Waar ben jij nu

Wegens internet problemen heeft het plaatsen van dit verhaal enige tijd op zich laten wachten.
Geschreven te Torbeck, 27 maart 2013.

Ook in Haïti breekt het nieuws gauw door dat Chavez is overleden. Venezuela levert veel brandstof aan Haïti en men vraagt zich gelijk af wat de gevolgen zullen zijn. Het nieuws van de nieuw verkozen paus wordt verwonderd en blij ontvangen. De eerste Latijns Amerikaanse paus, de eerste jezuïet. Mijn collega in Argentinië heeft er een mooie overdenking over geschreven; http://www.cwsglobal.org/blog/pope-francis-and-latin-america.html. Een Argentijnse paus in Vaticaanstad en een Argentijnse koningin in Nederland! De Argentijnse collega’s zien de wereld verbreiden.

In de stad gaan de kinderen hier jong naar school. Vandaar dat ook wij al op zoek moesten naar een school voor de kinderen die in september en december 3 jaar hopen te worden. De inschrijving begint vroeg. We hebben een school gevonden waar ze beide naartoe kunnen, die niet al te ver uit de buurt is en die goed onderwijs aanbiedt. Dus op een ochtend gingen we met z’n tweeën naar school, elk een kind aan de hand. De nodige papieren ingevuld, informatie verschaft, inschrijfgeld betaald. Alleen praten beide kinderen nog niet... We zullen hopen dat ze dat wel doen tegen de tijd dat het september is en de school begint.

Drie neven van de kinderen logeerden bij ons, in afwezigheid van hun vader. De jongste nam het ledikant van z’n nicht over en haalde ik ’s ochtends na een goede nachtrust zonder problemen uit bed. Hij is altijd blij me te zien, komt me vaak lachtend tegemoet rennen, een poging doend om m’n naam uit te spreken. Z’n oudste broer was echter ziek; overgeven en diarree. Hij voelde zich zo zwak dat ik hem de auto in moest dragen om samen met zijn moeder en hem naar de dokter te gaan. Alles ging eruit, zelfs water kon hij niet binnen houden. Na lang wachten was hij aan de beurt. Ook bij de dokter bleef hij overgeven. Uiteindelijk heeft de dokter hem laten opnemen in een ziekenhuis. Dus wij naar het ziekenhuis. Daar moet je eerst een som geld betalen voor opname. Natuurlijk lopen wij niet met zoveel geld cash op zak. Dus een vriend gebeld, die geld zou komen brengen. Intussen haalden we de receptionist over om ons alvast binnen te laten. Ik droeg de zieke naar zijn bed. Er volgde een gevecht om een infuus aan te brengen. Dan zit er toch nog veel kracht in een slap lichaam. Vervolgens sliep hij verder. Z’n moeder en ik bleven die nacht bij hem. Zo was ik terug op twee stoelen, twee jaar nadat ik een aantal weken heb doorgebracht bij een ander zwak, ongeboren kind. Een wonderkind dat vorige week zijn tweede verjaardag heeft gevierd. De nacht ging toch vlot voorbij. Z’n moeder ging aan het eind van de ochtend wat buiten halen en kwam terug met de mededeling dat de klok een uur vooruit was gezet. Vandaar dat de nacht vlot voorbij ging... Bijna niemand was op de hoogte uiteraard. De zieke werd wat helder ’s ochtends en vroeg hoe hij het ziekenhuis binnengekomen was. Hij kon zich er niks van herinneren. Ik heb hem overal naartoe moeten dragen. ’s Middags kwam zijn vader weer in het land en kwam de familie op bezoek.
Ik reed naar Meyot, om de leiding van Club Wozo over te nemen. We spraken over de gevolgen van trauma, zowel op jezelf als op anderen. Vaak zijn we ons niet bewust van een onderliggend trauma of probleem. We zullen het eerst moeten erkennen voordat we het kunnen veranderen, voordat we ook de behandeling van onszelf en anderen kunnen veranderen.
Terug naar het ziekenhuis; ’s avonds zat ik weer aan het ziekbed, terwijl z’n ouders kleren thuis gingen halen. Inmiddels werden thuis de twee jongere broers ook ziek, ook overgeven. De oudste werd na twee nachten uit het ziekenhuis ontslagen. Ik ging thuis bij ze op ziekenbezoek, waar ze weer wat praats hadden.

