Feest

Isaac is gekomen en gegaan, niet alleen in Haïti maar ook in omliggende landen. Het heeft een paar dagen flink geregend en vooral een nacht hard gewaaid. Hoewel de vernieling minder groot was dan waar rekening mee was gehouden, is er toch weer veel schade aangericht. In de stad zijn bomen en elektriciteitsmasten omgewaaid (waardoor er dus weer een aantal dagen geen stroom was), golfplaten zijn weggerukt. Onze partners in het Noordwesten meldden dat de weinige tuinen die de droogte hadden doorstaan, nu door de regen alsnog zijn vernield, dieren zijn gestorven en lemen huizen vernield. Vluchten waren geannuleerd. Ook voor ons liep alles anders dan gepland.

Een bezoek aan Gadcobem kon zaterdag niet doorgaan, het feest voor het 35 jarig bestaan van de kerk werd een week uitgesteld, een activiteit in Jacmel werd geannuleerd, een training werd een week opgeschoven. Na een lekke band vervangen te hebben, haalde ik Trudy en Stefanie zaterdagochtend (25 augustus) toch op van het guesthouse. Er gingen ook twee Amerikanen met ons mee, die ik even voor Wozo (de organisatie waarmee we een kantoor delen) op sleeptouw nam. We reden naar CAH, een souvenirwinkel, maar helaas; die zat dicht vanwege de weersomstandigheden. Ook de banken waren gesloten, wat in de volgende week voor een enorme drukte zorgde. Het was erg rustig op de weg, want ook taptaps reden er niet of nauwelijks. De Amerikaanse dames dus maar weer afgezet. Trudy en Stefanie gingen mee naar ons thuis. Intussen vonden we een nieuwe activiteit voor de rest van de dag: iemand had me al eerder gevraagd of ik mee kon naar een trouwerij die dag. Ik had nee gezegd, aangezien we andere plannen hadden, maar die vielen nu letterlijk in het water. Doordat er geen taptaps reden, had hij nu geen vervoer om bij de trouwerij te komen. Dus we hebben het mooi opgelost: we zijn met z’n vieren naar de trouwerij geweest. Zo kon hij er komen en Trudy en Stefanie hadden weer een mooie culturele ervaring. De trouwerij vond plaats in een katholieke kerk in de wijk Carrefour. Door de storm/orkaan was de ceremonie anderhalf uur vertraagd en kwamen er weinig gasten opdagen, jammer genoeg voor het bruidspaar. Maar het belangrijkste is: ze hebben ja gezegd. Na afloop nog ergens eten met z’n vieren en toen iedereen weer naar huis.

Zondag was het ook in de kerk opvallend leeg. Een Afrikaanse gastpredikant sprak over trouwen en het kiezen van een echtgenoot. Een teken van God, volgens Trudy...
Na de dienst konden we dan alsnog naar Duvier, wat door de dames een ‘paradijs’ werd genoemd. Het is en blijft inderdaad een schitterende omgeving, heerlijk rustig, ver boven de stad, weg van het lawaai en de drukte, even opgelucht ademhalen. Op de heenweg stopten we bij Fort Jacques, een fort gebouwd door de eerste president Jean Jacques Dessalines na de onafhankelijkheid, in 1805-1806, om een nieuwe invasie van Fransen en anderen te voorkomen. In Duvier hebben we rondgewandeld langs een aantal van de woningen die zijn gerepareerd dankzij giften van de CGK en Agis. Nog even een paar bezoekjes afleggen, ook op de terugweg buiten Fort Jacques, en toen de berg weer af.

Maandagavond zijn we met z’n allen uit eten geweest; het KDRe team en onze bezoekers Stefanie en Trudy. Locatie: restaurant La Reserve in Pétionville, verrassend genoeg omringd door een bos midden in de bebouwing. Een fijne avond met elkaar, gesproken over uitdagingen, positieve dingen en lessen geleerd naar aanleiding van het bezoek van de beide dames.

