Overstroming, workshop Jean Rabel,ronde Grand Anse

De afgelopen weken na orkaan Matthew hebben veel in het teken gestaan van het bezoeken van en luisteren naar onze partners en de gebieden waar we werken, om plannen op te stellen en fondsen te werven voor interventies. Er gebeurden echter ook andere dingen. Mijn petekind Olivier ging met me mee naar de kerk, nadat ik bij hen een kitten had afgeleverd. Tijdens de kerkdienst moest onze bank verschoven worden toen het begon te regenen. Na afloop gingen we op bezoek bij een nichtje van Olivier. De ingenieur van onze partnerorganisatie SSID trouwde in de katholieke kerk Saint Pierre te Pétion-Ville. We werden uitgenodigd door MCC om met ons team bij hun team te komen lunchen. Een collega vertelde dat een dief rond 3 uur ’s ochtends via een raam de slaapkamer van zijn dochter was binnengekomen. Zijn dochter vocht terug en kreeg een messteek in haar schouder. Wat een angsten. Gelukkig is ze (lichamelijk) weer aardig hersteld.

Na 12 jaar samenwerking tussen CWS en SKDE in het Noordwesten van Haïti hebben twee consultants gekeken naar de impact van al deze jaren van samenwerking en op basis daarvan aanbevelingen gedaan voor de toekomst. Het verslag hiervan wilden we delen met de leden van de 12 landbouwcorporaties in het Noordwesten en Artibonite, om hun inbreng te vragen. Dinsdag 25 oktober vertrokken we naar het Noordwesten. Door de enorme regenval en overstromingen was de doorgaande weg via Anse Rouge naar Jean Rabel geblokkeerd. Daarom moesten we omrijden via Gros Morne en Port-de-Paix, waarbij we onderweg deze en gene oppikten.

De rit was intens. Terwijl de heren in een heftig gesprek gewikkeld waren over belasting, reden we langs de rivier waar het water nu hoog en breed stond. Het miezerde en regende onafgebroken. Na Port-de-Paix werd het nog erger. De weg is op vele plaatsen verdwenen, volledig onder water, modder, overstromingen aan beide kanten van de weg, bananenplantages onder water. Motoren glibberen over de modder en worden door het hoge water geduwd, mensen tot over de enkels in het water. Veel modder, water, regen.

In de avond parkeerden we veilig en wel bij gastenverblijf ADEMA in Jean Rabel. De volgende ochtend zei een van de heren dat hij slecht geslapen had, met hoofdpijn; hij had teveel vernieling gezien.

Na ontbijt van spaghetti was het wachten op de deelnemers. Wegens de voortdurende regen was het niet eenvoudig om Jean Rabel te bereiken. Ze druppelden binnen. Het was de eerste keer dat we leden van alle corporaties gezamenlijk hadden uitgenodigd voor een workshop. De eerste dag presenteerde een consultant de resultaten van de evaluatie, waarna de aanwezigen vragen stelden en hun reactie gaven op de aanbevelingen en van ideeën wisselden. We begonnen eveneens een gesprek over orkaan Matthew en de gevolgen voor de corporaties, maar ook hoe ze zich daarop kunnen voorbereiden en de risico’s verminderen. Iemand uit Baie-de-Henne sprak; als men de mensen niet zo gemobiliseerd had, zouden er meer mensen gestorven zijn. Mensen zijn hun landbouw verloren en het eten dat ze in huis hadden. Sommige families moeten elders een pan lenen om eten te koken. Na de orkaan is door de regenval en overstromingen nog meer schade ontstaan. Ook zijn er doden gevallen. Veel van de schade aan huizen heeft te maken met de manier waarop de huizen gebouwd zijn, zonder gebruik van bouwmaterialen, maar enkel met leem of stenen zonder cement. De huizen die CWS eerder heeft helpen repareren, zijn gelukkig ongedeerd gebleven. De mensen zijn twee keer getroffen; eerst door de orkaan, toen door regen. Honger, kleren weg, waterbronnen besmet, huizen kapot. Moeilijk om al de ellende aan te horen. We rondden de dag af met gebed voor het Noordwesten, voor Haïti.

