“Ik heb een huis!” Maar Haïti heeft geen regering
Door: Margot de Greef
Blijf op de hoogte en volg Margot
10 Juli 2019 | Haïti, Kenscoff
De afgelopen maand is er weer veel anders gelopen dan gepland. Een reis naar het Noordwesten werd geannuleerd, collega’s die in Pestel waren, zijn pas na vier weken teruggekeerd naar Port-au-Prince, aangezien er elke dag sprake was van wegblokkades. Een andere reis naar het Noordwesten werd ingekort van vijf naar drie dagen.
Dinsdag 28 mei vertrok ik naar Vieille Terre, in het Noordwesten, dit keer zonder collega’s van Church World Service. Daarom had ik Samuel gevraagd om me gezelschap te houden tijdens de lange reis, aangezien we zoveel mogelijk proberen te voorkomen om alleen te reizen. Na enorme files in Port-au-Prince kregen we bericht dat de gewapende bende van Arnel die momenteel actief is in Artibonite, die ochtend vroeg een bus met passagiers had gekaapt in L’Estere, wat op onze route lag. Met het advies om te informeren en voorzichtig te zijn, vervolgden we onze reis. We constateerden veel politie in het betreffende gebied, maar verder konden we zonder problemen doorrijden.
Om twaalf uur waren we eindelijk in Gonaïves. De binnenweg was afgesloten dus konden we omkeren. Het restaurant waar we gingen eten, had nog geen middageten, enkel ontbijt. Na een ontbijt op de middag vervolgden we onze weg naar Vieille Terre/Jean Rabel. De hele verdere (onverharde) weg was nat. Overal plassen water en verderop begon het te regenen/miezeren. In de buurt van Petite Rivière is bij regen altijd veel modder, waarin vrachtwagens vaak vast komen zitten. Ook nu was dat het geval. We werden door de bosjes gestuurd om verderop weer op de weg terecht te komen, al wilde een vrouw stenen naar onze auto gooien toen we door de bosjes reden.
Het pad was erg glad. We glibberden door modder, over leem en rotsen. Pas om half vijf waren we in Dos d’Ane, waar we collega Anouce thuis ophaalden. Nog weer een uur later waren we bij AGEHPMDNG. Om half vier hadden we een afspraak met hen maar ik had er elf uur over gedaan om er te komen. Ze zaten nog geduldig op ons te wachten. We bespraken het herziene plan dat ze hebben ingediend voor 2019-2021, om met 500 boeren te werken, qua landbouwtechnieken, bodembescherming, productdiversificatie, geiten/koeien, waterreservoirs, etc. Ze vertelden ons dat de zaden die na orkaan Matthew zijn verstrekt, een grote impact hebben gehad door mensen in staat te stellen weer te oogsten, waarvan ze zelf konden eten, verkopen en delen met andere gezinnen en vervolgens ook weer planten. Ter afsluiting kregen we een maaltijd aangeboden. Die dag kwamen we om half tien ’s avonds aan bij huize Anouce, waar we uitgeput in bed ploften.
Aangezien we niet alles hadden afgekregen, werkten we de volgende ochtend verder met AGEHPMDNG, nu in Mare Rouge, waar we vervolgens een gesprek hadden met AGEHPMDNG en GRADAID samen. Op verzoek van het hoofdkantoor van Church World Service wordt er in alle regio’s waar CWS werkt, met staf en partners gesproken over migratie. Het was een interessant gesprek. Veel mensen willen enkel vertrekken omdat ze op zoek zijn naar een beter leven, maar vaak zijn ze zich niet bewust van de gevaren die kleven aan een illegale boottocht naar Amerika of de Bahamas. Door de uittocht zijn minder mensen beschikbaar voor de landbouw. Kinderen blijven alleen achter, terwijl hun ouders elders werk zoeken. Gezinnen worden verscheurd. Er werd gesproken over het creëren van werkgelegenheid, over het belang van goed onderwijs en andere basisvoorzieningen. We bespraken ook de gevolgen van klimaatveranderingen voor migratie. Met de toenemende politieke crisis en onveiligheid, neemt ook de angst toe en de wens om te vertrekken. Aanpassen of opgeven en vertrekken, zei iemand. Ik schrok van het nieuws dat er baby’s verkocht worden, zowel door ouders terwijl ze zwanger zijn, als door verplegend personeel zonder dat de ouders ervan weten.
In de middag bezochten we de vijf gezinnen in Cotes de Fer wier huizen zijn herbouwd met giften van de Christelijke Gereforemeerde Kerken en die inmiddels hun nieuwe woningen hebben betrokken. In het eerste huis werden we enthousiast ontvangen door het echtpaar. Ze vertelden hoe het water in de nacht van orkaan Matthew hun huis binnenstroomde en dat ze zelf niet zo’n goed huis hadden kunnen bouwen. Bij het volgende huis spraken we moeder en dochter. De moeder des huizes maakte letterlijk een vreugdedansje, terwijl de dochter met een glunderend gezicht vertelde dat ze nu kan zeggen: “Ik heb een huis!” Een huis waar ze zelfs gasten van het presidentieel paleis kan ontvangen, zo sprak ze. Na afloop vertelde de staf van GRADAID dat de vriend van de dochter (en vader van haar kind) in februari is overleden toen de boot waarmee hij naar de Bahamas of Amerika wilde komen, onderweg zonk. In diezelfde maand stierf ook haar vader.
