Collega's in DR en familie in Frankrijk

De afgelopen en komende weken zijn weken van reizen. Na het bezoek uit Nederland woonde ik met een aantal binnengevlogen collega's het nationaal forum van SCH bij als afsluiting van de diverse fora die ze georganiseerd hebben over integratie van gehandicapten in kerk en samenleving. De dag werd geopend met spreker Gerald Oriol, de staatssecretaris voor integratie van gehandicapten. Er volgden nog een aantal toespraken, waaronder een van een CWS collega. Een stuk of 100 aanwezigen, onder wie bisschoppen, predikanten, professoren, afgevaardigden van gehandicapten organisaties, enz. In groepen werd gesproken over aanbevelingen op het gebied van integratie in de kerk, in de gemeenschap, en in onderwijs en werk. Resoluties zijn aangenomen en een nationaal comité is opgezet om er vervolg aan te geven.
Aan het eind van diezelfde middag was het afscheidsfeest van mijn collega. Diverse organisaties waren uitgenodigd om samen te komen eten.

De volgende dag, zaterdag, vertrokken we naar Malpasse, de grens met de Dominicaanse Republiek. Die was al een aantal dagen gesloten voor verkeer, in verband met een zogenaamd kippenvirus in de Dominicaanse Republiek. Er was echter geen sprake van een kippenvirus, maar een Braziliaanse organisatie wilde investeren in kippenproductie in Haïti, wat nadelig zou zijn voor de Dominicaanse kippen en eieren export naar Haïti. Hoe dan ook, wij gingen te voet de grens over en werden aan de Dominicaanse kant opgehaald en naar Santo Domingo gebracht. Het had ons heel wat moeite gekost om de juiste papieren te regelen om met de CWS auto de grens over te steken en uiteindelijk bleek dus alle moeite voor niets.
In Santo Domingo voegden we ons bij de reeds aanwezige collega's. Het bleek museumavond te zijn, dus we bezochten het huis van Columbus aan Plaza España, ingericht met oude meubels uit de tijd van Columbus.
De Dominicaanse Republiek is zo anders dan Haïti, het is elke keer weer frappant. De infrastructuur, tunnels, hoogbouw, sportcentra, kleding, warm water, huidskleur, zelfs het naar een museum kunnen gaan.

Na een welkomstbarbecue begon het officiële programma op maandag. Alle collega's van de regio Latijns Amerika en Caribisch gebied waren bijeen voor onze half jaarlijkse vergadering. 's Ochtends waren we bij onze partner organisatie SSID. Iemand sprak over de economische situatie van de Dominicaanse Republiek, een ander over de programma's en regio's waar SSID werkt, weer een ander over samenwerking tussen de Dominicaanse Republiek en Haïti aan de grens, met kerken en scholen. We vierden twee verjaardagen en vertrokken uit Santo Domingo naar Boca Chica, waar we Caminante bezochten, onze andere Dominicaanse partner organisatie. 's Avonds reden we naar Juan Dolio, om daar de rest van de week door te brengen.

Een mooie locatie, Playa Esmeralda, pal aan het strand. Vanuit de kamers zicht op het binnenterrein met fleurige en kleurrijke bloemen. Vanuit de vergaderruimte zicht op palmbomen aan zee. Een gevarieerd programma, met een diversiteit aan onderwerpen en sprekers. Presentaties van alle collega's over de respectievelijke bezigheden in de regio, financiën, ervaringen na de aardbeving. Presentatie 3 jaren plan voor ons werk in Haïti, dat is ingegaan per 1 juli, lobbyen, bescherming, 'resilient livelihoods', fondsenwerving. Christian Aid presenteerde hun plan voor het hele eiland. We werkten aan onze website en monitoring. 's Avonds aan het strand een sessie over de trauma training van Wozo. We bekeken video's met een discussie over de hoogte van overhead kosten en ook over het maken van fouten in ontwikkelingswerk en het toegeven daarvan. We spraken over de millennium doelen en over uitwisselingen tussen Haïti en de Dominicaanse Republiek. We eindigden met een aangrijpend lied 'Latinoamerica', een lied van en voor Latijns Amerika.