De volgende ochtend zat iedereen om kwart voor zeven al klaar. We begonnen met een terugblik op de uitwisseling van afgelopen februari, toen vijf organisaties elkaar bezochten in het Noordwesten. Het belangrijkste is wat er na afloop gedaan wordt met het geleerde. Tussendoor werden we voorzien van ontbijt van gemalen maïs met groente en vervolgens was de beurt aan mij om mijn ervaringen in Kenia te delen. Dat riep aardig wat reacties op, vooral het jong uithuwelijken van meisjes, het korte haar van de schoolmeisjes, onderwijs, zanddammen, enz. We spraken over landbouw versus veehouderij en diverse methodes die toegepast worden in Kenia en Haïti.

Ook de impact van orkaan Matthew werd uitgebreid besproken, zowel in het algemeen in de dorpen als op de activiteiten van de corporaties. Leningen zullen nu met vertraging terugbetaald worden, aangezien oogsten mislukt zijn en handelswaar verloren. Schooluniformen en boeken zijn verloren. Sommige scholen doen dienst als opvang voor mensen die hun huis kwijtgeraakt zijn. Twee corporaties hebben eveneens mensen opgevangen in hun kantoren. Wegen zijn geblokkeerd, waardoor de dorpswinkels niet bevoorraad kunnen worden, die eveneens koopwaar hebben verloren in de regen en door diefstal nadat het dak weggevlogen was. Ook de bakkerij kan niet bevoorraad worden met bloem. Dieren zijn dood, bomen ontworteld (inclusief fruitbomen), inboedel verdwenen, wegen onbegaanbaar. De dorpsleiders hebben zelf al wat voedsel ingekocht voor mensen die in moeilijke situaties verkeren. Medicijnen zijn door het water meegesleurd. Zieken kunnen niet bij het ziekenhuis komen. Mensen knopen hun daken vast met touwen zodat de boel een beetje bij elkaar blijft. Er is honger en er zal de komende maanden nog meer honger komen. Cholera is al toegenomen.

We luisterden naar de corporaties, die aangaven wat hun prioriteiten zijn op dit moment, zoals distributie van zaden om weer te kunnen planten, huizen en scholen repareren, toegang tot water, bodembescherming, kennis en training. We sloten het tweedaagse samenzijn met 22 heren af met een gezamenlijke maaltijd rijst met bonen.

Vrijdag zijn we teruggereisd van Jean Rabel naar Port-au-Prince. De weg naar Port-de-Paix had nu minder water, maar nog steeds veel modder. Een truck zat vast in de modder. Een bus stond te wachten, aangezien die er niet langs kon. Wij konden er gelukkig wel net langs.

’s Avonds thuis in Kenscoff m’n tas uitgepakt en weer ingepakt, om de volgende ochtend direct weer te vertrekken naar Grand Anse. Drie kantoorgenoten komen uit Grand Anse of Zuid. Twee reisden er mee, de derde stuurde zijn vrouw met ons mee. De eerste zetten we af in Saint Louis du Sud. Het was duidelijk te zien dat de overstromingen van de vorige week ver reikten. Er stond nog water. Weer veel kapotte huizen, palmbomen, bananenbomen. Van Les Cayes ging het verder door een verwoeste omgeving; huizen, landbouw, bomen, in Camp Perin, Beaumont, Roseaux. Het dak van de kerk weg, kerken kapot. Huizen pal aan zee. Jeremie, de hoofdstad van Grand Anse, een vernielde stad. Grand Anse is verwoest. In Jeremie stond het verkeer muurvast doordat er afval werd geruimd. We probeerden meerdere routes, maar konden er niet langs. Toen zijn we maar omgedraaid om te overnachten in hotel Eskal, in een bocht afdalend naar de stad. Bonbon konden we die dag niet meer bereiken.

Een van onze donateurs in Amerika had gevraagd of ik de priester van de plaats Carcasse kon ontmoeten, dus die bezocht ons in het hotel. Haïtianen die geëmigreerd zijn naar Amerika willen graag hun geboorteplaats helpen. We hadden ook een dominee bij ons, dus in gesprek met priester en dominee. Carcasse is aan de kust gelegen en eveneens zwaar getroffen, zowel in visserij als drinkwater, landbouw en huizen.

