Water, gesprekken Santo Domingo, kantoor verhuisd

December! Alweer de laatste maand van het jaar. Een brandende kaars op tafel, niet voor de gezelligheid maar omdat er geen stroom is. Na een maand of vier is het probleem in de wijk eindelijk verholpen, maar zoals gewoonlijk geef EDH (Electricité d'Haïti/Elektriciteit van Haïti) maar een aantal uren per dag stroom. Of beter gezegd: per nacht. Om de een of andere onduidelijke reden is er hier meestal alleen 's nachts stroom, als iedereen ligt te slapen. De stroom begint 's avonds laat als iedereen in bed ligt en houdt op 's ochtends vroeg voordat men opstaat. Dus de kaarsen blijven branden...

De tweede ronde van de presidentsverkiezingen staat gepland voor 27 december. Elke dag vinden er demonstraties plaats. Een steekproef lijkt aan te tonen dat de meerderheid van de stembiljetten gefraudeerd zijn, maar anderen zeggen weer dat de steekproef niet willekeurig was. De nummer twee vormt samen met 7 andere kandidaten een groep die voorwaarden heeft gesteld om deel te nemen aan de tweede ronde. Men is het niet eens met nummer 1, vertegenwoordiger van de huidig regerende partij. De eerste twee kandidaten gaan door voor een tweede ronde. Na het bekendmaken van de definitieve uitslag, namen de demonstraties toe. Twee andere kandidaten zijn gewond geraakt in demonstraties. Vlak voor het vertrek van de huidige president heeft hij kortgeleden het leger opnieuw ingesteld.

In november was er een delegatie van de organisatie Water for Everyone uit Nederland in Haïti. Via KDRe bezochten we hen bij een waterschool in Bon Repos die training geeft over waterzuivering, met het doel om deelnemers in staat te stellen zelf een waterkiosk te runnen, waar gezuiverd drinkwater wordt verkocht. Een van de KDRe leden raakte betrokken bij een eenzijdig auto ongeval wegens een klapband. Hoewel de auto meerdere malen over de kop sloeg en onze collega gewond raakte aan zijn hoofd, is hij wonderwel gespaard gebleven. Na een periode van rust en herstel heeft hij zijn werkzaamheden weer kunnen opvatten.

De afgelopen periode hebben we weer verslagen geschreven, waaronder een voor een donateur van het voedselveiligheidsprogramma in het Noordwesten (Foods Resource Bank). We hebben gesprekken gevoerd met MCC en andere organisaties om een lobby plan op te stellen voor toegang tot goede en veilige woningen, ongeacht de sociale status van een familie. We hadden eveneens een open en goed gesprek met UNHCR (vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties), om bezigheden omtrent Dominicanen van Haïtiaanse afkomst te coördineren. Partner ASR kwam langs om een plan voor 2016 te delen, terwijl partner SCH financiering heeft ontvangen van USAID om hun programma van integratie van gehandicapten voort te zetten. Ze hebben 40 leerlingen in een 1 jarige opleiding ingeschreven vanaf september. Zelfs een telefoonrekening betalen is een probleem: we stonden drie keer voor de dichte deur bij het kantoor, kregen een ander adres, waar ons werd verteld dat dat kantoor nog niet open is en we naar weer een ander adres verwezen werden.

Vrijdag 14 november na werktijd reden Garly en ik samen naar Gonaïves. De ondergaande zon stond als een grote, oranje bol boven Cité Soleil. Het is vaak nogal lawaaierig in en bij het hotel in Gonaïves, alsof ze mensen niet willen laten slapen. Om vijf uur 's ochtends stond er iemand op m'n deur te kloppen. Later bleek dat het om een dronken persoon ging, die een slaapplaats zocht (mijn kamer was op de begane grond, bij de uitgang).

De volgende dag ging het verder naar Lamontay. Onderweg oog voor de mooie dingen; een mus bovenop een cactus, de zee, de bergen, de woestenij, de dorre hellingen, de afgravingen, de zoutvlaktes. Eenmaal bij KRCLJ liepen we eerst naar de bakkerij, waar in een 'voerbak' deeg gekneed werd en op de tafel het deeg door de molen gedraaid. Een vijftiental mensen zaten al op ons te wachten in het kantoorgebouw. Garly en ik vertegenwoordigden KDRe om na te denken over alternatieven om water in Lamontay te krijgen, aangezien het boren van putten geen resultaat heeft opgeleverd. De bijeenkomst begon met een lied, hetzelfde lied dat Garly op kerkendag in Urk zong: 'de liefde van God is groter dan...' Een passend begin.