Het regende de dag van ons bezoek. Alle gezinnen vertelden dat ze voorheen nat werden in de regen maar nu niet meer. Bij het derde huis troffen we de hele familie binnen aan; vader, moeder, zes zoons en één dochter, onder wie twee tweelingen. Ook zij gaven aan dat het huis een groot verschil voor hen betekent. Van een onveilige woning waarvan de muren gescheurd waren, zijn ze nu naar een stevig huis gegaan waarin ze niet bangen hoeven te zijn voor orkanen, wind of regen. De gezinnen hebben zelf ook meegeholpen door water te halen, stenen met hamers in kleine stukken te breken zodat het als grint gebruikt kon worden, voedsel te bereiden voor de bouwlieden, materialen aan te dragen, beton te mixen, enz. Dit gezin verloor al hun dieren (geiten, varkens, koe en ezel), evenals hun gewassen. In één klap huis en haard kwijt, niet voor te stellen.
Bij het vierde huis vertelde de heer des huizes trots hoe hard hij had gewerkt om het vrij steile stuk grond egaal te maken, waar heel wat slagen van pikhouwelen en schepwerk aan te pas moesten komen. Vrijwel alle muren van hun woningen waren ingestort tijdens orkaan Matthew en sindsdien verbleven ze met z’n vijven in een klein hoekje van het huis, dat ze enigszins dicht hadden gemaakt. Alle inboedel is ook verdwenen, tot en met de schoolboeken toe. Hun nieuwe huis is een erfenis voor kinderen en kleinkinderen, zeiden ze.
Het vijfde huis was leeg, hoewel het jonge gezin van vier aangaf er wel te slapen. Veel families hebben geen bedden en spreiden enkel ’s avonds een mat uit op de grond. Desondanks zeggen ze allemaal dat gasten van harte welkom zijn, ook in geval van nood, aangezien hun huizen de beste huizen zijn in het dorp en een veilig heenkomen tijdens een orkaan. De eerste dank van elk gezin gaat uit naar God, Die hen uit de situatie heeft gehaald waarin ze verkeerden. Ook spraken ze hun waardering uit voor de bouwlieden, die hen zelfs hielpen om water te halen. Zelf droegen ze te voet en op het hoofd emmers water aan, maar de bouwlieden hielpen hen door met hun motoren heen en weer te rijden.
Terug bij het kantoor van GRADAID in Mare Rouge spraken we ook met hen over een plan voor het komende jaar, waarbij ze zich bezig hopen te houden met visserij, landbouw en herbebossing. Nog een aantal verslagen doorgenomen en toen keerden we in de mist van die dag terug naar Dos d’Ane.
De regen roffelde die nacht op het golfplaten dak. En weer werden we opgeschrikt door een bericht over een voorval op onze route. Nu was er een auto gekaapt in Pont Sonde, eveneens door de bende van Arnel. Die dag zou het senaat bijeenkomen om de minister-president te bevestigen, maar dat ging niet door omdat alle stoelen en tafels buiten waren gezet.
We ploeterden door de modder en waterplassen, met een verschrikkelijk vieze auto. Ondanks de modder, kon ik onderweg genieten van het mooie landschap. In Gonaïves maakten we kennis met de vrouw en beide zoons van collega Anouce. De oudste bleek die dag jarig te zijn, al dacht de vader dat het twee dagen daarvoor al was... Onze zoektocht naar middageten bracht ons bij drie restaurants, totdat we ergens lunch konden krijgen. Een andere klant werd even later op het erf door de politie aangehouden wegens verdacht gedrag.
In Saint Marc gingen we naar de bank. Transacties bij de bank zijn ook niet zonder risico, aangezien mensen bij vertrek uit de bank regelmatig worden overvallen. Gelijk bij de uitgang van deze bank zaten zeven mensen te bedelen. In Montrouis maaken we een korte stop bij het huis van Samuel. Daar is kortgeleden ingebroken, omdat het leeg stond. Deuren zijn gestolen en zelfs beide wc potten zijn gedemonteerd en meegenomen.
Op een zaterdagmiddag ging een vrachtwagenchauffeur 20 schoolbanken ophalen uit de school in Mentor die we hebben gerepareerd en herbouwd, om die naar de school in Pavillon te brengen, aangezien er dubbele hoeveelheden banken geleverd waren. In overleg met de directeur was daarom besloten om een aantal over te plaatsen naar Pavillon, waar tevens nieuwe banken moeten komen. De chauffeur werd echter aangehouden door een menigte die het er niet mee eens was dat de banken weggehaald werden. Maar liefst 200 mensen gingen zich ermee bemoeien. We vermoedden dat hier meer aan de hand was dan alleen het transport van 20 schoolbanken. De inspecteur van onderwijs kwam eraan te pas en ging in gesprek met de menigte. Daarbij werd duidelijk dat ze de schooldirecteur niet vertrouwen en betichten van het achteroverdrukken van geld. Daarom eisten ze zijn vertrek. De directeur is uit zijn functie ontheven en een interim-directeur is aangewezen. Inmiddels staan onze banken nog steeds in Mentor.