De volgende ochtend reisden we alsnog naar Bonbon, waar we onze collega Kettely afzetten. In Jeremie veel afval en modder. De houten panden beschadigd, beton overeind, een rij golfplaten bouwsels al neergezet aan de kant van de weg. Het dak en de toren van de kathedraal op het centrale plein zijn verdwenen. We reden langs het vliegveld en een vernielde VN basis. Kerken en scholen dakloos; diensten worden vroeg gehouden of voor het gebouw. Modder op de weg. Bomen om, in en over een ravijn. Huizen kapot. Zeildoeken, tenten. Bonbon ligt aan zee; een dorp met blauwe daken; zeildoeken over de huizen gespannen. Kettely werd opgewacht door haar neven en had een wandeling van drie uur voor de boeg naar haar woonplaats. Wij keerden terug naar Jeremie, over hier en daar een gladde weg.

Na een bord pompoensoep sloegen we vanuit Jeremie de weg in naar Dame Marie. We konden net langs een vrachtauto manoeuvreren die vast zat in de witte modder. Het was duidelijk te zien dat die weg een tijd geblokkeerd is geweest. Een school voor docenten in Marfranc is volledig het dak kwijt. We reden langs de rivier, met breed en hoog water, de loopbruggen compleet vernield. Een school/kerk waar ik eerder ben geweest was ook beschadigd en dakloos. Kerken, scholen en huizen allemaal met schade. Nog lagen er spullen buiten, matrassen om te drogen, bij de vernielde huizen. De bomen kaal en verloren, hellingen bruin in plaats van groen. Moron volgde, toen Chambellan. Een kerk volledig verwoest, de banken staan er verloren bij. Cacaobomen met hun rode bladeren staan omgebogen. Door de bergen naar Dame Marie aan de kust. De school waar we in 2012 een training hadden met Wozo is volledig z’n dak kwijt.

In de Maranatha kerk (ook deels dakloos) hadden we twee bijeenkomsten; mijn twee medereizigers spraken de plaatselijke Wozo club, terwijl ik in gesprek ging met leden van de organisatie UNIPRIDHA. Iedereen zei dat het de eerste keer is dat ze zo’n verwoesting hebben gezien. Huizen vernield (vooral die met golfplaten daken), landbouw verloren, eigendommen weg, bomen op huizen gevallen, cacaobomen omgebogen, mangobomen omgevallen, dieren dood, handelswaar weg, 21 doden tijdens de orkaan en nog meer na de orkaan. Sommige mensen zijn abrupt gestorven nadat ze de omvang van hun verliezen voor ogen kregen. Cholera neemt toe, latrines zijn kapot, de weg was geblokkeerd, in de visserij zijn boten en netten kwijtgeraakt, het zeewater was Dame Marie binnengekomen, na de orkaan zorgde regen voor overstromingen, mensen zoeken hun toevlucht in scholen, leerlingen zijn hun uniformen, schoenen en boeken kwijt.

In de omgeving van Dame Marie zijn veel cacaobomen. Daarom koestert UNIPRIDHA al lange tijd de hoop om een molen en ander materiaal te kopen waarmee ze zelf de cacaobonen kunnen verwerken tot ‘cacaobollen’ waarmee warme chocolademelk wordt gemaakt. Ze waren van plan een groentetuin aan te leggen en de winst te gebruiken voor de aanschaf van het benodigde materiaal, maar hoewel de zaden al beschikbaar zijn, hebben mensen nu geen geld meer om de grond voor de groentetuin te huren. Behalve cacao willen ze nog meer producten transformeren. Een afzetmarkt is al gezocht in diverse plaatsen. UNIPRIDHA zet zich ook specifiek in voor mensen met een handicap. In de orkaan zijn rolstoelen vernield en de situatie is voor deze mensen nog moeilijker. UNIPRIDHA stelde dat er dringend behoefte is aan reparatie van huizen en herbebossing, om de cacaoproductie weer op gang te brengen, evenals andere fruitbomen die nu ontworteld zijn.

