaap, toen de aarde opnieuw liet voelen dat geen mens de natuur in bedwang kan houden.


Giften blijven welkom op rekeningnummer 30.42.00.182 ten name van Christelijke Gereformeerde Kerk Drogeham, onder vermelding van aardbeving Haïti.