Noordwest/Noordoost, teamwerk

In april vierde de kerk van twee collega’s haar 21 jarig bestaan; Eglise de Dieu en Christ, Laboule 12 Desire. Ze hadden voor de gelegenheid ook ons als collega’s uitgenodigd. De kerk was feestelijk versierd met witte en oranje ballonnen en kleden. Het koor van de kerk zong mooie liederen. Rony was gevraagd als gastpredikant. De week voorafgaand aan de zondag was er elke dag dienst geweest, met als thema ‘laten we onze ogen gericht houden op Jezus’, naar aanleiding van Hebreeën 12:1-3. Na afloop van de dienst was er voor alle aanwezigen een uitgebreide, feestelijke maaltijd. Bijzonder dat we ook op deze manier samen mogen zijn als team. Een collega uit Amerika merkte op: ‘the team that prays together, stays together’ (het team dat samen bidt, blijft samen). Dankbaar voor mijn team.

Diezelfde dag was een oud-huisgenoot jarig, dus ben ik haar even wezen feliciteren. Mijn petekind was blij me te zien. Vervolgens de auto naar mijn collega gebracht. Intussen blijft ook de kerk in Nederland zich actief inzetten voor Haïti. In april vond de bondsdag plaats van CGK Vrouw. Het afgelopen jaar hebben de vrouwen van de christelijke gereformeerde kerken geld ingezameld voor drie projecten van drie missionair diaconaal werkers in drie landen. Daar viel ook Haïti onder. Binnenkort zullen dankzij deze actie diverse families in Pestel, Grand Anse, de mogelijkheid hebben om een koe te ontvangen, een belangrijke aanvulling voor voedselveiligheid en inkomen.

Ook kerken in Amerika blijven betrokken bij ons werk. Via internet mocht ik afgelopen maand een presentatie geven voor een groep mensen in Massachusetts die geld inzamelt voor Church World Service door wandeltochten te organiseren.

De motortaxi chauffeur met wie ik een abonnement had, is niet langer beschikbaar, wat betekent dat mijn reistijd van 35-45 minuten naar 2-2.5 uur gaat, als ik te voet en per taptap reis. Dan wordt de werkdag wel erg lang. Ik heb een paar keer een auto te leen gehad, waardoor het woon-werkverkeer weer makkelijker wordt.

Hoewel ik op een tropisch eiland woon, kom ik weinig aan het strand. Soms moet je dat gewoon doen. Daarom ben ik laatst op een zaterdag naar Montrouis gereden, naar Obama beach. Het was rustig, dus we hadden het rijk alleen in het water. De golven waren aardig sterk. Massage in het water... Ontspannen dobberen, even de dingen van ons afzetten. Vis eten aan het water, zicht op het eiland La Gonave.

Toen we terugreden naar Port-au-Prince, werden we onderweg staande gehouden door politie. Een agent legde uit dat ze een probleem hadden. Er was een ongeluk gebeurd en ze hadden een pickup truck nodig om de zieken naar het ziekenhuis brengen. En die hadden wij, vandaar dat ze ons eruit pikten. Een taptap lag op z’n kop in de berm. Ik vroeg naar welk ziekenhuis de gewonden moesten. Een andere agent gaf uitleg. Ze vroegen of we een aantal gewonden mee konden nemen. In principe mogen we geen lift geven aan onbekenden, maar we laten uiteraard geen gewonden links liggen. Dus ik stapte uit om open te doen. Op dat moment zei een andere agent dat er een ambulance onderweg was. Anderen hadden daar weinig vertrouwen in, maar toch bedankte de agent ons en zei dat we verder konden rijden. Dat deden we, uitkijkend naar een ambulance. En inderdaad, na een tijdje kwamen ons gelukkig twee ambulances tegemoet. Dat is hier bepaald geen vanzelfsprekendheid. Opnieuw werden we stilgezet bij de gebrekkige gezondheidszorg en infrastructuur in Haïti.

In april ben ik veel op pad geweest. Maandag 16 april in alle vroegte vertrokken om collega Elondieu op te halen en samen naar het Noordwesten te reizen. Zoals gewoonlijk aten we in Gonaïves. Daarbij maakte de serveerster een fles bevroren Sprite open, die als een champagne over ons heen spoot. Daar kunnen we wel om lachen. Na Gonaïves begon het te regenen en uiteindelijk kwamen we in flinke modder terecht. Met een brede lach stuurde Elondieu door de gladde modder, al glibberend. Het water was gestegen in alle rivieren die we overstaken (zonder bruggen). Een ezel lag met gespreide poten op de weg, gevloerd in de modder, bezweken onder de zware last op z’n rug. Op een berghelling lagen grote rotsblokken; bandieten blokkeren daar ’s nachts de weg om bussen te overvallen. Een bus die naar Mare Rouge moest, kon niet verder en de passagiers legden de rest van de rit uiteindelijk maar te voet af. Wij konden wel overal langs; glibberige hellingen af, water door, helling op. Zo kwamen we aan bij corporatie KED in Dupre om het verslag van hun eerste drie huizen te bespreken en tevens een check af te geven voor de start van de volgende acht huizen.