Van Dame Marie was het nog 5.5 uur rijden naar Pestel, hoewel beide in dezelfde provincie liggen. Het werd donker en nat. We kwamen heel wat konvooien met containers en hulpgoederen tegen onderweg. De weg van Carrefour Charles naar Corail is geblokkeerd uit protest omdat hulpgoederen dat gebied nog niet bereikt hebben. We moesten dus omrijden via Kafou Zaboka. Pas om half negen ’s avonds waren we in Pestel. Voor de heren zetten we een tent op in de tuin. Ik kreeg een plaatsje in de restanten van het huis, waar met de golfplaten van het dak een vertrek min of meer is herbouwd. Ik had gehoopt dat de verwoesting op andere plaatsen in Grand Anse minder zou zijn, maar overal waar we langskwamen was het verwoesting, vernieling.

De volgende ochtend waren de heren bezig om stenen en rotsen uit het pad te verwijderen, zodat er straks een vrachtauto met bouwmateriaal kan komen. Ik bereidde me voor op een bijeenkomst met de jeugd en heb de boekenkast van de familie uitgeruimd. Alle boeken waren nat geworden, dus hebben we ze uitgespreid op het gras om te drogen.

We reden naar de kerk, waar de jeugd aan het schoonmaken was; onkruid weghalen tussen de stenen op de vloer van de kerk. Ik heb al vaak met de jeugd van Eglise de Dieu de Lafièvre deelgenomen aan diverse activiteiten en vandaag zou ik wat vertellen over de rol van cultuur. Ik vertelde ze een en ander over Nederland, gaf voorbeelden over hoeveel er cultureel bepaald is. Zoveel is relatief, gebaseerd op wat we gewend zijn vanuit onze cultuur en opvoeding. Het bizarre is dat blanke mensen onder de zonnebank liggen om bruin te worden, terwijl zwarte mensen crème op hun huid smeren om blank te worden. In Nederland gaan vrouwen naar de kapper voor permanent om krullen te krijgen, terwijl in Haïti de vrouwen permanent krijgen (en jawel, zo noemen ze het ook!) om hun haar steil te maken. In Nederland is dun het schoonheidsideaal en nemen mensen daar pillen voor, terwijl in Haïti dik/mollig het schoonheidsideaal is en mensen daar pillen voor nemen. De mens is nooit tevreden...

Er kwamen vragen en gegiechel van de jeugd. Daarna gingen we naar het huis van de predikant voor een gesprek met het comité van de kerk. Dankzij giften van vrienden uit Haïti, Nederland en de Dominicaanse Republiek kunnen 5 gezinnen een nieuw golfplaten dak krijgen voor hun huis. We namen de criteria en het proces door met het comité. Inmiddels hebben we de namen van de geselecteerde gezinnen ontvangen. We zijn blij dat we iets concreets kunnen doen.

Een van de ouderlingen is tevens docent aan de middelbare school van Pestel. Hij belde de burgemeester om informatie te vragen over de scholen in de commune van Pestel. Maar liefst 82 van de 83 scholen zijn beschadigd. De scholen hadden 7 november weer open moeten gaan, maar er zijn slechtst twee die functioneren. Diverse scholen moeten 20 november (morgen) eveneens dienst doen als stembureau.

We bezochten de nationale school van Kafou Sitwon. De muren zijn niet beschadigd, maar het dak is er volledig af. Bij sommige lokalen steken afgebroken planken en stukken golfplaat naar binnen. Overal staat water op de vloer. Het kantoor van de school staat ook blank, de boeken en documenten zijn verloren gegaan. Een boom ligt op de latrine. Onderweg bezochten we gelijk een paar huizen van kerkleden. Verderop een privéschool, gerund door de Nazarener kerk. De kerk staat deels overeind, dak eraf, het achtervertrek vernield. Van de school zelf is niks terug te vinden; volledig met de grond gelijk gemaakt. Alleen wat schoolbanken hier en daar herinneren aan het gebouw. Nog een nationale school in Espere; net als Kafou Sitwon het dak er volledig af. Ook hier de boeken en andere spullen totaal nat geworden en verloren. Allebei de nationale scholen moeten morgen als stembureau dienstdoen. Ook de middelbare school van Pestel is dakloos. Eerder al zijn twee lokalen van die school vernield door de VN, toen die te dichtbij kwamen met hun helikopter. Tot op de dag van vandaag hebben ze de lokalen nog niet gerepareerd.

