Doelgericht of doelloos

Morgen vertrek ik naar het Noorden en Noordoosten om twee seminars te geven met Défi Michée. Collega Alexis en ik gaan namens MCC mee om Valéry bij te staan in het geven van een seminar. Het voorbereiden van mijn deel, over de millenniumdoelen, valt me zwaar. Ik heb al meerdere malen deelgenomen aan een soortgelijk seminar, die we de komende maand in de laatste 3 departementen gaan geven. Maar hoe kan ik nu over de acht millenniumdoelen praten? Is Haïti niet alleen maar verder verwijderd van het behalen ervan, sinds 12 januari? Statistieken over de voortgang in Haïti zijn nauwelijks te vinden. Ach, zijn die wel nodig? We weten zo wel dat de doelen verre van behaald zijn. Hoe kan ik als buitenlander komen praten over armoede, over onderwijs voor alle kinderen, over gezondheidszorg, over ziekte en dood? De straten van Port-au-Prince zijn vol auto’s van organisaties als World Vision, de VN, Oxfam, CRS, Artsen zonder Grenzen, Rode kruis, enz., enz. Wat dragen we/ze bij? Wat bouwen we op? Wat breken we af? Waar wordt de stem van Haïti gehoord?
Zondag had ik mijn ouders aan de telefoon. Toen ik mijn vader vertelde over de puinhopen om me heen, toen ik ‘s ochtends uit de kerk kwam, schoten de tranen in m’n ogen. Nu ik het zo noemde, drong het extra tot me door, stond ik er meer bij stil. Wat een verwoesting. Ik zat zwijgend in de auto en keek naar al die vernieling om me heen, terwijl voor me werd verzucht ‘Kijk toch naar ons land, Haïti.’
Ik worstel. Afgelopen week moest ik een persoonlijk voortgangsverslag inleveren bij MCC. Elk jaar schrijven we een plan en twee verslagen. In januari was de laatste. Niets is volgens plan verlopen sinds januari. De vraag of er dingen zijn waarmee ik worstel, was niet moeilijk te beantwoorden. Zoveel.
Afgelopen vrijdag bezochten we enkele woningen van gehandicapten. Deze week wordt er in die buurt (Delmas) een training gegeven aan bouwlieden over bouw bestendig tegen aardbevingen en orkanen. Na het theoretische deel wordt de kennis in de praktijk toegepast door enkele woningen te repareren en toegankelijk te maken voor gehandicapten. De ingenieur zei tegen me: we hebben het hier over mensenlevens, over gezinnen die onder erbarmelijke omstandigheden wonen. Ook tot hem drong het meer door nu hij rondliep in hun woningen. Om bij de huizen te komen, moesten we ons een weg banen door een groot tentenkamp. Ik zeg het nogmaals: we zijn inmiddels 7,5 maand verder. Zeven en een halve maand! Sommige avonturiers onder ons gaan voor ons plezier een paar weken kamperen, in de vakantie. Maar zeven en een halve maand in een tent bivakkeren, in regen, modder, storm, hitte, weer en wind! Dat kan toch niet, dat mag toch niet.
Wat kan ik zeggen? Er wordt zo vaak gevraagd: wat moet er gebeuren, wat kunnen we doen? Wat gebeurt er eigenlijk in Haïti? Gebeurt er wel wat? Laat ik dit zeggen: ja, mensen, er gebeurt heel veel! Er is geen voorstelling van te maken hoeveel puin er is, hoeveel er ingestort is. Al dit puin wordt handmatig verwijderd. En waarom bouwen mensen hun huizen niet weer op? Een huis is een levensinvestering, het wordt stukje bij beetje gebouwd, met veel zweet en tranen, hard werken. Niemand heeft een reserve op de bank staan (als iemand al een bankrekening heeft) om zomaar een huis te herbouwen. Wat ‘provisorische onderkomens’ worden genoemd, kunnen wel eens behoorlijk permanente woningen worden. Niemand wil dat. En ja, er wordt enkel gebouwd op grond die toebehoort aan de huiseigenaar.
Toen ik vorige week naar kantoor ging, voegde ik me bij een opgewonden groep collega’s. Ze hadden niet geslapen, iemand had geprobeerd me te bellen om me te waarschuwen. Er was bericht dat er die nacht om 4 uur opnieuw een aardbeving zou plaatsvinden. Onze ingenieur kan nog zo zeggen dat je nooit een aardbeving kunt voorspellen, dat het onmogelijk is te weten wanneer een aardbeving plaatsvindt, mensen blijven bang. Vorige week vertelde de dominee tijdens de kerkdienst dat ‘specialisten’ geconcludeerd hebben dat de aardbeving niet is veroorzaakt door botsing van de breuklijnen waarvan ze dachten dat die de oorzaak waren. Een tot nu toe onbekende breuklijn is de oorzaak, waarmee het risico op een andere aardbeving, van de andere twee breuklijnen, blijft bestaan. Wat kun je doen? Je voorbereiden voor zover mogelijk. Betere bouwwijze, waar de ingenieur van MCC hopelijk een steentje aan kan bijdragen. En intussen weer opbouwen. Er werd gecollecteerd voor opbouw/reparatie van de pastorie.
En dan zijn er de presidentsverkiezingen in november. Wyclef, een internationaal bekende zanger, geboren in Haïti, woonachtig in Amerika, is degene die de verkiezingen internationaal in de schijnwerpers zet. De kandidaten zijn vorige week bekend gemaakt. Wyclef viel niet onder de gekozen kandidaten. Wat zal het zijn? Hoop op verandering? Angst voor voortdurende corruptie? We wachten af.
