Actuele situatie in Haïti

7 februari is een historische datum in Haïti. Op 7 februari 1986 eindigde de dictatuur van Jean Claude Duvalier. Het is tevens de dag waarop nieuwe presidenten ingezworen worden. De huidge president, Jovenel Moïse, begon zijn mandaat met een duur van vijf jaar op 7 februari 2017.

Twee dagen voor 7 februari dit jaar werd een economische noodsituatie uitgeroepen in Haïti. Dit ging gepaard met 11 voorstellen om kosten te verminderen binnen de regering. Donderdag 7 februari werd er gedemonstreerd. Al vanaf juli vorig jaar vinden er regelmatig demonstraties plaats. De gourde, de nationale munteenheid, blijft in waarde verliezen waardoor het leven steeds duurder wordt. Diesel en benzine zijn beperkt beschikbaar. Maar de voornaamste reden dat het volk zich uitspreekt, is wegens onduidelijkheid over de besteding van een lening van 3.8 miljard dollar verstrekt door Venezuela (PetroCaribe) aan Haïti. Een land dat al sinds 1804 onafhankelijk is maar nog steeds geen regering heeft die verantwoordelijkheid neemt, spreekt zich uit tegen corruptie en eist verantwoording over besteding van geld dat terugbetaald moet worden. Recent is er naar voren gekomen dat Agritrans, een bedrijf van president Jovenel Moïse, 35 miljoen dollar van de PetroCaribe gelden heeft ontvangen voor het aanleggen van wegen die niet zijn aangelegd. Het volk is het zat en wil verandering zien, wil gehoord worden.

De demonstraties die 7 februari begonnen, werden de langstdurende die ik me kan herinneren. De demonstranten eisten het vertrek van president Jovenel Moïse. Overal in het land waren wegen geblokkeerd, zowel in Port-au-Prince als in andere steden en verbindingswegen tussen diverse hoeken van het land. Transport was onmogelijk. Mensen die toch de weg op wilden, liepen het risico om met stenen bekogeld te worden. Scholen, banken, winkels, kantoren en bedrijven sloten hun deuren. Ons kantoor is 10 dagen gesloten geweest. Alle collega’s zaten thuis. Gelukkig was iedereen thuis bij z’n familie en was niemand ergens onderweg vast komen zitten. Een collega heeft zich op 8 februari nog een weg kunnen banen van het Noordwesten naar Pétion-Ville, al moest hij meerdere keren binnenwegen nemen wegens wegblokkades.

Deze situatie betekende ook dat er geen eten of drinken gekocht kon worden, voorraden raakten op, drinkwater werd schaars, houtskool en propaangas om te koken was moeilijk te vinden, de dorpswinkels op het platteland raakten leeg, artsen konden niet bij ziekenhuizen komen, medicijnen en zuurstof konden niet aangeleverd worden. Het grootste ziekenhuis van Port-au-Prince was genoodzaakt de spoedeisende hulp te sluiten. Een van mijn collega’s ging op pad om propaangas te zoeken en sloot zich aan bij een rij van zo’n 100 mensen. Na 2 uur wachten kon hij onverrichterzake vertrekken omdat er geen propaangas meer verkocht werd wegens geruzie onder de aanwezigen. Twee dagen later stond hij 6 uur lang in de rij om uiteindelijk zijn propaantank te kunnen vullen.

Afgelopen week konden mijn collega’s weer op kantoor komen. Ik was deze periode in Nederland, waardoor ik niet in huis opgesloten was waar ik weinig elektriciteit zou hebben. Door het gebrek aan brandstof is er nog minder elektriciteit dan normaal beschikbaar en valt ook het communicatiesysteem gedurig uit. Tot op heden is brandstof moeilijk verkrijgbaar en zijn er nog steeds gedurig wegen geblokkeerd. Onze collega’s hebben daardoor nog niet naar Grand Anse of het Noordwesten kunnen reizen. Het is een onzekere en anstige maar ook verdrietige situatie. Ik kan merken dat het mijn collega’s zeer doet om hun land in zo’n situatie te zien. De een heeft hoofdpijn, de ander zegt dat zijn zoon al vanaf het begin van de onrust buikpijn heeft en bang is voor de schoten die gelost worden.

Ook mijn plannen zijn mede door deze situatie gewijzigd. Ik had al terug moeten keren naar Haïti maar ben op verzoek van mijn leidinggevenden nog een poosje langer in Nederland, in afwachting en hoop dat de rust weerkeert, zodat ik zonder problemen van het vliegveld naar huis kan.

Het nieuws in Nederland rept weinig over de situatie in Haïti. De weinige nieuwsberichten die er internationaal uitgegeven worden, kijken alleen naar de brandende autobanden, de stenen en de schoten. Maar er zit veel meer achter. Dit is een land dat na 215 jaar onafhankelijkheid nog steeds worstelt om een betrouwbare regering te vormen, een land dat chronische armoede en structurele problemen kent op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid, enz. Een land geplaagd door corruptie. Een land geteisterd door natuurrampen. Een land dat roept om verandering. Het is triest wat er gebeurt, maar het is ook begrijpelijk. Het is goed dat het volk zich uitspreekt tegen corruptie. Helaas gaat het met geweld gepaard.

Het is iets rustiger deze week, maar het land leeft nog in onzekerheid en angst. Er is nog geen oplossing gevonden, al zijn er acht maatregelen voorgesteld om orde te hervinden, verder waardeverlies van de gourde tegen te gaan, de prijzen van eerste levensbehoeften te verlagen en minimumsalarissen te verhogen. Het is onduidelijk hoe het de komende weken zal gaan.

Dit is lastig om te schrijven. Ik kan niet in stilte blijven onder wat er gaande is in Haïti, maar ik wil ook niet een oppervlakkig beeld schetsen van enkel oproer. Het gaat zo diep. De roep om verandering is zo groot. Het zij van harte gegund aan dit prachtige land met mensen voor wie ik groot respect heb, onze naasten. Hoewel ik me op dit moment in Nederland nuttiger kan maken dan opgesloten in huis in Haïti, valt het tegelijk niet mee om ver bij mijn collega’s vandaan te zijn. Ik wil er voor ze zijn en natuurlijk maak ik me zorgen, net als zij, om hun mooie land.