Mentor is een van de scholen waar we dit jaar van start hopen te gaan met training voor docenten, in samenwerking met InnovEd, onderdeel van Universiteit Quisqueya. Daarvoor zijn plannen in de aanmaak. Stichting van der Honing-Hoitinga zal dit werk financieel steunen. Ook de scholen in Pavillon en Cassavon zullen deelnemen aan de training voor docenten.
In het Noordwesten werken we nog steeds samen met Fondasyon Limyè Lavi op het gebied van kinderrechten. Ouders beginnen hun kinderen anders te behandelen en hun rechten te erkennen. Ook kinderen zelf durven zich uit te spreken en weigeren bijvoorbeeld naar een ander gezin gestuurd te worden om daar te wonen. Vele verhalen komen los van ouders die vroeger slecht werden behandeld of opgroeiden bij een ander gezin dan hun ouders. Op dit moment volgen zeven groepen van elk 15 personen wekelijks een training over kinderrechten. Elk van de vier corporaties waar de kindertraining heeft plaatsgevonden, heeft een kinderclub die wekelijks of tweewekelijks bijeenkomt.
De afgelopen maand was tevens een periode van diverse documenten voorbereiden. Er wordt gewerkt aan een nieuw strategisch plan van Church World Service Haïti voor de komende drie jaar. Om de collega’s te stimuleren tijdens het brainstormen over dit plan, had ik oliebollen gebakken. Oliebollen in Haïti in mei. Ze vielen goed in de smaak. Sterker nog, het was op verzoek van een collega, die ze eens eerder had gehad en ze wel erg lekker vond.
Er is tevens een eindverslag ingediend omtrent de bouw van de acht laatste huizen met SSID in Ganthier en Boen, waarmee nu 356 gezinnen die tijdens de aardbeving van 2010 hun woning verloren, een nieuwe woning hebben. De Methodistenkerken uit Amerika (UMCOR) zijn hierin een grote sponsor geweest. Het verslag omtrent de bouw van de vijf bovengenoemde huizen met GRADAID is eveneens ingediend, bij de Christelijke Gereformeerde Kerk.
Per 1 juni is er een einde gekomen aan de financiering van het werk van SKDE in het Noordwesten. Ook over dit werk is een verslag in wording. Tegelijkertijd zijn we bezig met nieuwe plannen. Een nieuw hoofdstuk zal beginnen, gericht op twee gemeentes in het Noordwesten, Jean Rabel en Mole Saint Nicolas, waar we met GRADAID en AGEHPMDNG zullen samenwerken.
In mei nam ik deel aan een training georganiseerd door MCC over macht en kwetsbaarheid, bescherming van mensen tegen machtsmisbruik, ethische code, klachtenprocedure bij verdenking van misbruik, hetzij emotioneel, lichamelijk, financieel of legaal. Helaas kwam een paar weken later het nieuws naar buiten dat een Amerikaan werkzaam bij Christian Aid Ministries in Haïti jarenlang jonge jongens heeft misbruikt. Dit wil de training van MCC precies tegengaan. InnovEd zorgde voor animatie bij de training, een mooie manier om kennis te maken met hun manier van werken. Op landelijk niveau nam collega Rony deel aan een workshop georganiseerd door het Ministerie van Sociale Zaken om een nationaal plan op te stellen tegen kinderarbeid.
Verder blijven we maandelijks bijeenkomen met leden van het internationale, christelijke netwerk ACT Alliance, de ene keer bij CWS, de andere keer bij andere leden. Hierbij worden ervaringen uitgewisseld en gekeken naar manieren van samenwerking. Het onderwerp ‘veiligheid’ staat tegenwoordig hoog op de agenda, aangezien alle organisaties tegen het probleem aan lopen dat kantoren regelmatig onbereikbaar zijn. Tevens zorgen we dat we een plan klaar hebben liggen ter voorbereiding op eventuele natuurrampen. Een afzonderlijke workshop werd georganiseerd over het onderwerp ‘peacebuilding’, eveneens in het licht van toenemende conflicten en onveiligheid. Collega Patrick zal de komende maanden deelnemen aan een online opleiding van ACT Alliance op het gebied van lobby. Hiervoor dienden we een lobbyplan in dat verder zal worden uitgewerkt en hopelijk uitgevoerd.
Voorafgaand aan de zondagse kerkdienst vindt hier ‘zondagschool’ plaats, niet alleen bestemd voor kinderen maar voor alle leeftijden. Dit is een soort Bijbelstudie waarbij elke week een onderwerp besproken wordt en aanwezigen de gelegenheid krijgen om vragen te stellen. Mijn collega’s zijn actief in hun kerkelijke gemeentes. Een van hen leidt de zondagschool in zijn kerk. Boeken hiervoor worden verkocht bij La Presse Evangelique, waar ik een paar heb opgehaald op aanraden van de collega’s om me meer te verdiepen in deze aanpak. In de boeken wordt elke zondag een ander onderwerp uitgelicht.