En intussen blijven we bezig met distributies. Daarnaast help ik de oriëntatie en komst van een nieuwe MCCer voorbereiden, evenals de komst van twee groepen die zullen bouwen aan huizen voor gehandicapten. Ik help mee plannen van partnerorganisaties kritisch doornemen, zodat ze doorgestuurd kunnen worden naar Amerika. En tussen de bedrijven door worden onze maten opgenomen om Haïtiaanse kledij te laten maken. Dus binnenkort lokale kleding op kantoor, evenals MCC shirts, die we ook afgelopen week hebben besteld.
Vorig weekend bracht ik door in Fonds des Blancs, een dorp in het zuiden van het land. Collega/buurman Henry had me gevraagd of ik bij een trouwerij de trouwauto kon rijden (auto MCC). Hij was de getuige/’best man’ en moest daarom zo’n beetje alles regelen. We vertrokken vrijdagmiddag en onderweg moest er nog het een en ander gekocht worden, tot zelfs de stropdas voor de bruidegom toe. Lang leve de marktkramen langs de weg! Het bleek een aardig eind rijden te zijn (of beter gezegd, de wegen zijn slecht; gemiddelde snelheid lag onder de 30 km per uur rekende ik later uit). We hadden een stuk of drie wegomleggingen bij rivieren waar de bruggen waren ingestort. Verder moesten er meerdere waterstromen overgestoken worden. Bij de laatste beek hebben we gelijk de auto gewassen. Pas ’s avonds om negen uur kwamen we aan op de plaats van bestemming, 6 uur na vertrek. De feestmuziek kwam ons al tegemoet. Een trouwerij op het platteland gaat er weer net wat anders aan toe dan in de stad. Er stond eten voor ons klaar; vers geslachte geit. Een olielamp zorgde voor verlichting in de lemen woning. Uiteraard werd het beste van het beste voor mij gereed gemaakt, als gast. Henry zorgde speciaal dat er een doucheruimte werd gecreëerd; een zeildoek gespannen tussen twee bomen. De tafel in het vertrek werd aan de kant geschoven en het enige bed werd voor mij gereed gemaakt. Op de rest van de vloer werden dekens en zeildoeken gespreid, zodat de overige gasten daar een slaapplaats konden zoeken. Uiteraard was het bed wel breed genoeg om nog een tweede persoon te bevatten. Men ging laat naar bed en was erg vroeg weer uit de veren, druk met voorbereidingen voor het feestmaal. Iedereen maakte zich klaar om naar de trouwerij te gaan, die om half acht ’s ochtends zou moeten plaatsvinden. De auto werd nog eens extra schoongeboend en mooi versierd. Ik moest twee ritten ondernemen naar de kerk. De trouwerij begon uiteraard weer te laat, om negen uur. De dominee had haast en honger en bakte er weinig van, helaas, maar in ieder geval is het bruidspaar getrouwd. De bruidsjonkers en meisjes liepen er weer keurig bij in hun blauwe overhemden en jurken. Ze vormden een erehaag voor het bruidspaar. Het feest werd thuis voortgezet, met een uitgebreide maaltijd, bruidstaart, champagne en toespraken van de getuige en wederzijdse vaders. Vroeg in de middag vingen we de terugtocht aan. Het bruidspaar reed mee tot hun nieuwe woonplaats; Miragoane. Vandaar reden wij nog een aantal uren verder voordat we terug waren in Meyot.
Behalve het werk bij MCC gaat ook het werk daarbuiten door. Er is een training geweest in Gwo Mon, waar een herbebossingproject wordt uitgevoerd. Daarnaast worden er huizen herbouwd in Duvier, op een wijze die bestand is tegen aardbevingen en orkanen.
Ik heb voor het eerst een echo bijgewoond. Wat bijzonder om een compleet mensje te zien groeien in de ruimte van een buik! Handen in elkaar slaan en weer loslaten, trappelen met de voetjes; het blijft een wonderbaarlijke schepping.
Gisterochtend spraken we tijdens devotie over triest en gelukkig, over droefheid en geluk/vreugde. Waarom zijn we triest? Wegens een gebrek aan hoop, wegens een gebrek aan vreugde in onze ziel. We kunnen niet triest zijn als we ontwikkelingswerk doen. Integendeel, dan moeten we vreugde en geluk brengen. Droefheid heeft een effect op ons lichaam, onze geest, onze ziel. We worden ontmoedigd en zwak. Geluk komt van binnen, van vrede in onze ziel. Droefheid is niet van God. Hij wil niet dat we triest zijn. We moeten elkaar bemoedigen, niet ontmoedigen. Dat kan niet als we zelf triest zijn. Mensen zien en voelen dat we triest zijn en worden zelf ook triest. Het is een ziekte die ons doet sterven in plaats van leven. Het leven heeft geen zin. Daarom moeten we bidden om vrede en vreugde, onder ongeacht welke omstandigheden.
Nicolien haar tijd in Haïti zit er alweer op. Bedankt Nicolien, voor je komst naar Haïti! Het ga je goed.
Het ga jullie goed, lezers, een ieder. Fè kè’w kontan, gen lajwa, gen lapè! Wees gelukkig, heb vreugde, heb vrede!