Wennen

Na 2 weken Gwo Jan en een maand van huis, begin ik een beetje te wennen aan het leven hier. ’s Avonds zorg ik ervoor op tijd terug te zijn, zodat ik nog in het licht en zonder al te veel kakkerlakken als gezelschap kan douchen. Als ik weer een onbekend ontbijt voorgezet krijg, lukt het tot mijn verbazing om alles op te eten. Ook de dagelijkse rijst met bonensaus leer ik waarderen (’s middags tussen 14.00 en 16.00 uur). De zoete avondsoep blijft nog wennen, maar zelfs die eet ik helemaal op. Ik weet de weg nu enigszins te vinden en heb me zelfs aan een wandeling gewaagd. Dat was heel vermoeiend. Niet zozeer vanwege de warmte, als wel vanwege de aandacht. Ik ben een wandelende attractie en kan geen stap verzetten of ik hoor wel iemand roepen: “blan, blan!” Hoe leer ik daarmee omgaan? Vooral de toevoeging ‘geef me geld’ maakt het nog moeilijker.
Als we de stad in hobbelen per taptap, word ik niet meer horendol van het chaotische en levendige straatbeeld. Zelfs de VN militairen die met hun geweren in de aanslag in hun auto’s rondrijden, schijnen erbij te horen. Op een enkele kleine supermarkt na heb ik zelfs in de hoofdstad nog geen winkel gezien. Alles gaat hier via markt/straat verkoop.
Met een luide knal komt onze taptap tot stilstand. Klapband. Geen wonder; de banden worden net zolang gebruikt totdat ze het letterlijk begeven. Ik hoor dat de chauffeur zijn huis heeft verkocht om deze (voor onze begrippen aftandse) auto te kunnen kopen en zo wat geld te verdienen. Ja, Haïti is echt een arm land, in materiële zin. Bizar hoe snel ik ook daaraan wen. Het lijkt normaal om je water uit de rivier te moeten halen, om ’s avonds bij kaarslicht te zitten. Hoe lang is het geleden dat er stroom was? Maar de vrolijkheid en het plezier van de mensen om me heen dringen dat bijna op de achtergrond. “Praat, Margot!” zeggen ze. “Verlegen Margot!”
Als ik de manier van spreken en de felle toon hier hoor, lijkt het alsof er vaak onenigheid is. Dat is allemaal cultuur en heeft niets met ruzie te maken. Contact met iemand verliezen is wel het allerlaatste dat men wil. Complete families wonen vlakbij elkaar, alles in goede vrede. Wat kunnen wij daar van leren! Hoe vaak gebeurt het niet dat zelfs eigen broers en zussen elkaar niet meer willen zien en spreken.
In mijn gastgezin wonen alle kinderen nog thuis. Naast hun huis staat het huis waar moeder is opgegroeid. Aan de andere kant is een huis in aanbouw. Naar gewoonte bouwt de aanstaande echtgenoot van een van de dochters dat huis voor hen samen. Vader en de broers helpen ook mee.
Zondag 1e Pinksterdag ga ik ’s middags mee naar de kerk. De familie gaat naar 3 verschillende kerken. Ik ga met 3 van de kinderen mee naar de kerk, waar ik eerst een repetitie van het koor bijwoon. Na afloop hoor ik dat de aansluitende kerkdienst niet doorgaat, want het is te laat geworden. Straks wordt het al snel donker. Zelfs in de kerk is tijd flexibel… We verlaten de kerk dus weer, die eigenlijk alleen bestaat uit vier muren. Een dak is er niet en de grond bestaat gewoon uit stenen, zoals het overal buiten is.