Toen we terugkwamen bij huize Amost, begon het prompt te regenen. Gauw de boeken binnengehaald die op het gras lagen te drogen. We zaten bij het open vuur waarop het eten bereid wordt. Mijn leidinggevende belde me vanuit Amerika, waar hij een paar weken was met een van onze donateurs. Ze hebben heel wat kerken en dorpen bezochten en we hebben veel steun in gebed en bemoediging mogen ontvangen.

Die nacht regende het gedurig, waarbij ik wakker werd van de regen die op mijn gezicht viel, aangezien het golfplaten bouwsel niet waterdicht is en ik bij de wand lag. Ik rolde wat dichter naar de dochter des huizes toe, die naast me lag. Haar moeder deed de olielamp aan om te kijken of het water niet op de grond kwam, waar haar man en zij sliepen. We bleven gelukkig redelijk droog.

Dinsdag 1 november vertrokken we aan het eind van de ochtend via een pad dat glibberig was van de regen. Onderweg nog meer scholen en kerken die dakloos zijn, beschadigd of verwoest. In Les Cayes stuitten we op een boom en steen op de weg. De voedseldistributies gaan helaas niet altijd van een leien dakje. Mensen hebben soms het geduld niet om te wachten en vallen de konvooien aan. In dit geval werd ons gezegd dat er een schip in de haven van Les Cayes lag, dat nog niet gelost was. De bevolking besloot toen maar om de spullen met geweld te komen halen. Daarbij is een adolescent omgekomen door schoten, waarop de bevolking in oproer kwam en de doorgaande weg afsloot met brandende autobanden op het kruispunt. We zaten dus in een lastige positie, aangezien dat de enige route was naar Port-au-Prince. Een motorrijder zocht ook een alternatieve route en gaf aan dat we wel achter hem aan konden rijden. Hij sloeg af de velden in en via een netwerk van achterwegen en paadjes met vele afslagen en smalle paden, inclusief oversteken van water, kwamen we uiteindelijk bij de ingang van de stad uit, dus met enige vertraging konden we alsnog verder rijden.

Al met al was ik na negenen ’s avonds thuis. Als ik ’s avonds mijn ogen dicht doe dan zie ik nog vernieling. We hebben golfplaten daken gezien die op korte stokken zijn gezet zodat mensen eronder kunnen kruipen om te slapen. Zelfs een dak waarvan twee golfplaten zijn opgelicht als deur om erin te kunnen komen.

De volgende dag, woensdag 2 november, begon met verblijdend nieuws. Mijn broer belde me en via de telefoon hoorde ik het gehuil van een baby. Een vierde kind geboren, gezond en wel. Mijn eerste neefje, na drie meisjes. We zijn ontzettend blij Jonas in onze familie te verwelkomen. Heel mooi nieuws. Welkom op deze wereld, neefje Jonas! Geboren op dankdag. Inderdaad een ware dankdag! Die avond was er thuis ook eindelijk weer stroom, voor het eerst sinds de orkaan.

Ondanks alle moeite blijft echter de houding van de mensen in het algemeen:”We leven nog. Zolang er leven is, is er hoop.” Tegelijkertijd is het duidelijk dat veel mensen alles verloren zijn; niet alleen bezittingen, maar ook de bron van inkomsten.

Al met al ben ik in de maand oktober 22 dagen op pad geweest en heb ik op 11 verschillende plaatsen geslapen, van de Dominicaanse Republiek naar Artibonite naar Duvier naar Kenscoff naar Noordwest naar Grand Anse en terug naar Noordwest en Grand Anse. Als resultaat van onze bezoeken en gesprekken hebben we inmiddels plannen opgesteld om de mensen bij te staan in de gebieden waar we werken. Met CWS hopen we huizen en latrines te repareren en zaden beschikbaar te stellen voor landbouwers in het Noordwesten en Grand Anse.

