Werkbezoek in Buenos Aires

Het regiokantoor van Church World Service voor Latijns Amerika is gevestigd in Buenos Aires, hoofdstad van Argentinië. Zaterdag 30 november kwam ik via Panama aan in dit grote land, met z’n diversiteit aan landschappen, plaatsen, mensen. Mijn collega Luciano haalde me op en bracht me naar het huis van een andere collega, die deze week zelf in het noorden van het land is. Twee jaar geleden mocht ik ook in Buenos Aires zijn, een mooie stad waar ik geniet van het kunnen rondlopen. Ik wandelde naar Plaza de Mayo, het plein waaraan het roze paleis staat en de kathedraal. Daarbij stak ik Avenida 9 de Julio over, een straat met een stuk of 10 rijstroken, plus in het midden vier rijstroken voor de bus. Aan deze straat staat eveneens de Obelisco, op Plaza de la Republica.

Aan het eind van de middag werd ik opgehaald door de vriendin van Luciano, die me meenam naar een complex waar tijdens de dictatuur van de jaren ´70 en ´80 mensen gevangen werden gehouden, mishandeld en verdwenen. We reden langs de river, Rio Plata, die Argentinië scheidt van Uruguay. Luciano was al ter plaatse, om te musiceren met de percussie groep waarin hij speelt. We liepen het terrein over, langs de verlaten gebouwen die men nu wil gebruiken voor meer blijmoedige gebeurtenissen, zoals muziek. Een van de gebouwen is betegeld met portretten van verdwenen personen, beelden van de ‘Moeders van Plaza de Mayo’, die elke week het plein rondlopen om aandacht te vragen voor de verdwenen broers en vaders en andere familieleden en geliefden. We bezochten een foto expositie van eveneens verdwenen personen en namen vervolgens plaats bij de muziek. Een andere percussie groep trad eerst op, gevolgd door een dertigtal kinderen. Bijzonder; de kinderen speelden traditionele liederen en bij elk lied wisselden ze van samenstelling; van keyboard naar cello, van trommels naar zang. Een diversiteit aan instrumenten; triangel, viool, keyboard, enz. Tot slot speelde de percussie groep waarvan Luciano deel uitmaakt. Indrukwekkend, elk met een trommel voor zich gebonden, afwisselend in groep en solo, heel mooi. De familie van Luciano had zich ook bij ons gevoegd. Luciano is begin dit jaar een paar maanden bij ons in huis geweest in Haïti en we hebben elkaar dus goed leren kennen. Ik heb veel gehoord over zijn familie en het was een plezier om ze nu te ontmoeten. Aansluitend hebben we met elkaar ergens gegeten. Er wordt hier veel vlees gegeten en er wordt ‘s avonds laat gegeten. Luciano z’n vader bracht me thuis.

Zondagochtend woonde ik de mis bij in de kathedraal, eerste adventszondag. Aansluitend liep ik naar Puerto Madero, een wijk aan het water, waar op verschillende plaatsen fitness apparaten staan. Dat wat je niet vindt in Haïti, staat hier gewoon openlijk toegankelijk op straat. Ik liep verder naar Plaza San Martín, om tot slot bij het hotel te komen waar inmiddels een aantal andere gasten waren aangekomen. Afgelopen week vond een bijeenkomst plaats van organisaties die met kinderen werken in Uruguay, Brazilië, Nicaragua en de Dominicaanse Republiek, (deels) gefinancierd door CWS. We bezochten met elkaar het roze paleis, met z’n schilderijen, terugdenken aan Eva Peron, werkvertrekken van de president, de balustrade vanwaar de president het volk op het plein kan toespreken. Vervolgens liepen we door de wijk San Telmo, waar een markt plaatsvond, en wederom naar Puerto Madero. Het is hier momenteel zomer, dus lekker warm.

Maandagochtend arriveerden nog drie gasten, waarna de vergadering kon beginnen met acht deelnemers. Onze vergaderruimte was in een kerk, de eerste methodistenkerk van Latijns Amerika. Een kerk met een grote sociale missie, waar de deur elke dag openstaat, daklozen komen eten, (voormalige) alcoholverslaafden bijeenkomen, etc. We maakten kennis met de predikant, namen de agenda door en stonden stil bij hoogte- en dieptepunten van het jaar, op persoonlijk vlak, op het gebied van de organisatie, maar ook van land, regio en wereld.