Er zijn diverse baby’s op komst en pasgeboren onder de vriendenkring. Mijn petekind Djoulissa en haar zusje Irvika kregen er een zusje bij. Aangezien de ouders rekenden op een zoon, kreeg het meisje jongenskleren aan. Ik maakte kennis met Christina Maria, mocht haar in mijn armen nemen en tegelijk spulletjes van mijn nichtje Ariane overhandigen aan de zusjes. Ariane is zeer creatief en had me ook zelfgemaakte poppetjes meegegeven voor de kinderen in Haïti. Een bijzonder gebaar van een kind van 9. Ze vielen zeer goed in de smaak bij de zusjes.
In juni ben ik kort in Nederland geweest. Maandag 3 juni vertrok ik in alle vroegte. Hoewel je geacht wordt 3 uur van tevoren aanwezig te zijn op het vliegveld, leek dat te vroeg te zijn voor het personeel want er was nog niemand. Vervolgens werkte de scanapparatuur niet, wat betekende dat alle bagage handmatig gecontroleerd moest worden voordat we konden instappen. Bij aankomst in Miami urenlang in de rij staan. M’n handbagage werd er moedeloos van en de wielen braken spontaan af van het koffertje. Gelukkig kon hij verder ingechekt reizen. De vlucht van Miami naar Philadelphia bonkte nogal op en neer, alsof we op de slechte wegen in het Noordwesten reden. Mijn buurman zag er de humor wel van in en lachte. De buurvrouw werd echter misselijk. Ieder heeft z’n eigen manier om ermee om te gaan. Met een flinke klap landden we in Philadelphia. Toen nog van Philadelphia naar Schiphol, waar ik dit keer weer door mijn ouders opgehaald kon worden.
Het is een veelbewogen jaar geweest tot nu toe, al zijn we nog maar halverwege het jaar. Ook op het werk is er de afgelopen maanden weer veel gaande. Het werk ging daarom ook de tien dagen dat ik in Nederland was nog door. Ik had de bijzondere gelegenheid om samen met mijn vader en twee neven een week in Wales door te brengen, waar we op de motor naartoe gereisd zijn. Een week van mooie motorritten en ontspannen samenzijn. Even uitwaaien en de gedachten verzetten. Extra bijzonder om achter mijn vader te kunnen rijden nadat ik eerder dit jaar aan zijn ziekenhuisbed zat en als zijn chauffeur optrad. Het lost niks op, maar het is een mooie ervaring en herinnering rijker. Moed vergaren om weer verder te gaan.
Maandag 24 juni vloog ik weer terug naar Haïti, dit keer via Dallas/Fort Worth en Miami. Bij aankomst kon ik Jackson niet vinden, die me op zou halen. Uiteindelijk arriveerde hij toch. Hij bracht me naar kantoor, waar we ons werk weer voortzetten.
Ook vanuit Wales bleef ik verbonden met mijn collega’s. Tijdens mijn afwezigheid is het kantoor weer meerdere dagen gesloten gebleven wegens protesten en wegblokkades. Ruiten van auto’s die aan de kant van de weg geparkeerd waren, werden ingegooid met stenen, waarna de auto’s in brand werden gestoken. Zelfs auto’s van radio- en televisiestations werden aangevallen. Collega’s Elondieu en Wisly zaten vier weken vast in Pestel. Hoewel de bouw van de school in Cassavon doorging, stond het op een laag pitje, aangezien bouwmaterialen niet geleverd konden worden wegens wegblokkades. Zelfs deze week kunnen we nog steeds geen cement en betonblokken krijgen. De bouwmarkten zelf kunnen geen nieuwe voorraad laten leveren gezien de gevaren tijdens het transport, dus zijn de magazijnen leeg. Grote verliezen voor de handelaars en grote vertraging voor de uitvoerders, inclusief Church World Service.
De politieke crisis duurt voort. Nog steeds is er geen minister-president benoemd. Afgelopen weekend waren er wederom protesten aangekondigd. Het is een paar weken iets kalmer, om eindexamenleerlingen de kans te geven hun examens te doen. Hoe het daarna komt, is nog afwachten. 30 juni had het nationale budget voor het volgende fiscale jaar ingediend moeten worden. Dit is niet gebeurd. Het lijkt erop dat het land opnieuw een fiscaal jaar ingaat zonder nationaal budget. Het wordt steeds moeilijker om salarissen van overheidsfunctionarissen te betalen. Er is sprake van maandenlange achterstand. De angst neemt toe, ook wegens gewapende bendes die vrachtauto’s, bussen en personenauto’s kapen of overvallen op diverse hoofdwegen in het land. Daarbij worden tevens veel vrouwen verkracht. De jeugd is dit schooljaar heel wat dagen verloren wegens oproer, protesten, stakingen en onveiligheid. Ze willen naar school, ze willen werken, maar betaling van schoolgeld blijft een obstakel en werkloosheid blijft hoog. Het is een worsteling om te voorzien in het dagelijks levensonderhoud, ook voor universitair opgeleiden. Het raakt me diep om mensen met zoveel talenten en capaciteiten te zien die niet eens weten wat ze vandaag zullen eten, die nog geen taptap kunnen betalen. De zwangere vrouwen maken zich zorgen hoe ze voor hun baby’s zullen kunnen zorgen. En het wordt steeds moeilijker, met toenemende inflatie.
