Avonturen in Argentinië en optocht in PortauPrince

In de lente beginnen de vogels weer te fluiten, het zonnetje schijnt, ouders wandelen met hun peuters en baby’s in kinderwagens rond en gaan naar het park of de speeltuin. Zo ook in Buenos Aires. Ik heb een ontzettend positieve tijd gehad in een indrukwekkende stad die me behoorlijk heeft verrast. Zowel het leren kennen van de collega’s en meer te weten komen over het werk van Church World Service in Latijns Amerika als het rondwandelen in de stad en leren van een nieuwe cultuur en nieuw land hebben me enorm gemotiveerd voor mijn rol binnen Church World Service.

’s Ochtends gingen we met de bus of metro naar Carabobo, om vandaar naar het CWS kantoor te lopen. Daar werden elke dag andere onderwerpen besproken. Ons gezelschap bestond vanaf de tweede dag uit 10 personen; 9 CWS Latijns Amerika teamleden en iemand van CWS Amerika/Midden Oosten. We hebben het gehad over bescherming/protectie en het schrijven van een plan om fondsen te werven, ook met het oog op de Amerikaanse regering. Klimaatverandering en het reduceren van gevaar van natuurrampen waren andere onderwerpen die aan bod kwamen, evenals duurzame strategie, honger en ondervoeding, ‘livelihood recovery’ en de resultaten van een onderzoek/enquête. We sloten de week af met ‘staff care’ en fondsenwerving. ’s Avonds werden in ons appartement onderling de nodige dingen nog besproken, waaronder de plannen voor 2012.
Tijdens alle sessies ging er continu mate rond; een speciale beker met theebladeren, waar telkens heet water op gegoten wordt, waarna de mate via een ijzeren ‘riet’ gedronken wordt en doorgegeven aan de volgende persoon. Voor de lunch liepen we naar een nabijgelegen restaurant, of er werden empenadas op kantoor afgeleverd; een soort gebakken deeg met daarin ham/kaas, vlees of groente. Andere locale gerechten zijn pasta, pizza, en vooral rundvlees.

Ook ’s avonds brachten we samen door. Bijzonder hoe ook de Argentijnse collega’s zich ’s avonds bij ons voegden, ons verwelkomden en mee namen uit eten of om op een andere manier iets van de cultuur mee te krijgen. Het leven begint ’s avonds op een tijdstip dat in Haïti de meeste mensen al in bed liggen. Zelfs middelbare scholen functioneren ’s avonds, de leerlingen herkenbaar in hun uniformen. ’s Avonds om een uur of half negen gingen we op pad. De ene keer om uit eten te gaan; rundvlees van de koeien die op de pampas rondom Buenos Aires grazen (parrilla), maar ook varkensvlees, salade of gegrilde kaas. En dan afsluiten met een van de vele smaken schepijs in een ijssalon. Vervolgens eenvoudig een van de vele rondrijdende taxi’s aanhouden, die je tegen een vaste prijs op de plaats van bestemming brengen. Geen gedoe met afdingen.
Op een andere avond namen onze collega’s ons mee naar een cultureel centrum waar in een voormalige paardenstal een tent was opgezet, met een ‘sterrenhemel’ op het doek. Hier vond een verrassende voorstelling plaats met muziek (contrabas, viool, keyboard, harmonica), zang, dans, komiek, acrobatiek. Op een trapeze in de lucht en op stoelen op de grond werden lenige acts uitgevoerd. Ook werd dé dans van Argentinië gedanst; de tango. Na afloop liepen de artiesten rond en vroeg een van mijn collega’s aan de komiek of hij met mij op de foto wilde. Het resultaat: ‘the coolest picture’, volgens mijn collega… Om half elf was de voorstelling afgelopen. Ik dacht dat het wel tijd was om naar huis te gaan, maar nee hoor, we moesten nog naar een restaurant om te eten. Na een gezellige tijd samen, was het uiteindelijk bijna 1 uur voordat we thuis waren. De volgende dag kreeg ik als verrassing een CD cadeau van de groep van wie de voorstelling hadden bijgewoond. Als aandenken aan Argentinië, van mijn nieuwe collega’s. Hartstikke mooi!