Dinsdag heb ik deels thuis gewerkt. Aan het einde van de middag sloot ik me aan bij de rest. In maart 2012 was ik in Brazilië en het was goed om nu bij te kunnen praten over het werk dat ook daar plaatsvindt met Haïtianen. We aten wederom laat en mijn maag wag eniszins van slag. Na een slechte nachtrust liep ik woensdag 4 december wederom naar de kerk. De vice-directeur kwam die ochtend aan uit New York en ‘s middags zou ik met hem een binnenlandse vlucht nemen naar Salta, het noorden van het land. CWS werkt met verschillende bevolkingsgroepen in de Chaco, een gebied waar hen veel land is ontnomen en traditionele visserij niet meer kan voorzien in etensbehoeften. Ik had een paar kleren en m’n koffer bij m’n collega achtergelaten, maar had verder al mijn spullen bij me, klaar voor vertrek naar Salta. Splash, daar voelde ik wat in mijn nek. Ik haalde m’n hand erlangs en ja hoor, vogelpoep. Een man die naast me liep, voelde ook aan zijn hoofd. Ik haalde m’n zakdoek uit m’n zak om het schoon te maken. Een behulpzame vrouw pakte mijn zakdoek uit m’n hand en zou me wel even helpen. Ik geloof in het goede van de mens. Dat brak me dit keer op. Het was geen behulpzaamheid, het was geen vogelpoep, maar het was een truc, een complot. Terwijl de vrouw me afleidde, ging een ander er razendsnel met mijn spullen vandoor. Alles weg; paspoort, verblijfsvergunning, Nederlandse en Haïtiaanse rijbewijzen, computer, fototoestel, kleding, documenten, boeken, aantekeningen. Alles behalve de sleutels van het huis van mijn collega en een geleende Argentijnse telefoon, die ik in m´n zak had. Ik belde Luciano, belde m’n moeder om m’n bankpassen te blokkeren. En liep verder naar de kerk, waar ik zoals gepland als eerste aankwam om de projector alvast klaar te zetten. Mijn collega’s arriveerden eveneens en mijn leidinggevende ging met me op pad. Terug naar het kruispunt om politie te zoeken en te vragen bij welk bureau we aangifte moesten doen. Naar het bureau. Bleek toch niet het goede bureau te zijn. Lopen, metro, metro kaart werkte niet, terug naar de kerk. Daar bleef mijn leidinggevende bij de vice-directeur die inmiddels gearriveerd was, terwijl Luciano me vergezelde naar het juiste politiebureau, waar we aangifte hebben gedaan. Pasfoto’s gemaakt en op naar de Nederlandse ambassade om zowel een noodpaspoort als een nieuw paspoort aan te vragen. In de loop van de middag eindelijk terug bij de kerk. Inmiddels was de vice-directeur zonder mij naar het noorden vertrokken. Mijn vlucht en deelname waren geannuleerd. Ik kon alsnog de presentatie geven die ik ‘s ochtends had moeten doen, want die stond op internet. Dus ik vertelde over het werk met kinderen in Haïti. Goed om wat afleiding te hebben, ergens anders aan denken. Samen met de anderen wezen eten. Intussen had ik een map gekregen om mijn papieren in te doen. Tijdens het eten verdween de map! De ober bleek ‘m meegenomen te hebben met de menukaarten. Wat een dag.

Donderdag, Sinterklaas. Het scenario bleef zich in gedachten herhalen, stom stom stom, alles weg. Stil verwonderd door emails van al mijn kantoorgenoten in Haïti, die de dag begonnen in gebed, speciaal hierom. De afgelopen jaren in Haïti hebben we het vaak gehad over dankzeggen, blijmoedig zijn onder alle omstandigheden, ongeacht wat er gebeurt. Positief blijven. Onbewust leer je daar toch van en ondanks alles was dat ook een van de eerste dingen die in me opkwam; blijmoedig onder alles.