Terwijl Nederland de vorderingen van de Oranjevrouwen volgde in het wereldkampioenschap voetbal, volgde Haïti vol spanning en trots de Gold Cup. Voor de allereerste keer kwam Haïti in de halve finale. De derde plaats, een opsteker.
Dinsdag 28 mei vertrok ik naar Vieille Terre, in het Noordwesten, dit keer zonder collega’s van Church World Service. Daarom had ik Samuel gevraagd om me gezelschap te houden tijdens de lange reis, aangezien we zoveel mogelijk proberen te voorkomen om alleen te reizen. Na enorme files in Port-au-Prince kregen we bericht dat de gewapende bende van Arnel die momenteel actief is in Artibonite, die ochtend vroeg een bus met passagiers had gekaapt in L’Estere, wat op onze route lag. Met het advies om te informeren en voorzichtig te zijn, vervolgden we onze reis. We constateerden veel politie in het betreffende gebied, maar verder konden we zonder problemen doorrijden.
Om twaalf uur waren we eindelijk in Gonaïves. De binnenweg was afgesloten dus konden we omkeren. Het restaurant waar we gingen eten, had nog geen middageten, enkel ontbijt. Na een ontbijt op de middag vervolgden we onze weg naar Vieille Terre/Jean Rabel. De hele verdere (onverharde) weg was nat. Overal plassen water en verderop begon het te regenen/miezeren. In de buurt van Petite Rivière is bij regen altijd veel modder, waarin vrachtwagens vaak vast komen zitten. Ook nu was dat het geval. We werden door de bosjes gestuurd om verderop weer op de weg terecht te komen, al wilde een vrouw stenen naar onze auto gooien toen we door de bosjes reden.
Het pad was erg glad. We glibberden door modder, over leem en rotsen. Pas om half vijf waren we in Dos d’Ane, waar we collega Anouce thuis ophaalden. Nog weer een uur later waren we bij AGEHPMDNG. Om half vier hadden we een afspraak met hen maar ik had er elf uur over gedaan om er te komen. Ze zaten nog geduldig op ons te wachten. We bespraken het herziene plan dat ze hebben ingediend voor 2019-2021, om met 500 boeren te werken, qua landbouwtechnieken, bodembescherming, productdiversificatie, geiten/koeien, waterreservoirs, etc. Ze vertelden ons dat de zaden die na orkaan Matthew zijn verstrekt, een grote impact hebben gehad door mensen in staat te stellen weer te oogsten, waarvan ze zelf konden eten, verkopen en delen met andere gezinnen en vervolgens ook weer planten. Ter afsluiting kregen we een maaltijd aangeboden. Die dag kwamen we om half tien ’s avonds aan bij huize Anouce, waar we uitgeput in bed ploften.
Aangezien we niet alles hadden afgekregen, werkten we de volgende ochtend verder met AGEHPMDNG, nu in Mare Rouge, waar we vervolgens een gesprek hadden met AGEHPMDNG en GRADAID samen. Op verzoek van het hoofdkantoor van Church World Service wordt er in alle regio’s waar CWS werkt, met staf en partners gesproken over migratie. Het was een interessant gesprek. Veel mensen willen enkel vertrekken omdat ze op zoek zijn naar een beter leven, maar vaak zijn ze zich niet bewust van de gevaren die kleven aan een illegale boottocht naar Amerika of de Bahamas. Door de uittocht zijn minder mensen beschikbaar voor de landbouw. Kinderen blijven alleen achter, terwijl hun ouders elders werk zoeken. Gezinnen worden verscheurd. Er werd gesproken over het creëren van werkgelegenheid, over het belang van goed onderwijs en andere basisvoorzieningen. We bespraken ook de gevolgen van klimaatveranderingen voor migratie. Met de toenemende politieke crisis en onveiligheid, neemt ook de angst toe en de wens om te vertrekken. Aanpassen of opgeven en vertrekken, zei iemand. Ik schrok van het nieuws dat er baby’s verkocht worden, zowel door ouders terwijl ze zwanger zijn, als door verplegend personeel zonder dat de ouders ervan weten.
In de middag bezochten we de vijf gezinnen in Cotes de Fer wier huizen zijn herbouwd met giften van de Christelijke Gereforemeerde Kerken en die inmiddels hun nieuwe woningen hebben betrokken. In het eerste huis werden we enthousiast ontvangen door het echtpaar. Ze vertelden hoe het water in de nacht van orkaan Matthew hun huis binnenstroomde en dat ze zelf niet zo’n goed huis hadden kunnen bouwen. Bij het volgende huis spraken we moeder en dochter. De moeder des huizes maakte letterlijk een vreugdedansje, terwijl de dochter met een glunderend gezicht vertelde dat ze nu kan zeggen: “Ik heb een huis!” Een huis waar ze zelfs gasten van het presidentieel paleis kan ontvangen, zo sprak ze. Na afloop vertelde de staf van GRADAID dat de vriend van de dochter (en vader van haar kind) in februari is overleden toen de boot waarmee hij naar de Bahamas of Amerika wilde komen, onderweg zonk. In diezelfde maand stierf ook haar vader.