Dinsdag moest ik voor m’n werk naar Jacmel. Trudy en Stefanie konden mooi mee. De heenreis duurde een uur of vier en een half; het verkeer stond gelijk in Port-au-Prince al muurvast. Op de bergpas tussen Leogane en Jacmel waren de gevolgen van orkaan Isaac ook duidelijk zichtbaar; op diverse plaatsen hadden aardverschuivingen grond en stenen van de hellingen op de weg gerold. Hier en daar werd aan de weg gewerkt.
Door de vertraing waren we later dan de afgesproken tijd in Jacmel. De dame met wie ik een afspraak had, leek aan de telefoon nogal geërgerd, maar we hebben een verrassend goed gesprek gehad. Ik bezocht de organisatie Fondasyon Limyè Lavi (Levenslicht), een lid van ASR. Een interessante visie van werken in gemeenschappen op het platteland, aansluiten op bestaande structuren, trainen van docenten. Na afloop hebben we vis gegeten aan het strand, om vervolgens een vlotte terugreis naar Port-au-Prince te maken.

Ook woensdag stond er een lid van ASR op het programma. Deze wat verder weg. In een huurauto (met chauffeur) vertrokken twee bestuursleden van ASR en ik naar Pilate, in het Noorden van het land. De chauffeur hield van tuteren en gas geven. We reden via Gonaïves, vervolgens de bergen door naar Plaisance, om daar af te slaan een onverhard pad op naar Pilate. Een groene omgeving, het pad slingert langs een rivier. Het was dorpsfeest die dag, van de beschermheilige van Pilate. Veel mensen op het dorpsplein dus, de vrouwen in traditionele blauwe, rode en gele jurken. Overigens is dit meer een katholiek feest en zullen protestanten er in het algemeen niet aan deelnemen. De kloof is groot tussen beide kerken.
Een van de ASR bestuursleden is afkomstig uit Pilate en vertegenwoordigt de organisatie SODIH in ASR. Zij werken vooral op het gebied van motivatie en training. Na een korte stop bij SODIH, ondernamen we een ronde door het dorp. We hebben bij de burgemeester zitten praten, kennis gemaakt met een zuster van de katholieke kerk, waar we ook even naar binnen zijn gegaan bij de mis (vandaar dat we de priesters niet konden spreken), vervolgens kennismaken met de predikant van de baptistenkerk, toen weer terug naar SODIH voor een gesprek over hun activiteiten. We waren pas om half zes ’s avonds in Pilate (we hadden een uur of 6,5 over de tocht gedaan), dus het was een lange dag. Helaas werd het ook een lange nacht, waarin ik geen oog heb dichtgedaan. Het feest ging de hele nacht door, onvoorstelbaar dat ze dat volhouden. Muziek, dans, trommels, claxoneren; de hele nacht herrie. Pas ’s ochtends rond zes, zeven uur werd het rustig. Maar ja, toen was het tijd voor ons om op te staan.

Veel kinderen in Pilate worden ‘verhandeld’ naar de Dominicaanse Republiek. Donderdag gaven de ASR vertegenwoordigers een training over dit onderwerp. Ze legden uit wat restavèk is, gaven concrete voorbeelden van kinderen in Port-au-Prince en in de Dominicaanse Republiek, die veel geweld meemaken in hun leven. Een aantal aanwezigen gaven een reactie; mensen die restavèk in huis hebben, of mensen wier kinderen zijn gevraagd als restavèk. Er werd uitgelegd wat het verschil is tussen ‘trade’ en ‘trafficking’, gevolgd door een ‘case study’.
In de middag reden we terug naar Port-au-Prince, dit keer via Gros Morne. Een prachtige route door de bergen, het pad nu eens op gelijke hoogte met de rivier, dan weer hoger de bergen in. Een schitterende omgeving met prachtige vergezichten. Groene bergen, rotsen in de rivier, zwemmende kinderen.
Toen we ’s avonds terugkwamen in Port-au-Prince kon ik nog net even bij een verjaardagsfeestje langs. Dat begon ’s middags, dus ik kwam toen alles al afgelopen was en heb de jarige in zijn slaap een fijne verjaardag gewenst; 1 jaar werd de kleine man.

Vrijdag zat de tijd van Trudy en Stefanie in Haïti erop. Ik heb ze naar het vliegveld gebracht en we hopen ze nog een keer te mogen verwelkomen! Dit waren de eerste twee mensen die de uitnodiging hebben aangenomen die in september/oktober 2011 is gedaan aan vele aanwezigen in kerken waar we toen gesproken hebben in Nederland. Wie volgt?!