Met KDRe hopen we scholen, huizen en latrines te repareren en eveneens zaden beschikbaar te stellen om de landbouw weer op gang te helpen. Dit zal gebeuren in de getroffen gebieden van Grand Anse, het eiland La Gonave, Noordwest en indien mogelijk Kenscoff. Het risico bestaat dat nu nog meer mensen het platteland zullen verlaten om naar de hoofdstad te komen, die dit keer niet getroffen is.

Een oud-collega van MCC helpt me nog steeds ieder jaar met het verlengen van mijn verblijfsvergunning. Elk jaar is het proces anders. Dit keer moest ik zelf mee voor het opmeten van gewicht en lengte en vingerafdrukken. Intussen was mijn oud-collega in een theologisch gesprek gewikkeld met de medewerkers. Overheidsinstituten zijn altijd een belevenis, met lange rijden en onduidelijke hokjes.

Met Lutheran World Relief zoeken we naar manieren van samenwerking, aangezien ook zij werkzaam zijn op het gebied van landbouw en in het Noordwesten. Een voormalige ingenieur van CWS bracht me zowaar thuis een bezoek, samen met een vriend van hem.

Zaterdag bracht ik de tweede van de drie kittens weg, naar Fort Jacques, waar ik een tijdje bleef praten bij mijn petekind en haar zusje en hun moeder. Hun huis stond ook blank in de orkaan en de deur en het raam van de keuken zijn verdwenen en de honden dood. Ze had het over schoonfamilie in Port Salut, aan de kust in het Zuiden, waar een moeder met kind en kleinkind was omgekomen. Veel mensen wilden niet evacueren; ze geloofden niet dat de orkaan zo heftig zou zijn en waren bang voor diefstal als ze hun huis zouden verlaten. Later die dag bij de vrouw en kinderen van oud-collega Joseph op bezoek. Overal klinken de verhalen over de orkaan.

Zondag naar de kerk van Boulard, waar oud-collega Hervé de leiding had. Op het werk is hij meestal op de achtergrond, maar als hij op de preekstoel staat dan transformeert hij in een gepassioneerd leider. De predikant vertelde dat een bende bij een nachtdienst een kerk in Croix-des-Bouquets is binnengevallen en meerdere tieners heeft verkracht. Die middag het derde en laatste kitten weggebracht, voor de vader van collega Anne Carine.

Maandag 7 november begonnen we de dag met een Skype gesprek met collega’s in Amerika en Indonesië. CWS is een aantal documenten aan het opstellen die richtlijnen moeten bieden voor het werk wereldwijd op het gebied van voedselveiligheid, voeding en water/sanitair/hygiëne. Daaraan nemen mensen deel van de regio Latijns Amerika en Azië. Interessant om toenemende samenwerking te zien tussen de diverse regio’s. Tenslotte werken we allemaal voor dezelfde organisatie.

Vervolgens naar Christian Aid voor een gesprek over melkfabrieken en andere projecten die weliswaar potentie hebben, maar die niet realiseren. Vaak zien organisaties helaas meer concurrentie dan samenwerking.

Die avond nog een bezoekje afgelegd en thuis mijn koffer ingepakt. Dinsdag 8 november ben ik vertrokken naar Miami. Verkiezingsdag. Devotie op kantoor, met vier kantoorgenoten. We bespraken een klaaglied. Het gemoed is niet altijd positief, er zijn ook moeilijke momenten.

Het was de bedoeling dat ik die dag voor twee en een halve maand naar Nederland zou vertrekken. Het is tijd voor een moment van bezinning, om na te denken over de balans tussen Haïti en Nederland, tussen familie en de naaste. Door de orkaan zijn de plannen enigszins gewijzigd en wordt het een kortere periode. De heren spraken mooie woorden ter afscheid. Garly bracht me naar het vliegveld. We aten nog wat samen en toen kon ik inchecken op het vliegveld. Een korte reis, van Port-au-Prince naar Miami.