Het regende de dag van ons bezoek. Alle gezinnen vertelden dat ze voorheen nat werden in de regen maar nu niet meer. Bij het derde huis troffen we de hele familie binnen aan; vader, moeder, zes zoons en één dochter, onder wie twee tweelingen. Ook zij gaven aan dat het huis een groot verschil voor hen betekent. Van een onveilige woning waarvan de muren gescheurd waren, zijn ze nu naar een stevig huis gegaan waarin ze niet bangen hoeven te zijn voor orkanen, wind of regen. De gezinnen hebben zelf ook meegeholpen door water te halen, stenen met hamers in kleine stukken te breken zodat het als grint gebruikt kon worden, voedsel te bereiden voor de bouwlieden, materialen aan te dragen, beton te mixen, enz. Dit gezin verloor al hun dieren (geiten, varkens, koe en ezel), evenals hun gewassen. In één klap huis en haard kwijt, niet voor te stellen.
Bij het vierde huis vertelde de heer des huizes trots hoe hard hij had gewerkt om het vrij steile stuk grond egaal te maken, waar heel wat slagen van pikhouwelen en schepwerk aan te pas moesten komen. Vrijwel alle muren van hun woningen waren ingestort tijdens orkaan Matthew en sindsdien verbleven ze met z’n vijven in een klein hoekje van het huis, dat ze enigszins dicht hadden gemaakt. Alle inboedel is ook verdwenen, tot en met de schoolboeken toe. Hun nieuwe huis is een erfenis voor kinderen en kleinkinderen, zeiden ze.
Het vijfde huis was leeg, hoewel het jonge gezin van vier aangaf er wel te slapen. Veel families hebben geen bedden en spreiden enkel ’s avonds een mat uit op de grond. Desondanks zeggen ze allemaal dat gasten van harte welkom zijn, ook in geval van nood, aangezien hun huizen de beste huizen zijn in het dorp en een veilig heenkomen tijdens een orkaan. De eerste dank van elk gezin gaat uit naar God, Die hen uit de situatie heeft gehaald waarin ze verkeerden. Ook spraken ze hun waardering uit voor de bouwlieden, die hen zelfs hielpen om water te halen. Zelf droegen ze te voet en op het hoofd emmers water aan, maar de bouwlieden hielpen hen door met hun motoren heen en weer te rijden.
Terug bij het kantoor van GRADAID in Mare Rouge spraken we ook met hen over een plan voor het komende jaar, waarbij ze zich bezig hopen te houden met visserij, landbouw en herbebossing. Nog een aantal verslagen doorgenomen en toen keerden we in de mist van die dag terug naar Dos d’Ane.
De regen roffelde die nacht op het golfplaten dak. En weer werden we opgeschrikt door een bericht over een voorval op onze route. Nu was er een auto gekaapt in Pont Sonde, eveneens door de bende van Arnel. Die dag zou het senaat bijeenkomen om de minister-president te bevestigen, maar dat ging niet door omdat alle stoelen en tafels buiten waren gezet.
We ploeterden door de modder en waterplassen, met een verschrikkelijk vieze auto. Ondanks de modder, kon ik onderweg genieten van het mooie landschap. In Gonaïves maakten we kennis met de vrouw en beide zoons van collega Anouce. De oudste bleek die dag jarig te zijn, al dacht de vader dat het twee dagen daarvoor al was... Onze zoektocht naar middageten bracht ons bij drie restaurants, totdat we ergens lunch konden krijgen. Een andere klant werd even later op het erf door de politie aangehouden wegens verdacht gedrag.
In Saint Marc gingen we naar de bank. Transacties bij de bank zijn ook niet zonder risico, aangezien mensen bij vertrek uit de bank regelmatig worden overvallen. Gelijk bij de uitgang van deze bank zaten zeven mensen te bedelen. In Montrouis maaken we een korte stop bij het huis van Samuel. Daar is kortgeleden ingebroken, omdat het leeg stond. Deuren zijn gestolen en zelfs beide wc potten zijn gedemonteerd en meegenomen.
Op een zaterdagmiddag ging een vrachtwagenchauffeur 20 schoolbanken ophalen uit de school in Mentor die we hebben gerepareerd en herbouwd, om die naar de school in Pavillon te brengen, aangezien er dubbele hoeveelheden banken geleverd waren. In overleg met de directeur was daarom besloten om een aantal over te plaatsen naar Pavillon, waar tevens nieuwe banken moeten komen. De chauffeur werd echter aangehouden door een menigte die het er niet mee eens was dat de banken weggehaald werden. Maar liefst 200 mensen gingen zich ermee bemoeien. We vermoedden dat hier meer aan de hand was dan alleen het transport van 20 schoolbanken. De inspecteur van onderwijs kwam eraan te pas en ging in gesprek met de menigte. Daarbij werd duidelijk dat ze de schooldirecteur niet vertrouwen en betichten van het achteroverdrukken van geld. Daarom eisten ze zijn vertrek. De directeur is uit zijn functie ontheven en een interim-directeur is aangewezen. Inmiddels staan onze banken nog steeds in Mentor.