Na onze nachtelijke avonturen, lazen we de volgende dag een document dat ‘Vandaag’ heet en ontworpen is door en voor CWS. Het herinnert medewerkers eraan dat je niet alle problemen in één keer kunt oplossen, dat we allemaal unieke mensen zijn, werkzaam in de rol waarin we geplaatst zijn, en ook; dat we goed voor ons lichaam moeten zorgen en genoeg slaap krijgen. Toen we bij dat punt kwamen, schoot iedereen in de lach.
De laatste sessie vond plaats in ons appartement, zodat we dat daarna konden verlaten. Ik werd verhuisd naar Ayacucho palace hotel, in de wijk Barrio Norte. We sloten gezamenlijk af met een maaltijd die tevens afscheid was van twee collega’s, die na december elders bezig gaan. De vleesporties waren weer enorm. Ik had als hoofdgerecht gnoki, een lokaal kaasgerecht. Als nagerecht choco torta; chocoladetaart met dulce de leche, een andere plaatselijke specialiteit, een soort caramelsaus.

Als je weggaat bij een organisatie en team waar je het naar je zin hebt, weet je wel wat je hebt, maar niet wat je krijgt. Ik heb een bijzonder team verlaten bij MCC, maar ik heb opnieuw een bijzonder team gevonden bij CWS. Stuk voor stuk vriendelijke, sympathieke, open, enthousiaste, uitnodigende en verwelkomende collega’s.

Aansluitend aan onze werkweek verbleef ik nog een paar dagen in Buenos Aires, aangezien dat qua tickets goedkoper was. De collega’s (en de Lonely Planet) hadden me tips gegeven over waar naartoe te gaan en wat te ondernemen. Eerst ben ik op avond naar het theater geweest. In het oudste theater van de stad, Teatro Colon, werd de balletvoorstelling Manon uitgevoerd. Een uitgebreid orkest, van fagot, klarinet, hoorn, viool, en cello tot xylofoon en drum. Knappe dans, mooie decors en een prachtig gebouw; beschilderd plafond, diverse verdiepingen met balkons voor de toeschouwers. Ook van de buitenkant een indrukwekkend pand. En het bijzondere is dat ik na afloop, om half twaalf ’s avonds, ongestoord alleen over straat naar het hotel kan lopen. Overal lopen nog mensen rond, zelfs met kleine kinderen. Overal is elektriciteit, stromend water en gas. Voor middernacht lig je niet in bed. En rijen winkels. Overigens moet je wel geduld hebben in de winkels, waarin lange rijen staan. Ook bij de bushalte sluit men netjes aan in de rij.

Als tip voor een dagje de stad uit had ik te horen gekregen dat de beste optie, ironisch genoeg, is om het land te verlaten en per boot de rivier over te steken. Dus zo gezegd, zo gedaan. Op het achterdek van een Buque boot zag ik de wolkenkrabbers van Buenos Aires langzaam kleiner worden. De vlag van Uruguay wapperde in de wind, op de Río de la Plata die we overstaken om aan te leggen in Colonia de Sacramento, in buurland Uruguay. Een rustige, mooie plaats, UNESCO erfgoed. Een oud stadje, met de oude stadspoort en muur toegang biedend tot smalle klinkerwegen, een vuurtoren, gemoedelijke terrasjes, parken/pleinen. Je kunt mooi langs de kust wandelen, op de rotsen of een grasveld zitten kijken naar het water. Mooie, oranje, blauw, paars en roze gekleurde panden aan straten die aan beide zijden omzoomd zijn door rijen bomen. Even rust van de stad. Ik ging terug op een snellere boot, waar je enkel binnen kon zitten. Terug van Uruguay naar Argentinië.