We zijn tot vrijdag in Juan Dolio gebleven. Een wandeling langs het strand, waar aan de ene kant de golven woest op het koraalrif sloegen. Verderop was het makkelijker lopen in het zand en in het water. Op de laatste ochtend nog even met z'n allen de zee in voordat we met een tussenstop in Boca Chica terugreden naar Santo Domingo. Bustickets gekocht, de auto weggebracht en naar het hotel. Afscheid genomen van mijn collega die nu CWS verlaten heeft. We bezochten nog een chocolade museum waar we het hele proces uitgelegd kregen van cacao tot chocola en genoten even van het dakterras van het hotel. 's Avonds traditiegetrouw een afsluitend samenzijn, met aan maaltijd aan zee (Malecon).

Met z'n drieën vertrokken we zaterdag per bus terug naar Port-au-Prince; behalve mijn Haïtiaanse collega en ik kwam er een collega uit Argentinië mee, voor het eerst naar Haïti. Wederom 1 dag voor het volgende vertrek, samen met SKDE en de bezoekende collega uit Argentinië. Het was maandagochtend zo mooi helder, zulke scherpe vormen en kleuren. De stad en de contouren van de bergen vanaf Mon Kabrit, het meer langs de weg naar Hinche; het lag er allemaal zo mooi bij. De eerste bestemming was Papay, vlakbij Hinche. Daar bezochten we MPP, Mouvman Peyizan Papay (Beweging Boeren Papay). We werden gastvrij ontvangen en rondgeleid, met uitgebreide uitleg. Bij de administratie is dit jaar ter gelegenheid van het 40 jarig bestaan een nieuw kantoor gebouwd met cement, blokken, geld en inzet bijgedragen door de eigen leden. Er is een trainingcentrum, er worden groentes verbouwd in autobanden, een manier om ruimte efficiënter te gebruiken die men daar leert. Een groot centrum met slaapplaatsen, een keuken met enorme ketels op gas in plaats van houtskool, een radiostation, latrines die menselijke uitwerpselen veranderen in compost. Er wordt cassave gemaakt, olijfpoeder, enz. Onze gastheer vertelde ons de geschiedenis van MPP, die nu ruim 4000 groeperingen telt in het departement Centre. Ze geven veel training, werken in verschillende comités en werken vooral in landbouw. Het is een hele strijd geweest om te komen waar ze zijn, en nog steeds.

Na afloop bezochten we Basen Zim, een vlakbij gelegen waterval. Mijn collega kwam er al gauw achter dat je in Haïti nergens alleen kunt zijn. De stad kwam na één dag al op haar af met zoveel beton en krioelende mensen (en dat terwijl zij in Buenos Aires woont). Maar ook in de natuur kreeg ze een ongevraagde escorte vaan een stuk of vijf, zes jongemannen. Ze brachten ons naar een grote grot, waar nog oude tekeningen zijn te zien van 'indigenous', de oorspronkelijke inwoners van Haïti. Kleine vleermuizen fladderden rond, er kwam licht naar binnen door een opening in het 'dak'. Er loopt zelfs een pad naar een andere plaats, vanuit die rots. We stonden aan de bovenkant van de waterval. Het water stroomt via verschillende bassins langs de rotswand naar beneden. Er is nog een tweede, kleinere grot, waar regelmatig voodoo ceremonies worden gehouden.
We vervolgden onze reis via Pignon, Saint Raphaël, St Michel de l’Atalaye, Ennery naar Gonaïves. Van helder gingen we over op grijze wolken, regen, groene bergen, modder en veel water oversteken. Houten huizen en kleine, houten gebouwtjes op palen naast de huizen, waar zaden en eten opgeslagen worden.