Mentor is een van de scholen waar we dit jaar van start hopen te gaan met training voor docenten, in samenwerking met InnovEd, onderdeel van Universiteit Quisqueya. Daarvoor zijn plannen in de aanmaak. Stichting van der Honing-Hoitinga zal dit werk financieel steunen. Ook de scholen in Pavillon en Cassavon zullen deelnemen aan de training voor docenten.
In het Noordwesten werken we nog steeds samen met Fondasyon Limyè Lavi op het gebied van kinderrechten. Ouders beginnen hun kinderen anders te behandelen en hun rechten te erkennen. Ook kinderen zelf durven zich uit te spreken en weigeren bijvoorbeeld naar een ander gezin gestuurd te worden om daar te wonen. Vele verhalen komen los van ouders die vroeger slecht werden behandeld of opgroeiden bij een ander gezin dan hun ouders. Op dit moment volgen zeven groepen van elk 15 personen wekelijks een training over kinderrechten. Elk van de vier corporaties waar de kindertraining heeft plaatsgevonden, heeft een kinderclub die wekelijks of tweewekelijks bijeenkomt.
De afgelopen maand was tevens een periode van diverse documenten voorbereiden. Er wordt gewerkt aan een nieuw strategisch plan van Church World Service Haïti voor de komende drie jaar. Om de collega’s te stimuleren tijdens het brainstormen over dit plan, had ik oliebollen gebakken. Oliebollen in Haïti in mei. Ze vielen goed in de smaak. Sterker nog, het was op verzoek van een collega, die ze eens eerder had gehad en ze wel erg lekker vond.
Er is tevens een eindverslag ingediend omtrent de bouw van de acht laatste huizen met SSID in Ganthier en Boen, waarmee nu 356 gezinnen die tijdens de aardbeving van 2010 hun woning verloren, een nieuwe woning hebben. De Methodistenkerken uit Amerika (UMCOR) zijn hierin een grote sponsor geweest. Het verslag omtrent de bouw van de vijf bovengenoemde huizen met GRADAID is eveneens ingediend, bij de Christelijke Gereformeerde Kerk.
Per 1 juni is er een einde gekomen aan de financiering van het werk van SKDE in het Noordwesten. Ook over dit werk is een verslag in wording. Tegelijkertijd zijn we bezig met nieuwe plannen. Een nieuw hoofdstuk zal beginnen, gericht op twee gemeentes in het Noordwesten, Jean Rabel en Mole Saint Nicolas, waar we met GRADAID en AGEHPMDNG zullen samenwerken.
In mei nam ik deel aan een training georganiseerd door MCC over macht en kwetsbaarheid, bescherming van mensen tegen machtsmisbruik, ethische code, klachtenprocedure bij verdenking van misbruik, hetzij emotioneel, lichamelijk, financieel of legaal. Helaas kwam een paar weken later het nieuws naar buiten dat een Amerikaan werkzaam bij Christian Aid Ministries in Haïti jarenlang jonge jongens heeft misbruikt. Dit wil de training van MCC precies tegengaan. InnovEd zorgde voor animatie bij de training, een mooie manier om kennis te maken met hun manier van werken. Op landelijk niveau nam collega Rony deel aan een workshop georganiseerd door het Ministerie van Sociale Zaken om een nationaal plan op te stellen tegen kinderarbeid.
Verder blijven we maandelijks bijeenkomen met leden van het internationale, christelijke netwerk ACT Alliance, de ene keer bij CWS, de andere keer bij andere leden. Hierbij worden ervaringen uitgewisseld en gekeken naar manieren van samenwerking. Het onderwerp ‘veiligheid’ staat tegenwoordig hoog op de agenda, aangezien alle organisaties tegen het probleem aan lopen dat kantoren regelmatig onbereikbaar zijn. Tevens zorgen we dat we een plan klaar hebben liggen ter voorbereiding op eventuele natuurrampen. Een afzonderlijke workshop werd georganiseerd over het onderwerp ‘peacebuilding’, eveneens in het licht van toenemende conflicten en onveiligheid. Collega Patrick zal de komende maanden deelnemen aan een online opleiding van ACT Alliance op het gebied van lobby. Hiervoor dienden we een lobbyplan in dat verder zal worden uitgewerkt en hopelijk uitgevoerd.
Voorafgaand aan de zondagse kerkdienst vindt hier ‘zondagschool’ plaats, niet alleen bestemd voor kinderen maar voor alle leeftijden. Dit is een soort Bijbelstudie waarbij elke week een onderwerp besproken wordt en aanwezigen de gelegenheid krijgen om vragen te stellen. Mijn collega’s zijn actief in hun kerkelijke gemeentes. Een van hen leidt de zondagschool in zijn kerk. Boeken hiervoor worden verkocht bij La Presse Evangelique, waar ik een paar heb opgehaald op aanraden van de collega’s om me meer te verdiepen in deze aanpak. In de boeken wordt elke zondag een ander onderwerp uitgelicht.
Er zijn diverse baby’s op komst en pasgeboren onder de vriendenkring. Mijn petekind Djoulissa en haar zusje Irvika kregen er een zusje bij. Aangezien de ouders rekenden op een zoon, kreeg het meisje jongenskleren aan. Ik maakte kennis met Christina Maria, mocht haar in mijn armen nemen en tegelijk spulletjes van mijn nichtje Ariane overhandigen aan de zusjes. Ariane is zeer creatief en had me ook zelfgemaakte poppetjes meegegeven voor de kinderen in Haïti. Een bijzonder gebaar van een kind van 9. Ze vielen zeer goed in de smaak bij de zusjes.