De volgende dag nam ik niet een boot, maar een bus, om naar San Antonio de Areco te rijden. Langzaam maakte de hoogbouw van de stad plaats voor laagbouw en de gebouwen voor weiden (pampas) waar koeien en paarden grazen. De directe omgeving van Buenos Aires is net zo vlak als Nederland. Het was feest in San Antonio; de jaarlijkse dag van de traditie (Día de la tradición), waar gaucho’s van heinde en verre op afkomen. Dus vele paarden in het dorp. Opnieuw een rustige plaats vergeleken met de hoofdstad. Ook hier mooie, gekleurde huizen, oude gebouwen, parken, restaurants en terrasjes. Ik liep wat rond aan de groende weide langs de rivier die door het dorp heen loopt; Río Areco. Daarover ligt een oude brug (puente viejo), vroeger een belangrijke verbindingsweg naar het noorden van het land, nu een voetgangersbrug waar het stof hoog opwaait. In het nabijgelegen park, Parque Criollo, waren de vele paarden en ruiters te vinden. Aan de weide langs de oever van de rivier vonden allerlei activiteiten plaats. Hier stond iemand te zingen, daar was een kleine markt of klonk muziek, mensen zitten te picknicken, nemen stoelen mee, komen wat rondwandelen, enz.

De dag van vertrek had ik nog de gelegenheid om urenlang rond te wandelen door de stad. Ik heb veel gelopen in Buenos Aires. Een goede wandelstad. Naar San Telmo, het oude stadsdeel. Puerto Madero, een havenwijk die voorheen niet goed bekend stond, maar nu helemaal is opgeknapt en tegenwoordig een trekpleister is. Opgeknapte havengebouwen, een heel andere sfeer weer dan andere wijken, aan het water. Recoleta, Palermo, de vele plaza en parque met de contrasten van hoogbouw en groen/parken/beelden/dieren. Mensen zitten in een park met een krantje, kinderen spelen, honden rennen rond. De Argentijnse vlag wappert trots op publieke gebouwen en pleinen. De overheidsgebouwen, de bijzondere architectuur. Een voormalig theater verbouwd tot boekhandel. De porteños (inwoners van Buenos Aires) weten er wat moois van te maken.
Met een aantal alfajores in mijn koffer (koekjes met dulce de leche), werd ik door een taxichauffeur naar het vliegveld gebracht. Dinsdag 15 november kwam ik weer aan in Port-au-Prince, na enige vertraging opgelopen te hebben in Miami. Absoluut een geweldige ervaring in Buenos Aires, een nieuw land, een nieuw team. Nu hopen dat het bezoek zijn vruchten afwerpt.

Nadat ik door twee vrienden netjes thuis was afgeleverd en van een warme douche terugging naar een emmer koud water, toog ik met een tussenstop bij MCC naar het CWS kantoor. Dezelfde dag verwachtten we bezoek van CWS partners uit Nicaragua, de Dominicaanse Republiek en Brazilië. Ze waren uitgenodigd door ASR; Aba Sistèm Restavèk, een netwerk van organisaties die zich inzet voor wat hun naam betekent; weg met het restavèk/kindslaaf systeem. 16 en 17 november organiseerden zij een grote activiteit in het kader van de nationale dag tegen restavèk in het Caribisch gebied.
Twee van de internationale gasten kwamen niet op de afgesproken tijd aan en wij waren tot ’s avonds aan het uitzoeken wat er aan de hand was, in het hotel waar de derde gast ondergebracht was. Daardoor kwam ik pas om half negen ’s avonds thuis. Intussen hadden mijn huisgenoten al een aantal keren bezorgd gebeld of ik nog niet thuis kwam. Het was de dag van mijn terugkomst uit Buenos Aires en gelijk weer een heel verschil. Rond dat tijdstip begint het avondleven pas in Buenos Aires en hier is het zo ongeveer bedtijd.