We overnachtten in Mare Rouge. Onderweg daar naartoe gingen we even bij Lorietude Alcine op bezoek, voor wie we allemaal zo blij zijn dat ze voor de bevalling in haar nieuwe huis heeft kunnen trekken. Ze kon nauwelijks overeind komen. Oh zei Elondieu, dan komt de baby eraan. En inderdaad: 21 april is Lorietude bevallen in haar nieuwe huis. Geweldig!

Dinsdag was er enkel spaghetti als ontbijt in het enige restaurant van Mare Rouge, dus dan dat maar. We gingen gescheiden wegen. Elondieu nam de auto mee naar KPPG voor toezicht op huizenbouw en ik werd per motor naar Corail gereden om een verslag te bespreken met corporatie KABM. De weg is erg slecht en er lag modder, het glibberde gedurig en dan tot slot een slecht bergpad op. Gelukkig veilig en wel aangekomen. Lopend de berg weer af. Onderaan werd ik opgewacht door GRADAID. Ik mocht zelf als chauffeur van hun auto dienstdoen.

We reden naar Lacoma, waar ik voor het eerst de associatie OTCAPSJ ontmoette (ze zijn hier zeer goed in lange afkortingen). Het was een erg prettig samenzijn, bemoedigend. De sfeer was ontspannen en vrolijk, iedereen deed mee aan het gesprek, erg interessant. Ze vertelden me hoe de associatie is begonnen in 2010. Iedereen droeg een paal of hout bij om een hangar te bouwen, die ze gebruiken als ontmoetingsruimte. Later zijn ze begonnen met microkredieten die verstrekt worden doordat 60 mensen hun geld bijeenleggen. Met de 2% rente daarop hebben ze al een zonnepaneel gekocht om telefoons op te laden en zo geld te verdienen om dat weer in meer leningen te investeren en ook hebben ze een dorpswinkel geopend. Erg interessant. De leningen worden voor een periode van 5 maanden verstrekt, voor een bedrag van 5.000 gourdes (64 euro). Ze worden gebruikt om een bestaande activiteit/handel uit te breiden. Elke bijeenkomst dragen alle leden bovendien een klein bedrag bij dat in een ‘rode kas’ gaat en gebruikt wordt bij ziekte of overlijden of andere problemen. Ze vertelden eveneens heel enthousiast over technieken die ze hebben geleerd voor bodembescherming. “Dat is erg goed voor ons, het is hier te laat gekomen.” Nu blijft de bovenlaag van de grond bewaard en worden er bananen geproduceerd. “Het leven wordt mooi.” De barrières die ze gebouwd hebben, stoppen het water en erosie.

We bekeken de boomkwekerij die recent is begonnen met financiering van CWS en anderen. Er worden houtsoorten en kersen gekweekt. Ik kreeg eveneens de dorpswinkel te zien en alle telefoons die aan het opladen waren dankzij het zonnepaneel. Toen liepen we naar een berghelling waar ze barrières gebouwd hebben en bananen en suikerriet geplant hebben. Duidelijk zichtbaar, tussen de kale hellingen. We liepen naar een ravijn waar ze bamboe willen planten. Een erg enthousiaste groep mensen. In het begin begeleidde GRADAID hen enkel met training en technieken. Bemoedigend om te zien dat deze groep mensen zelf het initiatief heeft genomen in plaats van op hulp van buitenaf te wachten.

We reden terug via Jean Rabel naar Mare Rouge. Elondieu vindt alleen rijst echt eten maar dat is in Mare Rouge niet te krijgen, dus kocht ik in Jean Rabel eten voor ons samen om mijn collega blij te maken... Toen nog even op bezoek bij AGEHPMDNG en de zieke vrouw van de coördinator. Terug in Mare Rouge een verslag besproken met GRADAID en me daarna voor de avond weer bij Elondieu gevoegd.

De plaatselijke overheid krijgt steeds meer belangstelling voor het werk van CWS. Burgemeesters en wethouders nemen contact met ons op omdat ze zien en horen dat we serieus bezig zijn. Een goed teken.