Het pad naar Lamontay, zoals de naam zegt gelegen in de bergen, bestaat uit wit rotsgesteente, een stukje door halfhoog gras en dan weer over gesteente. Dit pad is te hand aangelegd door dorpsbewoners. Net zoals ze toen constateerden dat ze een weg nodig hadden en daar naar handelden, dachten we nu na over water. De aanwezigen gaven aan hoe blij ze waren toen er apparatuur kwam om putten te boren, om alle moeite te zien, maar ook hoe teleurgesteld ze waren toen er geen water werd gevonden. Daarom denken ze nu aan waterreservoirs om het water op de golfplaten daken van school en kerk op te vangen. Ze herinnerden ons er ook aan dat hun huizen in slechte staat zijn, met als voorbeeld dat een zus van een van de aanwezigen een deel van de lemen muur van haar huis op zich had gekregen tijdens de storm Joacquin in oktober. Maar water blijft de eerste behoefte en een groot probleem: men loopt ver voor onzuiver water. Net als bij de weg zal men ook aan water graag meewerken: stenen dragen, water halen, onderhoud van het reservoir verzorgen, financiële bijdrage geven voor reparaties, een comité oprichten dat verantwoordelijk zal zijn voor het functioneren van het reservoir. We legden uit wat er in Nederland is gebeurd om geld in te zamelen: van kijkdozen van kinderen tot verkoop van waterflessen en taarten. We lieten foto's zien van de Woord en Daad dag in Houten en een video van de kerkendag en vertelden dat er elke zondag in Drogeham voor Haïti wordt gebeden. Zo leren en zien we van elkaar. En zo werd het lied in Lamontay gezongen en keken de zangers toe hoe datzelfde lied in Urk werd gezongen.

We namen gelijk een kijkje bij de nieuwe schoolbanken, gerealiseerd dankzij acties gevoerd door leerlingen van scholen in Nederland. Er was inmiddels brood gebakken, dus we kregen elk een stuk brood. Ook werden er avocado's meegegeven. Toen vingen we de terugtocht aan naar Gonaïves, waarbij we genoten van een mooie zonsondergang. Eerst een regenboog bij de zoutvlaktes en toen van wit/gele zonnestralen boven de zee naar oranje en roze. Na nog een overnachting in Gonaïves en het opstellen van de nodige documenten, keerden we terug naar Port-au-Prince. Sindsdien hebben we meerdere gesprekken gevoerd met technici en ingenieurs over de bouwplannen voor een groot waterreservoir met capaciteit voor 95.000 liter.

Onderweg waren we een auto tegengekomen die niet wilde starten, dus hielpen we duwen. Nu was het andersom: de auto wilde niet starten, dus mensen zoeken om te helpen duwen, tot twee keer toe, de tweede keer bij Lafito, een nieuwe haven die aangelegd wordt en waar we een kijkje gingen nemen.

Terug in Port-au-Prince reden we door Delmas 95, waar een oploop was en politie stond. We keken opzij en zagen een man roerloos op straat liggen, een stroom bloed vanaf z'n hoofd sijpelend. Het leven in een stad is zo anders dan het dorp waar ik ben opgegroeid.

Zaterdag 21 november werd ik van kantoor gehaald door drie medewerkers van CWS partner SSID. Een van hen was in Haïti om deel te nemen aan een bijeenkomst in het kader van binationale dialoog tussen kerken van Haïti en de Dominicaanse Republiek. Met z'n vieren reden we naar Santo Domingo. De poort van de douane van Haïti is een stuk verder landinwaarts verplaatst en er is een nieuwe muur gebouwd. Het waterniveau van het meer is flink gedaald. Na het stempelen van de paspoorten aan beide kanten van de grens en gebakken kip met gebakken plantanen in Jimani reden we het land door naar de hoofdstad, waar we 's avonds in het donker aankwamen.

De volgende dag ging ik mee naar de kerk, waar mijn gastheer predikant is. De schriftlezing wordt gedaan door de leden samen; een diaken noemt namen van leden om een vers te lezen. Er werd gesproken over het belang van lofprijzen, in plaats van enkel maar te klagen.

Mijn leidinggevende, die in Argentinië woont en ik één of twee keer per jaar zie, was na een bezoek aan het CWS kantoor in Amerika voor een tussenstop naar de Dominicaanse Republiek gekomen om een aantal dagen samen te kunnen werken. We verbleven in hotel El Beaterio, in het oude stadsdeel van Santo Domingo (Zona Colonial), een goed, rustig hotel, met vriendelijk personeel van wie de meesten afkomstig zijn uit Haïti. Uit de sneeuw kam mijn leidinggevende aan in de tropen. We liepen Ciudad Colonial in. Het bleek de laatste dag te zijn van een muziekfestival; op diverse plaatsen stonden podiums en was er muziek en dans; traditionele dans met zwierige, rode jurken, ballet. We vervolgden onze wandeling langs de kathedraal, het huis van Columbus en El Conde door. De tweede ronde van de presidentsverkiezingen in Argentinië vond dat weekend plaats. Daar waren maar 7 kandidaten voor president, in Haïti 54 en de Dominicaanse Republiek zal er naar verwachting niet meer dan 10 hebben bij hun verkiezingen volgend jaar. Na twaalf jaar een andere partij aan het roer in Argentinië. Er is zoveel gaande in de wereld, zoveel akelig nieuws momenteel, van aanslagen en strijd. Dan is het ook goed om goed nieuws te zien: Sierra Leone heeft ebola gedag gezegd.

