Van Europa naar Haïti

Europa. Wat heb ik er een goede tijd gehad. Samen met ouders, broer, schoonzus en nichtjes in Frankrijk. Een speeltuin op de camping, een mooie tuin achter het huis. Motorrijden naar Riez, rondom Lac de Ste Croix, Grand Canyon du Verdon, tussen de regendruppen door... Het is mooi motorrijden in het avondlicht als de zon ondergaat; de zonnestralen verlichtten precies een dorpje aan het meer, waar we op af reden terwijl we bocht na bocht de helling afdaalden. Frisse geur van dennenbomen.

Saint Jurs ligt temidden van paarse lavendelvelden, een gewild foto object voor toeristen. We bezochten Digne les Bains; de winkelstraat en het oude stadscentrum, met smalle straatjes/steegjes en hoge gebouwen met luiken, hoewel veel dicht was en het een enigszins vage buurt leek. Riez, een ander dorp in de omgeving, met pilaren en restanten uit de Romeinse tijd, zo'n 2000 jaar oud, overgebleven herinneringen aan een oud dorp. Ook in het centrum van Riez een plein tussen de steegjes en hoge, smalle gebouwen met luiken voor de ramen, winkeltjes en restaurants hier en daar. En ook daar vage buurten.

De rust van de omgeving van Saint Jurs staat in groot contrast met de drukke stad Port-au-Prince. Het is heerlijk wandelen naar het dorp Saint Jurs en verder omhoog de bergen in, naar de dennenbomen, met een mooi uitzicht op de glooiende lavendelvelden.
Ook een bezoek aan het extravagante Monaco stond in schril contrast met de realiteit van een land als Haïti. De route leidde ons tussen rotswanden door, water in de diepte naast de weg, langs het oude dorp Entrevaux. We vonden een parkeerplaats op de 5e van 10 lagen in een ondergrondse parkeergarage. Monaco is prachtig gelegen op een helling aan zee. Een schitterende omgeving met een geweldig uitzicht. Een klein oppervlak, benut door veel hoogbouw, dakterrassen met groen, overal wegen en lagen en lange trappen om dichterbij zee te komen of verder omhoog. Grote jachten in de haven. Ferrari, Porsche, Bentley, Maserati, Lamborghini, Aston Martin op de weg. Het casino, Hotel Paris, de Formule 1 route, een imposante omgeving, de gebouwen op de helling aan zee, de constructies en alle materiële rijkdom, het paleis op een rots, een kathedraal. Mooi om te zien en bezoeken. Wat een enorm contrast met Haïti, wat een rijkdom en luxe en geld. Tegelijkertijd begrijp ik dan niet dat we onderweg nog een hurktoilet tegenkomen...

Op de terugweg naar de camping kregen we een lekke band. Een 'gewone' gebeurtenis voor Haïti, maar zeldzaam in de lange autocarrière van mijn ouders. De volgende dag vonden we in Riez een nieuwe band. We bezochten het meer Sainte Croix, waar het een drukte van belang was met waterfietsen. Parachutes landden aan het water. De kinderen speelden met veel plezier in het meer. In een elektronisch bootje voeren we de kloof in en het meer op. Een mooi tochtje. Grotten hier en daar, gladgeslepen rotswanden, een waterval. Bijzonder om te zien vanaf de waterkant, de hoge rotsen om ons heen, blije kindergezichtjes in de boot. Vervolgens nog naar Moustiers Ste Marie, een steil dorp waar een kathedraal boven uit torent, een ster tussen twee bergtoppen bevestigd, smalle steegjes met winkeltjes, een rivier door het drop, mooie panden met kleurrijke luiken. Flink duwen met de buggy's op de steile paadjes. Tot slot een bezoek aan Manosque, in de stromende regen. Toen was het tijd om naar Nederland te gaan.

Bekende plaatsen, een bekende omgeving, bekende mensen, Hollandse pot, weerzien met familie. Naar de kerk in Drogeham, de belangstellende gemeente die zo betrokken is bij Haïti. Aan het begin van de preek gingen prompt de lichten uit en hield de microfoon er mee op; de stroom eraf. Hoe is het mogelijk dat zoiets zeldzaams juist gebeurt als ik er ben. Nieuws voor in de krant in Nederland. Hier hebben we net tien dagen zonder stroom gezeten.

Het KNMI gaf een 'code geel' af en waarschuwde voor warm weer; een hittegolf, vijf dagen boven de 25 graden. Volgens die definitie geldt er voor Haïti een permanente hittegolf, aangezien het dagelijks boven de 25 graden is, het hele jaar door. Augustus is de warmste maand; zelfs 's avonds liggen de temperaturen nog boven de 35 graden. Dus als jullie nou echt willen weten wat warm is; wees welkom...

Vanuit Nederland was ik op afstand aan het werk, maar tegelijk genoot ik van ogenschijnlijk kleine dingen. Fietsen met mijn nichtje achterop; glunderende gezichten voor iets simpels, iets waar we misschien de waarde niet van in zien, en iets dat in Haïti niet kan. Fijn hè, gezellig hè, leuk hè, klonk het van achter op de fiets. Wat mooi, die waardering.