De volgende ochtend reden we via Jean Rabel naar Beldoren waar Elondieu me afzette. Hij ging huizen bezoeken en ik besprak een verslag met KOFEJ. Vervolgens gingen we samen naar de rest van de huizen van AGEHPMDNG. In Porrier werd een deur op maat geschaafd om geplaatst te worden. Een tweede huis in Porrier was zo goed als af. In Diondion kwam de geur van schoonmaakmiddel ons tegemoet. De meubels stonden net schoon gepoetst in huis. De vrouw des huizes zei dat het een dag van vreugde was voor haar, de dag dat ze in hun nieuwe huis trokken. Alleen kon ze dit huis niet bouwen en nu heeft de familie weer een goede slaapplaats. Bij een ander gezin gaf de eigenaar vooral dank aan de mensen die hem geholpen hebben in het bouwproces, want hij was zelf ziek, dus zonder hulp had het werk niet gedaan kunnen worden. Hier en daar troffen we slapende kinderen aan op de bedden in de huizen. Een andere vrouw omhelsde ons innig van blijdschap. Ook wij zijn blij dat ze niet langer in een half ingestort huis hoeft te wonen, met alle gevaren vandien. Elondieu zei tegen me: “God lacht,” omdat Hij ziet dat deze mensen uit de situatie zijn gekomen waarin ze verkeerden. Dat vond ik wel een heel mooi beeld, de gedachte dat we God en mensen blij maken met ons werk.

Aansluitend bespraken we een verslag met AGEHPMDNG en daarna bezochten we nog vier huizen. Het eerste gezin woonde ook al in hun huis. Man en vrouw waren beide heel enthousiast, ze konden geen woorden vinden om dank te zeggen, in de eerste plaats aan God. Bij de volgende woning troffen we een zwangere vrouw aan die bezig was het huis schoon te maken om er ook in te kunnen trekken. Daar vlakbij staat nog een huis, waar het gezin net die dag in zou trekken. De vrouw des huizes kwam aanlopen met een teil dozen en spullen op het hoofd; verhuizing. Die avond zouden ze voor het eerst in de nieuwe woning slapen. De eigenaar zei: “Nu kan ik met een gerust hart slapen.” In hun oude huis was het binnen net als buiten, ze werden er net zo nat in de regen. Hij schaamde zich ook omdat mensen zagen waar hij woonde en tegen hem zeiden dat hij niets voorstelde. Tot slot nog het huis van een docent, met mooie patronen bewerkt op de gevels.

We hadden verse wortel/rode bietensap meegekregen van AGEHPMDNG en gaven de kan en glas af bij GRADAID. Daar kwam net ‘pen patat’ uit de oven, een soort cake van zoete aardappelen, waar we gelijk een schaal van meekregen. We blijven delen met elkaar.

We reden verder naar Lavaltière om drie huizen te bezoeken. Een van de vrouwen zei: “Het water viel in mijn oren. God heeft stenen gebroken, Hij heeft me uit dit huis gehaald.” Onze ingenieur Elondieu is welbekend met dat probleem, want als kind groeide ook hij op in een lemen woning. Als het ’s nachts regende, moest iedereen opstaan en het beddengoed aan de kant halen want anders werd het nat.

We overnachtten in Bombardopolis. De volgende ochtend kwam Elondieu bij me met slecht nieuws. Zijn vrouw had een miskraam gehad, na zes jaar wachten op een zwangerschap. Dat kwam hard aan. Toch dacht hij zijn werk die dag wel te kunnen doen. Dus we reden naar Citerne Remi om 7 gezinnen te bezoeken die zijn voorgeselecteerd voor een nieuwe woning. De eerste liet ons zien waar hun huis stond. Het is volledig met de grond gelijkgemaakt. Ze hebben daarna zelf een huisje gebouwd van nog geen 15 m2, nadat ze een tijd in de kerk hadden verbleven. Ook hun geiten en schapen hebben de orkaan niet overleefd. De tweede dame kon ons niet vertellen hoe oud ze was, maar ze had een identiteitskaart bij zich dus haalde die te voorschijn. Ook haar huis is volledig verwoest. Ze nam ons mee naar het huisje waar ze nu woont, een stevige wandeling over akkers. Ze heeft van takken en stro een huisje gebouwd van 9 m2, zonder ramen.

De volgende twee huizen waren gebouwd van steen. Golfplaten waren verdwenen en muren deels ingestort. Een van hen heeft zes dochters. Ook zij verbleef na de orkaan in een opvang. Ze is al haar zeven geiten en drie ezels verloren, evenals kippen en gewassen. Het huis is een huis voor de zon, zo leggen de eigenaars uit. Als het regent is het binnen net zo nat als buiten.