De volgende ochtend kwam het nieuws binnen: Trump verkozen als president. Ik reisde naar het Church World Service kantoor in Miami, waar ik werd ontvangen door de directeur en een rondleiding kreeg door het kantoor. In totaal hebben ze een kleine 70 staf in drie kantoren in Florida. Een man of dertig verzamelden zich zodat ik een presentatie kon geven over het werk van CWS in Haïti. Er bevinden zich ook een aantal Haïtianen onder het team, evenals andere nationaliteiten.

De rest van de dag was ik in gesprek met diverse collega’s afzonderlijk. CWS Miami richt zich volledig op het werken met migranten. De eerste collega vertelde over het Cubaans-Haïtiaanse programma, waarbij ze werken met mensen die per boot aankomen, Cubaanse artsen, en mensen die via Mexico over land binnenkomen. Er zijn 8 kantoren verspreid over het land, waar mensen vanuit Miami gevestigd worden. CWS helpt ze om een werkvergunning te krijgen, woonruimte en biedt steun in het vinden van werk, gezondheidszorg, Engelse les, enz. Na de aardbeving in Haïti in 2010 hebben ze een hotel als het ware in een ziekenhuis getransformeerd en maar liefst 98 mensen verzorgd in Miami, die om medische redenen door de Amerikaanse overheid naar Miami waren gevlogen, maar zonder documenten. De andere kant van het verhaal, heel interessant.

Veel van de collega’s werken al jaren bij CWS en getuigden van de goede sfeer. Een goed team is inderdaad belangrijk. Ook is het goed dat we zo de gelegenheid krijgen om elkaars werk beter te begrijpen en hoe het allemaal op elkaar aansluit, als een en dezelfde organisatie werkzaam in zoveel plaatsen en landen.

Een andere collega vertelde over hun werk met vluchtelingen. Elk jaar stelt de Amerikaanse overheid een aantal vluchtelingen vast dat ontvangen kan worden in Amerika. UNHCR bepaalt wie vluchteling is en hervestigd kan worden in een ander land. CWS is een van zeven organisaties in Amerika die de vluchtelingen vervolgens hervestigt. Al deze programma’s worden gefinancierd door de Amerikaanse overheid. De collega’s waren dan ook geschokt en bezorgd vanwege de verkiezingsuitslagen, onzeker wat dit betekent voor het werk van CWS met migranten.

Er worden ook activiteiten georganiseerd met de vluchtelingen rond Thanksgiving, kerst en aan het begin van het schooljaar. Verder is er een herenigingsprogramma voor Cubaanse families en Haïtiaanse families, waarbij Cubaanse of Haïtiaanse migranten een verblijfsaanvraag kunnen doen voor familieleden.

Al met al een interessante dag bij CWS Miami. De verkiezingen zijn rustig verlopen, wat volgens mijn Amerikaanse collega’s normaal is. Dat er zowaar protesten waren, is juist ongewoon. Heel anders dan Haïti.

Donderdag 10 november ben ik vanuit Miami via Lissabon (Portugal) naar Amsterdam gevlogen. Het was donker in Lissabon, een stad aan het water in een heuvelachtige omgeving. Besneeuwde bergtoppen onderweg naar Nederland. Een warm welkom in een koud land. Het is een bijzonder jaar; in april beleefde ik herfst in Argentinië in Chili, nu in november in Nederland, genietend van de mooie herfstkleuren. In juli beleefde ik winter in Kenia en als het goed is straks in december en januari in Nederland.

Zo kon ik al na 10 dagen kennismaken met mijn neefje. Vanwege de orkaan zal ik binnenkort voor een aantal weken terugreizen naar Haiti. Desondanks hoop ik dat de komende weken een moment van bezinning kunnen zijn. Ik zal in december en januari vanuit Nederland gewoon blijven doorwerken voor Church World Service in Haïti.

Komende vrijdag, 25 november, hoop ik het een en ander te vertellen en te laten zien over mijn leven en werken in Haïti. Een ieder is van harte uitgenodigd om half acht ’s avonds bij christelijke gereformeerde kerk Maranatha in Drogeham, Lytsewei 22.