In de taptap onderweg naar kantoor riep iemand naar een vrouw die aan het vegen was of ze niet beter werk kon vinden. De andere passagiers namen het voor haar op; voor ieder werk is iemand nodig, zeiden ze. De vrouw die het betrof, was al lang uit beeld, maar het was mooi om te zien hoe ze verdedigd werd.

Collega Rony en ik hadden een afspraak bij UMCOR, een methodisten organisatie, om te kijken of zij ons kunnen helpen met een bouwproject. In de taptap er naartoe stof happen, bril helemaal grijs. De week erop heeft Rony ze meegenomen naar vijf organisaties in verschillende wijken van Port-au-Prince om te kijken wat er mogelijk is op de diverse locaties.

Woensdag 13 maart togen Rony en ik met SKDE naar Port-de-Paix. Dat schrijf ik in 1 regel, maar de reis is iets meer en langer dan dat. De bergen door, een rivier langs waar jaarlijks vele mensen verdrinken als het niveau plotseling stijgt. Stof door, langs half afgebouwde of ingestorte bruggen, totdat we uiteindelijk aan de noordkust belandden, waar we net een cruiseschip voorbij zagen komen en overnachtten met zicht op zee en het eiland La Tortue. De volgende dag reden we de stad door, met alle kinderen in verschillende kleuren schooluniformen, een aantal grote kerken, twee stadspleinen, een paar klinkerwegen, een stukje over het onverharde vliegveld rijdend op zoek naar het landbouw departement van het Noordwesten. Op deze onverharde strook, wat een vliegveld wordt genoemd, maakte ik 6 jaar geleden kennis met Haïti. Nu nam ik vlakbij plaats in een vergadering georganiseerd door de lokale overheid, omtrent landbouw in het Noordwesten. De meerderheid van de aanwezigen vertegenwoordigden hetzij de overheid, hetzij grote internationale organisaties. Er werd veel en lang gesproken, over activiteiten na orkaan Sandy, over irrigatie projecten, etc. De discussies liepen soms hoog op, in een provincie waar veel nood is. Het doel van onze deelname was om in contact te komen met andere organisaties die in het Noordwesten werken, op het gebied van landbouw en voedselveiligheid. Na afloop hebben we verschillende personen gesproken en contactgegevens uitgewisseld.

Daarna reden we via Cabaret verder naar La Coma, de route die ik 6 jaar geleden aflegde als World Servants deelnemer. Toen lag er nog geen brug bij Port-de-Paix. We bezochten een associatie genaamd ADRUH; Associatie voor ontwikkeling van het platteland van Haïti. Daar hadden we een prettig gesprek met een stuk of 8 medewerkers en leden van deze associatie, die werkzaam is op het gebied van ecologische projecten/landbouw, water, dieren, alfabetisering, onderwijs, etc. Een team kundige mensen, die heel wat hebben opgezet en realiseren. Ze lieten ons hun grond zien, waarop ze vanuit het niets allerlei soorten bomen geplant hebben, een voorbeeld en aanmoediging voor anderen in de omgeving, die dachten dat er niets kon groeien en nu zien dat er wel degelijk veel mogelijk is. Het doel van ons bezoek was een kennismaking, in het kader van onze zoektocht naar nieuwe partners in het Noordwesten. Een interessant en mooi proces, langdurig en niet eenvoudig, maar hopelijk vinden we een goede partner om samen verder te kunnen werken aan ontwikkeling in dit deel van het land.
Via Passe Catabois reden we zuidwaarts, de plaats waar we in 2007 overnachtten met World Servants. Via Bassins Bleu kwamen we uit in Gros Morne, waar we de nacht doorbrachten. Ik keek naar de huizen, de mensen, de ezels, de bergen, de begroeiing, de mooie kleuren van de ondergaande zon, water, enz. Er is altijd veel te zien en te overdenken. De weg tussen Port-de-Paix en Lacoma is zo slecht, dat er naast de gewone weg een ander pad is ‘aangelegd’ door het verkeer, aangezien de reguliere weg zulke ongelooflijke diepe hobbels en bobbels en modder heeft, dat rijden geen doen is. Overigens wordt er aan de weg gewerkt door de VN; een goede zaak.
Vrijdag reden we vanuit Gros Morne terug naar Port-au-Prince, waar ik eindelijk de auto uit de garage kon halen, na meer dan een maand afwezigheid.