Wij Nederlanders zijn eraan gewend om onze vriezers en koelkasten vol te bevoorraden. Dat kan hier dus niet.Een koelkast kopen heeft weinig nut, want stroom is er immers toch zelden. Hoe ik dit bericht dan kan plaatsen? In huis bij iemand die via een generator stroom opwekt. Op een olielamp werkt internet tenslotte niet…
Afgelopen week heb ik kennis gemaakt met de man met wie ik samen hier aan de Micha Campagne zal werken. We zullen veel rondreizen door het hele land, veel mensen ontmoeten, veel plaatsen bezoeken en vooral in gesprek gaan met veel kerken. Terwijl ik met deze Haïtiaanse collega zit te praten, krijg ik er zin in. Ik kijk om me heen. Wat een totaal andere werkomgeving dan mijn vorige baan. Ik moet accentloos Creools leren spreken voor de mediacampagnes die we gaan houden…
Intussen vinden de media hun weg al naar Gwo Jan. Een van mijn docenten Creools werkt aan een film die zal worden uitgezonden op de landelijke televisie. Deze film promoot producten die in het land zelf gemaakt zijn, in plaats van import goederen. Het is een visie van een Haïti dat zichzelf verbetert. Een van mijn MCC collega’s is de cameraman. De dorpsbewoners zijn de acteurs, met eigen kleding en materiaal. Audities…? Repetities…?
Het Creools is de tiende taal die ik leer. De andere negen helpen me een heleboel woorden herkennen, waardoor ik de mensen steeds iets beter kan verstaan. Tegelijk moet ik natuurlijk uitkijken, want sommige woorden hebben opeens een totaal andere betekenis. De Nederlandse ‘kat’ betekent hier ‘4’, oma is opeens een kreeft en jij een rechter.
Als ik ’s ochtends wakker word, is iedereen al lang uit de veren. Ik voel me wel een langslaper… En dat terwijl ik dagelijks rond 6.30 uur naast m’n bed sta. De rest staat met de zon op; rond 5.00 uur. Op een van die ochtenden sta ik weer te vegen. Het blijft me moeite kosten om het afval zo over de rand de tuin in te werken. Maar ja, een afvalsysteem is er niet in dit land. Om me heen valt er gedurig een mango uit de boom. Weer iets om te leren; hoe eet ik die.
’s Avonds komt een van de neven nog steeds trouw op bezoek om Engels te leren. Ook andere neven en nichten duiken gedurig op. De broers en zussen geven me iedere dag een enthousiast onthaal. De jongste van het stel (6 jaar) loopt of in gescheurde kleren rondt, of zonder kleren. Kinderen halen water in tankjes. Ik ook, net als mijn 6 jarig ‘broertje’. Zo’n zware emmer krijg ik niet op mijn hoofd…
Een plaatselijke dominee komt me verscheidene keren bezoeken, omdat hij graag meer wil weten over de kerk waar ik in Nederland naartoe ga. De kerk die ik in Gwo Jan bezocht heb, staat geen sieraden toe. Het dragen van sieraden is sowieso een risico, aangezien het betekent dat je geld hebt. Wie heeft me ook alweer die ketting met een kruis als hanger cadeau gegeven…? In Nederland droeg ik geen sieraden, maar sinds de dag dat ik die ketting heb gekregen, toen ik belijdenis deed, gedoopt werd en uitgezonden, heeft die ketting om mijn hals gehangen! Een prachtig aandenken.
De eerste dagen hier waren behoorlijk zwaar voor me. Het drong eindelijk tot me door dat ik een ieder voor 3 jaar achter me heb gelaten. Ik was bang dat we straks misschien niet meer op elkaar aansluiten, van elkaar vervreemden misschien. Maar misschien brengt het ons juist wel dichter bij elkaar, als ik ook zie hoe oprecht er gereageerd wordt op deze website. Wat een mooi middel kan dit zijn! Ik geniet van mijn verblijf in Gwo Jan en ben dankbaar voor alles wat ik hier mag meemaken. Ik heb zin in de uitdagende taak die hier voor mij ligt. Ik heb nog een hoop te leren in en van dit land dat Haïti heet.