We brachten de nacht door in Gonaïves en vertrokken de volgende ochtend naar Jean Rabel, na een eerste lekke band vervangen te hebben. Onderweg vertelde mijn collega aan onze SKDE man over het werk dat in Chaco gebeurt, een regio in Argentinië, Paraguay en Bolivia, en na de Amazone het grootste bosgebied van Zuid-Amerika. Het is een droog gebied, met lange periodes zonder regen, net als in het Noordwesten. In de Chaco werkt CWS met indigenous om afgenomen land dat hen erfelijk toebehoort, terug te krijgen. Hun oorspronkelijke bestaan in de bossen, van jacht en ook van visserij, kan ze niet langer in leven houden. CWS helpt ze ook om voor hen nieuwe landbouwmethodes te leren en aan te passen aan veranderende omstandigheden.
We stopten bij de zoutvlaktes om het proces van zoutwinning van wat dichterbij te bekijken. Verderop kregen we een tweede lekke band. In de middag bereikten we Jean Rabel. Daar in de buurt bezochten we de corporatie KOFEJ; een uitwisseling tussen Chaco en corporaties. Een goed gesprek met een aantal leden van KOFEJ, die de corporatie omschrijven als een overheid voor hen, in een gebied waar de overheid niet komt noch werkt. Er werd gesproken over het terugwinnen van land in de Chaco, over de wijze van organiseren en het belang daarvan. KOFEJ is van 16 naar 427 leden gegaan, van wie de meerderheid vrouwen. Een belangrijk onderdeel vormen de landbouw en commerciële microkredieten.

Vandaar reden we naar een gastenverblijf in Jean Rabel. Er waren zoveel muggen, dat onze medereiziger tegen onze gastvrouw zei: "Zelfs al zou ik 50,000 zakken hebben, dan nog zou ik er niet alle muggen in kwijt kunnen." Er moest een nieuwe binnenband gezocht worden en vervolgens namen we een aantal mensen mee voor een uitje naar zee. Voor een paar kinderen was het de eerste keer. Het pad was een grote modderbaan; het regende in Jean Rabel, maar niet aan zee. Uitgestrekte bananenplantages in een dal. En toen de zee, met een strand van stenen, rollend in de golven. Nadat iedereen een tijdje in het water gedobberd had, reden we terug naar Jean Rabel, om woensdagochtend vandaar naar Corail te rijden, op bezoek bij KABM. Weer autopech. We spraken wederom met een aantal leden van de corporatie. Elke keer leer en hoor ik weer nieuwe dingen tijdens bezoeken aan de corporaties. We spraken over het essentiële belang van drie dingen in de organisatie van een corporatie: geloof, doorzettingsvermogen, resistentie. KABM leden hebben een diversiteit aan landbouwactiviteiten (er is daar goed toegang tot water), en daarnaast fokkerij. Dieren zijn als een 'bankrekening' voor ze en leveren meer winst op. We spraken over het probleem van ontbebossing, zowel in Chaco als Noordwest. We liepen met ze mee de tuinen in. Er groeit van alles; maniok, yam, zoete aardappels, suikerriet, maïs, verschillende soorten bonen, mango's, bananen, andere vruchten, cacao bonen, koffie. Een grote variëteit. We liepen eveneens naar de waterbronnen. Een ouder echtpaar was houtskool aan het maken; hout bedekken met bladeren en zand, in brand steken en een aantal dagen zo laten.