Het is hier een gewoonte om mensen die voor het eerst in een kerk zijn te vragen op te staan en zich voor te stellen. Deze zondag stond een jongedame van 22 jaar op en dankte God voor leven. In februari is ze ontvoerd door 7 mannen, verkracht en vol cocaïne gespoten. Breng je leven op orde, zo werd er gepreekt in het kader van de aanloop naar Pasen. Wat doen wij onszelf en elkaar aan in het leven? We dachten verder na tijdens devotie; over hoe liefde een belangrijke rol speelt in ons leven. Zonder liefde heeft het leven geen waarde. Liefde in wat we doen, in relaties. Het zoeken naar en gebruiken van onze talenten ook, ieder op z’n eigen manier. En in de combinatie daarvan, het nalaten van een ‘erfenis’. Geen huis of geld, maar een levenswijze, een liefdevol inzetten van talenten.

Afgelopen dinsdag was het gemeenteavond in de christelijke gereformeerde kerk te Drogeham. Ik had het genoegen om per skype er even ‘bij’ te mogen zijn. En eveneens mijn toekomstplannen te delen. Bij deze ook hier enige informatie over het vervolg. Mijn huidige contract verloopt op 30 juni van dit jaar. De organisatie heeft besloten het kantoor open te houden en mij daarbij contractverlenging aangeboden. Ik hoop daarom ook na juni in Haïti te blijven.

Vorige week donderdag reed ik mee met partner organisatie SSID naar Ganthier en Boen. Dit is een Dominicaanse partner met wie we een huizenbouw project hebben; woningen met 1, 2 of 3 slaapkamers (afhankelijk van hoeveel mensen er wonen), een eetkamer, keuken en latrine, onder toeziend oog van een ingenieur. Daarnaast wordt er gewerkt aan microkredieten, landbouw/moestuinen en regenwater opvang. Na de orkanen van vorig jaar waren er in dit gebied verschillende vrouwen die hun huizen verloren in het water. Een aantal gezinnen van alleenstaande moeders zijn ondergebracht in een plywood ‘hangar’/gebouw. Net als in andere gebieden lijkt ook dit gebied aan de doorgaande weg op zich goed, maar toen we van de weg afsloegen en in het dorp Balan terechtkwamen, zagen we dat het daar wel anders is. Niet alleen geen voorzieningen voor stroom en water, maar ook geen betonblokken woningen, maar lemen huizen. Ook hier worden nieuwe huizen gebouwd. We liepen rond door het dorp, waar een van de gezinnen ons liet zien waar ze nu wonen; een golfplaten bouwsel dat de naam huis niet verdient en waar geen mens in zou moeten mogen wonen. Hun woning is volledig plat gegaan in de aardbeving. Een andere vrouw bracht ons naar haar lemen woning die totaal geen bescherming biedt, aangezien in elke muur een stuk ontbreekt. Andere mensen, voor wie het nieuwe huis al af is, laten ons zien hoe mooi ze hun huis hebben ingericht, het keukengerei netjes opgesteld, en hoe schoon ze het houden. Overigens werd het keukengerei niet gebruikt; nergens werd eten bereid en ook wij gingen de dag met een lege maag door. Zo zien en horen we weer veel.