Ik liep naar de Nederlandse ambassade, waar ik mijn noodpaspoort al op kon halen en pasfoto´s bengen voor de aanvraag van het gewone paspoort. Vervolgens heb ik me weer bij de vergadering gevoegd. We kregen heftig en emotioneel bezoek. In Latijns Amerika is CWS bezig met onderzoek naar kinderen die een ouder in de gevangenis hebben. Een Argentijnse organisatie die met familieleden van gevangenen werkt, kwam bij ons op bezoek, plus iemand die opgroeide terwijl zijn vader in de gevangenis zat. Dat verborg hij op school. Voor hem was diefstal normaal, hij groeide ermee op. Maar op een gegeven moment realiseerde hij zich dat er andere manieren van leven zijn. Zijn vader in de gevangenis heeft een grote impact gehad op zijn leven. Als hij in de gevangenis was, was het thuis moeilijk om aan eten te komen. Ook een van de andere vrouwen vertelde persoonlijke verhalen, over haar kind in de gevangenis. Bijna iedereen had de tranen in de ogen. Ik was een dag tevoren beroofd en luisterde nu naar verhalen van de andere kant. Er zijn weinig organisaties die zich bezighouden met zorg en psychologische steun voor familieleden van gevangenen. Een bijzonder initiatief.

Na de donderdagsessie ging ik naar de winkel om de voornaamste benodigdheden te kopen en vervolgens kwamen we opnieuw bijeen, dit keer voor een culturele activiteit in El Viejo Almacen. Na een diner in dit restaurant woonden we een tango show bij, de typische Argentijnse dans. Een orkest van piano, contrabas, viool en twee andere instrumenten speelde tango muziek, waarop gedanst werd door vier stellen in afwisselende samenstelling, nu eens met één stel, dan met drie, elke keer in andere kleding. Ik zat op slechts 50 centimeter van het podium, waar het wirrelde en warrelde en vloog en ronddraaide, onvoorstelbaar. Mooie muziek, professionele dans, hele mooie opvoering. Een zangeres zong solo en een andere muziekgroep speelde tussendoor traditionele muziek, met mini-gitaar, fluit en panfluit, gitaar, trommels.

Vrijdag was de laatste dag van deze bijeenkomst. Op het programma stonden uitwisseling met Haïti, ´staff care´ en relaties met partner organisaties en evaluatie van de week. Na een afsluitende maaltijd namen we afscheid van elkaar en een ieder vloog terug naar zijn of haar vaderland. De Argentijnse collega´s en ik bleven achter. Buenos Aires is een mooie stad en eveneens een stad waar je fijn kunt rondlopen. Daar geniet ik van, totaal anders dan Port-au-Prince. ´s Avonds trof ik mijn leidinggevende en zijn vrouw om een eind te gaan wandelen. Hij wees me op plaatsen uit zijn jeugd, we liepen door een van de vele parken (Vicente Lopez), kozen verschillende smaken heerlijk ijs uit, eveneens iets dat veel te verkrijgen is hier. Goed eten; vlees, piepers, salade, pizza, kaas, ijs, alweer totaal anders dan Haïti. We wandelden door de wijk Recoleta en zijn deze week tot de conclusie gekomen dat paus Francisco degene is die niet wou dat ik naar de Chaco ging... Reden: het is in de buurt van de wijk waar hij vandaan komt dat mijn spullen me werden ontnomen...

Zaterdagochtend kwam Luciano me halen om te gaan winkelen. Aangezien ik bijna alles kwijt was, moest ik de meest noodzakelijke dingen gaan kopen. Daarna nam Luciano me mee naar zijn ouderlijk huis in de wijk Flores. We aten met zijn ouders, Luciano moest ergens spelen (percussie) en ik bleef bij zijn ouders en nichtje, die me samen met hun schoondochter meenamen naar een park waar leerlingen van Luciano´s broer optraden, die docent contrabas is aan een aantal muziekscholen gesubsidieerd door de overheid. Leerlingen kunnen gratis les krijgen en krijgen eveneens leeninstrumenten mee naar huis. Ik verwonderde me opnieuw over de mogelijkheden hier. Wat is het mooi om naar een openluchtconcert te kunenn gaan. Wat een instrumenten bijeen; contrabas, viool, dwarsfluit, klarinet, trompet, trombone, drums, etc, tientallen bij elkaar.