's Ochtends namen we een taxi naar het kantoor van SSID. Het is een mooi iets om te zien dat collega's op kantoor de dag beginnen met overdenking van een Bijbeltekst, het zingen van liederen en punten van voorbede en dankzegging, dat men alles in handen van God wil leggen, aan Hem opdragen en Zijn leiding en zegen vragen, ook in het werk.

Met SSID zijn we net twee nieuwe programma's begonnen, vervolg op bestaand werk: de bouw van 30 woningen, plus voedselveiligheid in Ganthier en Boen. In december moet er gelijk alweer een nieuw plan ingediend worden. Goedkeuring van een donateur dus, maar van een ander het bericht dat er een tijdelijke stop is op verdere financiering. 's Avonds hebben we in El Conde schilderijen gekocht, zowel om het kantoor wat op te fleuren als voor thuis. Een goede dag en goede relaties met SSID. Zo zou het altijd moeten zijn, zei mijn leidinggevende, zulke harmonieuze relaties met al onze partners. Uiteindelijk beweegt ons hetzelfde: nuttig willen zijn, dienen.

Dinsdag spraken we verder over andere onderwerpen, waaronder juridische bijstand voor Dominicanen van Haïtiaanse komaf. Het gaat niet goed in de grensplaats Anse-à-Pitres, waar meerdere personen zijn gestorven aan honger en cholera. In het kader daarvan hadden we laatst een gesprek met leden van de netwerken CCO en CLIO, maar soms is het erg lastig om verder te komen dan lang vergaderen; we moeten niet alleen zeggen, maar ook handelen. Daarom reisde mijn collega laatst met een delegatie naar Jacmel, om de provinciale overheid een plan te presenteren. Op het dakterras van het hotel spraken we verder over ons werk in het Noordwesten. Een mooie werkomgeving daar op het dak, met zicht op de oude gebouwen rondom. In januari krijgen we bezoek in zowel Haïti als de Dominicaanse Republiek, dus ook dat vraagt de nodige voorbereiding.

Die avond zaten we in de rustige hal van het hotel te wachten, met zachte klassieke muziek en blaasinstrumenten aan de muur. De directrice van partner Caminante kwam ons halen om te voet naar El Malecon 7 te gaan, een restaurant aan zee. Hoewel Port-au-Prince net als Santo Domingo aan zee ligt, is er geen boulevard of gelegenheid om aan zee te zitten; de armste wijken liggen aan zee. In Santo Domingo is het anders. Een groot schip voer voorbij in de heldere avond, volle maan, voorgegaan door een bootje om het te geleiden.

Woensdagmiddag vertrok mijn leidinggevende alweer. 's Ochtends zetten we onze dakterras sessie voort met toekomstplannen en lobby. Intussen waren mijn beide collega's in Haïti in het Noordwesten, de een om een vervolgtraining te geven over financieel management en de ander om met mensen te spreken over kinderrechten, restavèk/kindslaven, de risico's van migratie, en familie planning/anticonceptie. Dat laatste verliep emotioneel; er waren mensen die huilden omdat hun kinderen in de stad wonen bij andere gezinnen en ze hen graag zouden willen ophalen.

Veel files onderweg die dag; elke woensdag zijn er in Santo Domingo demonstraties tegen corruptie en dan worden de wegen rondom het paleis afgesloten. Daar moesten we in de buurt zijn voor een vergadering met UNHCR, met de Dominicaanse collega's van het team dat we eerder in Haïti hadden ontmoet. Ook hier een goed, interessant en open gesprek, zoekend naar mogelijkheden om samen te werken op het gebied van juridische bijstand aan Dominicanen van Haïtiaanse komaf.

Donderdag reisden we per bus terug van Santo Domingo naar Port-au-Prince. We zaten helemaal voorin, mooi uitzicht dus. De stad uit, de bergen door, over asfaltwegen, binnendoor langs suikerrietvelden, veel kleine handel/winkeltjes, mensen die op de stoep buiten zitten, fruit, muziek, enz. Paspoortencontrole aan beide kanten van de grens, het laadruim werd gecontroleerd bij de douane, toen verderop weer. We telden vijf poorten die geopend moesten worden.