De volgende ochtend haalde ik de gasten uit de Dominicaanse Republiek en Brazilië alsnog van het vliegveld. We reden direct naar Hotel Le Plaza in het stadscentrum, waar een aantal panelleden spraken over problemen van het restavèk systeem. Ook de drie dames kwamen aan het woord. Er was gelegenheid voor een ‘debat’, het uitwisselen van ervaringen. Kindslaven en seksuele exploitatie zijn problemen die in alle vier de landen voorkomen, zij het in een enigszins andere context. Het is goed om van elkaar te leren. Er was ook een theater aanwezig, dat spelenderwijs aandacht vestigde op serieuze problemen. Verder kwam een voormalig restavèk zelf aan het woord. Een voormalig slaaf, zoals ze zei.
Een van de leden van het netwerk ASR is een organisatie waar restavèk kinderen lokale producten maken. Daar hadden ze een aantal van meegenomen om te verkopen. Toen ze mij zagen, trokken ze m’n schoen uit, pasten er een zelfgemaakte sandaal aan en pasten net zo lang tot ze een gevonden hadden die niet te groot of te klein was. Toen ging ook aan de andere voet een sandaal, m’n schoenen werden netjes in krantenpapier gewikkeld en in mijn rugzak gestopt. Zo, en nu nog betalen! Ik moest lachen om de goeie verkoopsters en kon moeilijk anders dan de sandalen kopen…

Donderdagochtend verzamelden we ons bij de kerk Sainte Trinité in het centrum. Of beter gezegd, onder een golfplaten afdak gebouwd naast de restanten van de eens zo mooie kerk, bekend om muurschilderingen van Bijbelse taferelen in de context van Haïti. Het is tevens in die kerk waar het enige kerkorgel van het land te vinden was. Daar vlakbij is de katholieke kathedraal. Eens een imposant en prachtig bouwwerk. Nu een verwoeste en trieste herinnering aan 12 januari 2010. Rondlopend onder de gewelven gingen mijn gedachten terug naar die dag, nooit ver weg.
Honderden kinderen in witte t-shirten zaten in de banken naast de voormalige kerk. Een kinderkoor op het podium, samenzang, gebed, preek. Het is een jaarlijks terugkerend gebeuren. Aansluitend op de bijzondere dienst stelden de kinderen zich op in een lange rij, met voorop jongelui die een spandoek vasthielden. ‘Derasinen fenomen restavèk se yon jistis sosyal!’ ‘Het ontwortelen van het restavèk fenomeen is een sociale rechtvaardigheid!’ Zo stond op de spandoek, zo klonk uit de luidsprekers van de auto die ons volgde en zo riepen de kinderen uit volle borst. Ik liep mee temidden van de honderden kinderen, die zelf restavèk zijn of waren. Diep geraakt, geroerd, indrukwekkend. Al die kinderen die door hartje Port-au-Prince liepen, het verkeer dat stilgezet moest worden. Mijn gedachten gingen heen en weer. Naar de landen in deze regio die met problemen kampen die we in Nederland niet eens kennen. Kinderen die zo misbruikt, gebruikt en als voetveeg behandeld worden.
De stoet hield halt bij het ministerie van sociale zaken, met extra kracht nogmaals roepend: ‘Aba sistèm restavèk!’ ‘Weg met het restavèk systeem!’
Na afloop gingen de kinderen terug naar hun respectievelijke scholen/centra. De delegatie uit Midden-Amerika/Caribisch gebied vierde feest met de kinderen bij FOPJ, die defilé, dans en muziek in petto hadden.

Vrijdag werd hier Bataille Vertières herdacht, een nationale feestdag. Die middag brachten we de dames weer naar het vliegveld. Na Argentinië werden de Spaanse conversaties dus nog even voortgezet met hun aanwezigheid in Haïti.
En nu ben ik weer teruggekeerd naar het kantoor hier. Overigens zijn we op zoek naar andere kantoorruimte, dus gedurig ben ik op pad om een mogelijke ruimte te bezichtigen. Het is niet eenvoudig om woon- of kantoorruimte te zoeken, verre van.

Afgelopen weekend was ik uitgenodigd om mee te gaan naar een concert. Die uitnodiging nam ik graag aan, benieuwd als ik was naar zulke mogelijkheden hier. Het is vooral aan het eind van het jaar dat er wat van zulke activiteiten zijn, werd me uitgelegd. We woonden een evangelisch concert bij dat in de openlucht gehouden werd in de tuin van het gemeentehuis van Delmas. Een mooi terrein, een goede sfeer en mooie muziek. En gezellig met enkele vrienden van de kerk. Opnieuw bijzonder. Bondye Izrayèl, mwen vin adore non’w. God van Israël, ik kom Uw naam aanbidden.