Ik ben me weer extra bewust geworden van de goede voorzieningen, de infrastructuur en systemen. Er komt water uit de kraan, warm water nog wel. Er is (bijna...) continu elektriciteit, gas. Maar vooral ook: onderwijs is goed geregeld, gezondheidszorg werkt effectief en is voorhanden. Ik voelde me bevoorrecht dat ik het privilege heb om toegang te hebben tot deze infrastructuur, iets dat niet iedereen heeft. Waardering voor het systeem.

Het was fijn om orgel te spelen, om kennis te maken met het predikantsgezin. Vooral ook bijzonder dat we spraken over de tekst 'een vreemdeling zijn op aarde' en ik vervolgens bij thuiskomst de vraag kreeg of ik bij wilde dragen aan een artikel over vreemdeling zijn. Vreemdeling. Verschillende werelden, verschillende contexten.

Het was fijn om bij familie te zijn, in Friesland, Drenthe, Overijssel. Het was vreemd om wakker te worden van zulk heftig onweer dat het huis ervan stond te trillen, mijn gedachten terugbrengend naar het gevoel van een aardbeving. Het was een fijne tijd in Frankrijk en Nederland. Een stukje rust.

Maar ook nu brak er weer het moment aan van vertrek. Vrijdag 2 augustus in alle vroegte brachten mijn ouders me naar Rotterdam, waar ik op de trein stapte naar Parijs. Vandaar vloog ik naar Port-au-Prince. Ik werd opgewacht door Cher Frère. Onderweg kreeg ik gelijk te horen van een motorongeluk ergens in het Noordoosten. Motoren in de prak, opzittenden zwaar gewond. Hij had ze naar een ziekenhuis in Hinche moeten brengen, een eind weg, waar hij vervolgens eerst stampij moest maken voordat de gewonden geholpen werden. Gelijk weer geconfronteerd met de verschillen op het gebied van gezondheidszorg.
Ik werd hartelijk verwelkomd in een huis verlicht door een enkele kaars. Zowel thuis als op kantoor geen elektriciteit. Ik mag weer een emmer koud water halen om te douchen, een andere emmer om de wc door te spoelen. Ik deel weer een kamer. En het is warm. Hierbij vergeleken is Nederland koel.

Toen ik de eerste dag op kantoor zat te werken, was er een bijeenkomst van de trainers van Wozo, onze kantoorgenoot. Op een gegeven moment begon de Wozo groep te zingen, als onderdeel van hun devotie. Een prachtige zang vulde het kantoor en raakte me diep. Het zingen, ja, ook dat is een verschil.

Op straat wordt er weer gebedeld en willen jongens de auto weer schoonmaken. De piepers zijn vervangen door rijst, de wasmachine door een wasteil. Geen koude limonade meer en geen ijs in de diepvries. Zondag kreeg ik gelijk al bericht van een partner organisatie dat een plotseling opgestoken storm die dag daken van huizen had gelicht in de gebieden waar zij werken. Vlakbij ons huis was een boom omgewaaid.

De auto kon gelijk de garage in met problemen, dus deze week per taptap gereisd. Mensen stappen in met een vriendelijk goedemorgen en als iemand spullen vervoert onder de banken of tegen de cabine, dan geeft men behulpzaam de spullen door aan de eigenaar als die uitstapt. Elkaar helpen, zo moeten we er toch voor elkaar zijn.

Geen fiets meer dus, maar een taptap. Gelijk maar een elektricien gebeld om te komen kijken wat het probleem was met elektriciteit op kantoor. Meerdere woningen/gebouwen in de wijk zaten al tien dagen zonder stroom. Kabels waren doorgebrand, maar gelukkig is het probleem nu weer verholpen. De eerste paar dagen ben ik uitgeweken naar het MCC kantoor, mijn voormalige werkgever, om daar gebruik te maken van elektriciteit. Gelijk deelnemen aan een virtuele bijeenkomst over lobbyen/pleiten. De week stond verder voornamelijk in het teken van verslagen die af moesten, nu de officiële periode van hulpverlening na de aardbeving is afgelopen voor CWS (12 januari 2010 - 30 juni 2013) en een project met gehandicapten is afgerond. Mijn collega was met onze ingenieurs naar het Noordwesten, waar de aftrap is gegeven voor de bouw van een school.

Alles kost weer veel tijd, niets werkt meer volgens een systeem, zoals een Haïtiaan tegen me zei die zelf in andere landen heeft gezien dat het elders anders is, dat je elders weet waar je naartoe moet of wat te doen als je iets moet regelen bij de bank, of voor een paspoort, of een ziekenhuis, of wat dan ook.

Het is ook hier zomervakantie en ouders maken zich er alweer zorgen over hoe ze alles kunnen betalen voor het nieuwe schooljaar; het entreegeld, de schooluniformen, de boeken en schriften. Iemand zegt tegen me: "God weet", als ze vertelt hoe ze rond moeten zien te komen van het salaris van haar man, een ervaren docent, die $ 150 per maand verdient en dat aan een school in de hoofdstad van het land.

KDRe komt bijeen om een training te plannen voor docenten. Komende week zullen twee trainers, die beide al eerder voor KDRe op pad zijn geweest, docenten van basisscholen in Lamontay en Mayonbe nieuwe didactische bagage geven, om ze beter voor te bereiden op het schooljaar dat in september van start zal gaan.

De verschillen zijn extreem. Twee werelden, één aardbol. Alles is relatief.