De volgende dag ben ik verhuisd van het appartement van m´n collega naar het hotel waar ook de rest arriveerde, Hotel Amérian. ´s Middags opnieuw wezen wandelen, door Parque San Martín, langs Av. Libertador, een park ingericht voor kerst, langs musea en nog meer parken, zoals elk weekend vol kraampjes, de wijk Recoleta door, bezoek aan de kerk, langs de begraafplaats die een toeristische attractie is vanwege de manier waarop die is opgezet en gebouwd, wederom klonk er overal muziek in de parken en een podium werd klaargezet voor een concert. Toen ik terugkwam bij het hotel, trof ik mijn collega´s aan die net gearriveerd waren uit de Chaco. Met een van hen, bij wie ik in huis was geweest, ben ik naar een andere wijk gelopen; San Telmo. Het blijft verbazingwekkend hoeveel er te doen is, allemaal culturele activiteiten, vrij toegankelijk. Ook in deze wijk marktkraampjes, muzikanten, opvoeringen, Arabische drums (die lijken op omgekeerde wokschalen), zang, een plein waar mensen kunnen komen om tango te dansen. We bezochten (gratis) het museum van moderne kunst, met exhibities in allerlei kleuren, een ´lichtervaring´ in een donkere ruimte, een exhibitie over het vroegere treinsporensysteem dat in verval is geraakt. Uiteindelijk keerden we terug naar het hotel, om samen met de andere drie collega´s ergens te gaan eten.

Deze week een andere bijeenkomst, in een andere samenstelling; vergadering van het Latijns Amerika team van Church World Service, plus de vice-directeur. Eerst gisterochtend een gesprek met mijn leidinggevende, die ik niet veel vaker dan 2 keer per jaar zie, dus wel eens prettig om met elkaar om tafel te kunnen en wat dingen door te spreken. Met enige vertraging voegde ook onze laatste collega zich bij ons en zo konden we met z´n zessen de bijeenkomst beginnen. We zijn een klein team in de regio en we wonen en werken ver bij elkaar vandaan, dus het is prettig om elkaar twee keer in het jaar te zien. We hebben een heel fijn team en ook in Haïti heb ik fijne kantoorgenoten. Dat scheelt een heel stuk, als je goed op kunt schieten met de mensen met wie je werkt. Voor mij is het een plezier om deel uit te maken van dit team. Ik mocht de spits afbijten met een verslag van wat we zoal gedaan hebben in Haïti de afgelopen zes maanden. Ik werd gevolgd door mijn collega die zich bezighoudt met voedselveiligheid in Centraal Amerika, een ander die de Chaco overziet en een volgende die het werk met de partners op het gebied van kinderen begeleidt. De voertaal wijzigde van Spaans vorige week naar Engels deze week.

Argentinië is een land dat me al van jongs af aan intrigeert. Ik ben dankbaar voor de gelegenheid om hier opnieuw te zijn, niet puur op vakantie, maar met Argentijnen, lerend van dit land, de cultuur, elkaar waarderend en respecterend. Het is anders gelopen dat ik had verwacht. Het is triest dat sommige mensen diefstal kiezen als een manier om in hun levensonderhoud te voorzien. Het is jammer dat er veel dingen zijn verloren die voor mij van grote waarde zijn, terwijl ze voor degenen die ze nu in handen hebben niks waard zijn. Dit keer dus geen foto´s bij het verhaal. Net een week tevoren was mijn email gehackt en kregen al mijn contacten een bericht dat ik zou zijn beroofd van al mijn bezittingen en zonder papieren en geld in Glasgow, Schotland was. Ironisch genoeg zit ik een week later dus inderdaad zonder papieren en geld, zij het in Buenos Aires in plaats van Glasgow. Een trieste gebeurtenis, maar wat gebeurd is, is gebeurd. We accepteren het gebeurde, wat in alle grote plaatsen op de aardbol gebeurt, niet specifiek in dit land of deze stad. Ondanks alles blijf ik het een mooie stad vinden, blijf ik genieten van het kunnen rondwandelen, blijf ik dankbaar voor mijn collega´s, de manier waarop we met elkaar omgaan, dankbaar voor het team waarvan ik deel mag uitmaken, voor de levenslessen die ik mag leren, ook in en van andere landen.