Van Corail ging het naar Dupre. Terwijl het comité bezig was, bezochten wij de gemeenschapswinkel, het kantoor, de bakkerij en een bos. Daarna in gesprek met de leden, die vertelden dat als ze een geit verkopen op de markt, ze daar ter plekke belasting voor moeten betalen. De belastingopbrengst gaat echter naar Port-au-Prince en wordt niet geïnvesteerd in infrastructuur in het Noordwesten zelf.
Tot slot reden we naar KPPG in Ti Rivyè Glasy. De oven van hun bakkerij is laatst ingestort, een groot verlies voor de gemeenschap, nu ze een inkomstenbron zijn kwijtgeraakt. In dit dorp worden veel geiten gefokt; grote, er goed uitziende geiten. Deze speciale geiten leveren tot vijf keer meer op dan een 'gewone' geit. Ook hier noemt men een geit een 'bankrekening'; geiten worden verkocht om schoolgeld te betalen, eten en kleding te kopen, etc.
Vanuit Ti Rivyè gin het terug naar Gonaïves. De landschappen blijven boeiend en afwisselend. De cactussen stonden in bloei; er groeiden rode en gele knoppen uit.

We overnachtten opnieuw in Gonaïves, de stad waar de onafhankelijkheidsverklaring is getekend in 1804. Een afbeelding van de 'helden' op het stadsplein in het centrum herinnert aan die speciale gebeurtenis. Langs de rijstvelden van de Artibonite vallei reden we terug naar Port-au-Prince/Pétionville, waar we gelijk aanschoven voor een gesprek met Christian Aid over hun werk in het Noordwesten, over de Chaco en vooral over 'resilient livelihoods'.
Aan het eind van de middag een stadstoer met mijn collega; langs het bekende hotel Oloffson, Champs de Mars met al zijn monumenten en pleinen, het voormalige paleis en de ministeries. Thuis trof ik weer een logé aan, een neef die vorige zomer ook bij ons was. Het is schoolvakantie. Een jaar voorbij gegaan alweer.

Opnieuw tas uitpakken en inpakken. Vrijdag naar kantoor. Op de valreep nog een aantal contracten tekenen, waaronder de bouw van een school die deze week is begonnen onder toeziend oog van onze ingenieurs. Na de werkdag direct door naar het vliegveld. Alweer naar Santo Domingo; in twee weken tijd op drie verschillende manieren van/naar Santo Domingo; eerder met auto en bus, nu met een vliegtuig van Air Caraïbes. Een korte vlucht. Vandaar een vervolgvlucht naar Parijs, Orly. Bij aankomst uitzoeken waar het treinstation is, om via een aantal overstappen bij Garde de Lyon te komen. Daar in de TGV naar Aix-en-Provence. Het uitzicht wisselde van de stad naar weilanden, daarna meer glooiende hellingen, kleine, oud stenen dorpjes met kerktorens, later meer bergachtig, rotsen, rivier. Op het treinstation van Aix-en-Provence weerzien met mijn familie. Met z'n allen op vakantie in Saint Jurs, waar we in de regen aankwamen na een mooie zonsondergang; een rood/oranje lucht boven de paarse lavendelvelden, vanaf het huis op de camping een mooi uitzicht.

Nog meer rijden, nog meer uitzichten. Weken van reizen; bezoek, collega's, familie nu. 13 verschillende bedden in 3 weken tijd. Nu boodschappen halen in Riez of Digne, waar de mango's 2 euro per stuk kosten, in plaats van dat we ze zo van de boom plukken.
Saint Jurs is een klein, vrijwel uitgestorven dorpje, oude woningen met luiken voor de ramen, een kerktoren boven de huizen uitstekend op de helling. Op de motor een ronde om Gorges du Verdon, een mooie omgeving met rotswanden en in de diepte een meer en rivier tussen de rotswanden door; Grand Canyon du Verdon. Veel toeristen en veel regen, zelfs hagel. Intussen wordt Haïti bezocht door tropische storm Chantal, wat ook veel wind en regen veroorzaakt en een 'red alert'. We brachten een bezoek aan Castellane, een dorp met een oud centrum, smalle steegjes met winkeltjes en ook daar de woningen aan elkaar gebouwd, houten luiken voor de ramen. Een kerktoren hoog boven op een rots. De route er naartoe eveneens hoge rotswanden, mooie uitzichten. En vooral: goed gezelschap met familie.