Zaterdag 1 september trouwde de dochter van Cher Frère. De ceremonie zou om vier uur beginnen in een hotel in Croix-des-Missions. Toen Garly en ik al onderweg waren, belde Cher Frère; of wij de bruidstaart wel konden halen. We draaiden weer om en wachtten ergens op degene die het bonnetje had. Toen met z’n drieën naar Epi d’Or, heel de andere kant op, de bruidstaart opgehaald en ingeladen, die vreemd genoeg zonder enige vorm van verpakking aan ons werd meegegeven. Tegen de tijd dat we op locatie waren, was de taart helaas al enigszins verzakt. We dachten dat we de ceremonie misgelopen waren, want we waren pas om half zes ter plaatse. Maar nee; ze zouden net beginnen. Opnieuw een huwelijk gesloten.

Na dit huwelijksfeest, gingen we de volgende dag door met feesten in de kerk, die haar 35 jarig bestaan vierde. Bij binnenkomst was de feestelijke stemming gelijk merkbaar; het houten raamwerk van de kerk was wit geschilderd, witte en rode doeken sierden de ‘achterwand’, voorin de kerk stonden twee tafels vol fruit; elke aanwezige was gevraagd een vrucht mee te brengen als een dankzegging. De dienst stond eveneens in het teken van dankzegging. De tafels lagen vol avocado’s, bananen, appels, ananas, sinaasappels, meloen, mango’s, suikerriet, druiven, etc. Het was een speciale en bijzondere dienst, met verhalen over de geschiedenis van de kerk, die de eerste jaren slechts een handvol leden telde. Het in de loop der jaren gebouwde kerkgebouw is vernield in de aardbeving. Twee koren traden op, diverse schriftlezingen, zoals gewoonlijk prachtige samenzang. In de weken voorafgaand aan deze viering was er aan de leden gevraagd om de taak op zich te nemen van het koken van een gerecht, want aansluitend aan het feest zou heel de gemeente samen eten. Dus de een had geit bereid, de ander kip, vis of kalkoen, weer anderen verschillende soorten rijst, salades, patat en ook taarten waren gebakken. Dat laatste was ook mijn bijdrage; een taart. Mijn huisgenoten hadden kalkoen bereid. Dus na de dienst werden er borden met eten de kerk rondgedeeld. Er was gerekend op 1000 mensen, maar er waren er 1400. Van een handvol naar duizend!

Op het werk blijf ik meestal achterlopen met emails, waarvan er veel meer binnenkomen dan ik kan verwerken. Ik ben bezig met een bezoekronde aan onze vier partners om met ze in gesprek te gaan over hun visie en plannen voor de komende drie jaar. Een verslag geschreven van mijn bezoek aan de corporaties in het Noordwesten en Artibonite in augustus, in twee talen. Daarover via skype een gesprek gehad met collega’s in Argentinië en Amerika. Een programma voorbereiden voor de komst van de CEO van Church World Service. Afgelopen week is ons team uitgebreid met een programme officer, dus we hebben er een nieuwe collega bij in het Haïti team. Deze weken dus inwerken, voorstellen aan onze partners, aan MCC, samen naar de telefoonmaatschappij Digicel om wat dingen op te helderen, en een bezoek aan FEDDEDH, een lid van ASR. Zij werken met tienermeiden en begeleiden ze om hun school af te maken.

Er was nog meer feest deze week; Emmanuella is 6 september 2 jaar geworden. We hebben een waar feest voor haar gehouden; het huis was mooi versierd met ballonnen en slingers, familie en vrienden waren uitgenodigd, de kindermuziek zorgde gelijk voor dansende kinderen, het feest werd ‘officieel’ geopend met enkele woorden en wensen gericht aan Emmanuella en degenen die bij haar horen, er werd voor haar gezongen, er werd rijst met kip, salade en gebakken plantaan geserveerd, en natuurlijk mocht Emmanuella zelf haar taart aansnijden; een prachtige taart in de vorm van het cijfer 2.