In juni ben ik kort in Nederland geweest. Maandag 3 juni vertrok ik in alle vroegte. Hoewel je geacht wordt 3 uur van tevoren aanwezig te zijn op het vliegveld, leek dat te vroeg te zijn voor het personeel want er was nog niemand. Vervolgens werkte de scanapparatuur niet, wat betekende dat alle bagage handmatig gecontroleerd moest worden voordat we konden instappen. Bij aankomst in Miami urenlang in de rij staan. M’n handbagage werd er moedeloos van en de wielen braken spontaan af van het koffertje. Gelukkig kon hij verder ingechekt reizen. De vlucht van Miami naar Philadelphia bonkte nogal op en neer, alsof we op de slechte wegen in het Noordwesten reden. Mijn buurman zag er de humor wel van in en lachte. De buurvrouw werd echter misselijk. Ieder heeft z’n eigen manier om ermee om te gaan. Met een flinke klap landden we in Philadelphia. Toen nog van Philadelphia naar Schiphol, waar ik dit keer weer door mijn ouders opgehaald kon worden.
Het is een veelbewogen jaar geweest tot nu toe, al zijn we nog maar halverwege het jaar. Ook op het werk is er de afgelopen maanden weer veel gaande. Het werk ging daarom ook de tien dagen dat ik in Nederland was nog door. Ik had de bijzondere gelegenheid om samen met mijn vader en twee neven een week in Wales door te brengen, waar we op de motor naartoe gereisd zijn. Een week van mooie motorritten en ontspannen samenzijn. Even uitwaaien en de gedachten verzetten. Extra bijzonder om achter mijn vader te kunnen rijden nadat ik eerder dit jaar aan zijn ziekenhuisbed zat en als zijn chauffeur optrad. Het lost niks op, maar het is een mooie ervaring en herinnering rijker. Moed vergaren om weer verder te gaan.
Maandag 24 juni vloog ik weer terug naar Haïti, dit keer via Dallas/Fort Worth en Miami. Bij aankomst kon ik Jackson niet vinden, die me op zou halen. Uiteindelijk arriveerde hij toch. Hij bracht me naar kantoor, waar we ons werk weer voortzetten.
Ook vanuit Wales bleef ik verbonden met mijn collega’s. Tijdens mijn afwezigheid is het kantoor weer meerdere dagen gesloten gebleven wegens protesten en wegblokkades. Ruiten van auto’s die aan de kant van de weg geparkeerd waren, werden ingegooid met stenen, waarna de auto’s in brand werden gestoken. Zelfs auto’s van radio- en televisiestations werden aangevallen. Collega’s Elondieu en Wisly zaten vier weken vast in Pestel. Hoewel de bouw van de school in Cassavon doorging, stond het op een laag pitje, aangezien bouwmaterialen niet geleverd konden worden wegens wegblokkades. Zelfs deze week kunnen we nog steeds geen cement en betonblokken krijgen. De bouwmarkten zelf kunnen geen nieuwe voorraad laten leveren gezien de gevaren tijdens het transport, dus zijn de magazijnen leeg. Grote verliezen voor de handelaars en grote vertraging voor de uitvoerders, inclusief Church World Service.
De politieke crisis duurt voort. Nog steeds is er geen minister-president benoemd. Afgelopen weekend waren er wederom protesten aangekondigd. Het is een paar weken iets kalmer, om eindexamenleerlingen de kans te geven hun examens te doen. Hoe het daarna komt, is nog afwachten. 30 juni had het nationale budget voor het volgende fiscale jaar ingediend moeten worden. Dit is niet gebeurd. Het lijkt erop dat het land opnieuw een fiscaal jaar ingaat zonder nationaal budget. Het wordt steeds moeilijker om salarissen van overheidsfunctionarissen te betalen. Er is sprake van maandenlange achterstand. De angst neemt toe, ook wegens gewapende bendes die vrachtauto’s, bussen en personenauto’s kapen of overvallen op diverse hoofdwegen in het land. Daarbij worden tevens veel vrouwen verkracht. De jeugd is dit schooljaar heel wat dagen verloren wegens oproer, protesten, stakingen en onveiligheid. Ze willen naar school, ze willen werken, maar betaling van schoolgeld blijft een obstakel en werkloosheid blijft hoog. Het is een worsteling om te voorzien in het dagelijks levensonderhoud, ook voor universitair opgeleiden. Het raakt me diep om mensen met zoveel talenten en capaciteiten te zien die niet eens weten wat ze vandaag zullen eten, die nog geen taptap kunnen betalen. De zwangere vrouwen maken zich zorgen hoe ze voor hun baby’s zullen kunnen zorgen. En het wordt steeds moeilijker, met toenemende inflatie.
Terwijl Nederland de vorderingen van de Oranjevrouwen volgde in het wereldkampioenschap voetbal, volgde Haïti vol spanning en trots de Gold Cup. Voor de allereerste keer kwam Haïti in de halve finale. De derde plaats, een opsteker.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