Zondag sprak er een Amerikaanse gastpredikant, die preekte over Gods liefde, over geloof en hoop, over het zoeken van en naar Jezus. Als teken van het kleine geloof dat we nodig hebben, had hij voor ieder gemeentelid een mosterdzaadje meegenomen, om die te laten uitgroeien tot een grote, sterke boom.
Direct na de dienst reed ik door naar partner FOPJ; Oecumenische Fundatie voor Vrede en Gerechtigheid. Het was 24 maart, de dag dat Oscar Romero stierf, die streed voor gerechtigheid voor armen in El Salvador en daarbuiten. De school voor beroepsonderwijs van FOPJ is naar hem vernoemd en zijn sterfdatum is de dag waarop de diploma’s worden uitgereikt. De ceremonie begon met een katholieke dienst, gevolgd door een cultureel deel. Dans, zang, theater, toespraken. Het kinderkoor van het basisonderwijs in roze gehuld, de jongelui die afstudeerden in donkerrode toga’s aan de andere kant. Ik keek naar de jongeren, de kinderen. Allemaal met hun eigen verhaal, achtergrond en aanleiding waardoor ze op deze school beland zijn. De jongelui, jonge moeders en jonge mannen afkomstig uit gewelddadige situaties/gangs, hebben nu een beroep geleerd. Ze willen een andere kant op gaan in hun leven. Uit alles wat opgevoerd werd, sprak een diepere betekenis, een verlangen; naar een beter Haïti, een betere toekomst, een beter heden. Er werd gezamenlijk en solo gezongen, de afstuderenden voerden een ‘mime’ theater op waarbij ze het belang van samenwerken aantoonden; vele handen maken licht werk. De studenten metselwerk deden een theater over ‘kijk niet naar de buitenkant/naar schijn’. Een heel treffende en mooie uitvoering. Niets is wat het lijkt, je kunt niet op het uiterlijk afgaan. Wat een talenten weer; het toneelspelen, het zingen, het dansen. En tot slot de diploma uitreiking zelf, waarna een van de afgestudeerden symbolisch een brandende kaars doorgaf aan de huidige studenten.

En waar is Margot de Greef nu? Op vakantie! Jawel, een paar dagen vrij en toerist in ‘eigen’ land. Eens op pad voor persoonlijke doeleinden in plaats voor werk. Wozo houdt deze week een training in Gelee/Les Cayes. Aangezien deze week schoolvakantie is, wilde Carine met de 3 jongens graag ook naar Les Cayes, haar man gezelschap houden. Ik werd mee uitgenodigd. Dus gisteren zijn we naar Les Cayes gereden, een lange rit, vooral door veel files en oponthoud voordat we de stad uit waren. We sloten ons met z’n vijven aan bij twee trainers en twee deelnemers en overnachten allemaal in Torbeck. ‘s Avonds reden we al zingend naar Gelee om daar te eten. Zingen voor een jarige trainer. We aten aan het strand. Het was volle maan, de zon ging net onder en kleurde de lucht mooi roze. Jong en oud(er) hebben rondgestampt in het zee water, voordat de verse vis bereid was.

Vanochtend is de rest weer naar de training gegaan. Carine en ik zijn met de jongens naar Saint Louis du Sud gereden, waar we een fort bezocht hebben, gebouwd in de 18e eeuw. Of eigenlijk zijn er twee; fort Olivier op het vasteland aan de kust, fort van de Engelsen op het eiland van de Engelsen, er tegenover. Een zo mooie omgeving. Wat heeft dit land toch veel te bieden. En wat is het goed om daar eens de gelegenheid voor te nemen om te bezoeken, ook voor de kinderen. Het fort ligt pal aan zee, tussen de palmbomen, aan een mooi strand, tegenover twee kleine eilanden. We hebben er met veel plezier rondgekeken en gewandeld. Als kind bezocht ik zo historische plaatsen in Europa en het is goed om ook hier deze plaatsen te bezoeken, hoewel ze niet officieel worden onderhouden of bijgehouden. Je moet het maar net weten.
Na een maaltijd in de ‘stad’ Saint Louis du Sud (die meer een dorp bleek te zijn), reden we terug naar Torbeck. De jongens vermaken zich wel buiten. En wij ook.