De volgende dag weer op kantoor. Een nieuwe koelkast en accu's gekocht voor het elektriciteitssysteem. Voor een prijsopgaaf moesten we bij drie verschillende personen zijn en vervolgens duurde de betaling een half uur, waarbij we van het kastje naar de muur werden gestuurd. Totaal niet efficiënt. De Zweedse directeur van Lutheran World Federation is per 1 december vertrokken en kwam voor een afscheidsmaal langs bij CWS. Het is vaak een komen en gaan van mensen. Tijdens de ACT Alliance vergadering afgelopen week werd er ook aandacht besteed aan het vertrek van zowel de directeur van LWF als de directrice van UMCOR, met wie we een goede samenwerking hebben.

Al met al is CWS nu lid van drie netwerken, om bij te dragen aan betere coördinatie. Ten eerste ACT Alliance, een internationaal netwerk van christelijke ontwikkelingsorganisaties. Laatst hadden we een gesprek met Diakonie, een van de ACT leden, om te bekijken hoe we kunnen samenwerken in het Noordwesten. De tweede is CCO, een Haïtiaans netwerk van internationale ontwikkelingsorganisaties en de derde CLIO, een Haïtiaans netwerk van nationale en internationale ontwikkelingsorganisaties. Van de laatste zijn we deze week officieel als lid verwelkomd tijdens een algemene vergadering, hoewel mijn collega al een aantal maanden deelnam aan de commissie van landbouw en milieu.

Het was een paar dagen bewolkt en somber, met zelfs een hele dag onafgebroken regen, ongewoon voor hier. We spraken met partner SKDE over het actieplan van dit jaar en toekomstplannen. Met SSID gingen we naar Boen om de eerste vijf families te selecteren met en voor wie de komende tijd een huis gebouwd zal worden, gezinnen die in het kamp van Boen woonden ten tijde van de aardbeving, met prioriteit voor gehandicapten, jonge kinderen, of alleenstaande moeders. Alleen merk ik telkens weer dat de definitie van 'gehandicapt' niet alom bekend is; ouderen die door hoge leeftijd blind zijn geworden bijvoorbeeld worden als gehandicapt beschouwd, terwijl kinderen die een verstandelijke beperking hebben niet als gehandicapt beschouwd worden. Elk gezin draagt voor de bouw een financiële bijdrage bij en neemt tijdens de bouw actief deel aan het proces. Op de terugweg uit Boen keken we even bij een training van Wozo in Croix-des-Bouquets, waaraan vier vertegenwoordigers van SSID deelnamen. De dag werd net afgesloten met presentaties over waarheid, barmhartigheid, gerechtigheid en vrede. Een van de trainers die uitleg gaf over trauma, kreeg diezelfde avond een traumatiserende ervaring te verwerken: zijn oom werd neergeschoten en ondanks pogingen om snel naar het ziekenhuis te gaan, stierf hij aan zijn verwondingen. Zo kwam er meer schokkend nieuws de afgelopen dagen, nieuws dat ons op verschillende manieren raakte; nieuws van overlijden, van ziekte, van vertrek, maar ook van geboorte.

Mijn petekind werd vijf jaar en sneed met alle plezier een groot stuk taart voor me af toen ik hem kwam feliciteren. Thuis volgt mijn poes me op de voet in alle vertrekken en buiten. Zoals gewoonlijk bij familie de Greef, hebben we rare poezen: een dacht er dat hij met honden kon vechten, een ander galoppeerde als een paard. Deze poes, Krich, denkt dat ie een haan is en me elke ochtend miauwend voor de deur moet wekken.

Het was rommelig op kantoor de afgelopen weken. We delen de ruimte met drie organisaties; Wozo, Church World Service en KDRe. De activiteiten van Wozo nemen toe (training op het gebied van trauma en weerbaarheid), nieuw personeel is aangenomen, de trainers kregen een opfriscursus, dus het was volle bak op kantoor. Gezien de uitbreiding van het team werd ons kantoor te klein. Er is een nieuw gebouw gezocht en gevonden en in het weekend van 28 november zijn we verhuisd. Mijn beide collega's waren ziek en/of afwezig, maar een oud-medewerker van CWS en een collega van SSID kwamen de helpende hand bieden. Boekenplanken van de muur schroeven, dozen inpakken, meubels sjouwen en in auto's laden, bij het nieuwe adres alle spullen lossen en in de juiste ruimtes plaatsen, vervolgens alles schoonmaken en opruimen. Na een dag hard werken, waren we al een heel eind. En wat blijkt: ons nieuwe kantoor is het voormalige kantoor en gastenverblijf van de Lutheraanse kerk, waar onze SSID collega's elkaar hebben leren kennen en waar ik zelf kennis heb gemaakt met mijn leidinggevende. De cirkel is rond, terug bij het begin.