Het volgende gezin kon ons ook enkel nog de fundering van het oude huis laten zien, dat met de grond is gelijk gemaakt. Ze verblijven nu bij familie en zijn ook bedden, papieren, kleren, gewassen en dieren verloren. De volgende dame zei dat ze geen man heeft, maar er is wel iemand bij haar die ze te leen heeft want hij is niet voor haar. We wisten niet dat mannen ook al te leen zijn... Ook haar huis is volledig verwoest en ook zij heeft een huisje van takken gebouwd zonder ramen. Ze heeft drie maanden in een opvang verbleven voordat ze dit huis bouwde. Al haar dieren zijn eveneens verloren gegaan; geiten, kalkoenen, kippen. Het huis is 7 m2 groot. Haar dochter was ziek thuis van school, met de mazelen. Ze noemt haar dochter ‘kleine mier’. Als laatste bezochten we een vrouw die ook weer eenzelfde stijl huis had gebouwd; takken, stro erop, geen ramen. Ook haar huis en dieren zijn verdwenen.

Ik kon merken aan Elondieu dat hij er met zijn hoofd niet bij was. In overleg met een andere collega besloten we de rest van ons programma af te zeggen en in plaats daarvan terug te keren naar Port-au-Prince. Onze bagage lag nog in Bombardopolis, dus eerst weer daar naartoe en toen richting Baie-de-Henne, Anse Rouge en Gonaïves. Het liep al tegen de avond toen we daar aankwamen maar het was nog licht en we reden nog door. Na Gonaïves begon het keihard te regenen. Toen we om acht uur in Cabaret waren, besloten we een slaapplaats te zoeken.

We vonden een hotel waar we nog niet eerder geslapen hadden. Op zich een groot terrein met veel mogelijkheden, maar slecht onderhouden. Een kast op de kamer had maar twee poten dus stond volledig scheef. De volgende ochtend werd er naarstig gezocht naar de sleutel van de poort om ons eruit te laten. We waren al vroeg bij Elondieu thuis, zodat hij met zijn vrouw naar de dokter kon.

Na een bijna aanrijding kwam ik veilig en wel terug op kantoor. In gesprek met een collega. Zij hadden die week drie dagen training gehouden voor comités in Boen. Nog diezelfde middag vertrok ik met twee man van KDRe naar Hinche. Na een overnachting aldaar reden we de volgende ochtend verder naar Bwadlorens. Het had ’s nachts flink geregend. De weg na Hinche is onverhard, breed maar met aarde, wat dus een grote, glibberende modderbaan was geworden. Eerste versnelling en flink sturen. Zwaar ploeterende motoren in de modder. De afslag naar Cerca Carvajal is een betonweg. Het laatste stuk naar Bwadlorens weer onverhard, maar daar is aan de weg gewerkt en de uit-stekende rotsen zijn weggeslagen. Een hele verbetering.

We waren uitgenodigd voor de jaarvergadering van corporatie KADPBL. Speakers werden aangesleept, banken gerangschikt. De vergadering vond plaats in een zaal bij de katholieke kerk. Na een korte uitwisseling met het comité begon de ontmoeting met meer dan honderd aanwezigen. Minder dan verwacht; aangezien het regende, waren velen bonen aan het planten. Een van de comitéleden was net de dag ervoor vader geworden van hun 7e dochter. We warehen hem ’s ochtends tegengekomen toen hij op de motor in de modder ploeterde.

De bijeenkomst werd begonnen met zang en gebed, gevolgd door introductie en animatie. Alle aanwezigen werden voorgesteld per groep; 8 wijken uit de omgeving van Bwadlorens, burgemeester en wethouders, de priester, jongeren, andere corporaties, het plaatselijke landbouwbureau, KDRe, en anderen. De voorzitter gaf een stukje geschiedenis van de corporatie en de secretaris gaf het jaarverslag van 2017. Er is training gegeven, spaarboekjes zijn uitgereikt het afgelopen jaar en 117 mensen hadden toegang tot een lening. Ook blijven er bonen rondgaan als lening. De plannen voor 2018 werden eveneens gedeeld. Aanwezigen spraken een woord, er werden vragen gesteld.

Aansluitend aan de jaarvergadering hadden we nog een bijeenkomst met het comité om het verslag te bespreken dat ze hadden ingediend bij KDRe. Het is altijd een plezier om met dit comité te werken. Ik waardeer hun wilskracht en houding om te dienen en leren. Ze hebben de taken goed verdeeld, met iemand verantwoordelijk voor elk onderdeel. De microkredieten worden ook goed beheerd. Voor mij was dit tevens een gelegenheid om mee te delen dat ik niet langer bestuurslid ben van KDRe.

Er was ’s ochtends al begonnen met de voorbereidingen voor een maaltijd voor alle aanwezigen. Enorme pannen stonden op het open vuur. Heel wat kippen moeten het leven gelaten hebben... Na een bord rijst met bonen en kip vertrokken we naar Hinche. De modderweg was inmiddels opgedroogd, hoewel het onderweg alweer begon te regenen. Een van de leden van KADPBL reed een stuk met ons mee en vertelde hoe ze een te vroeg geboren baby onder haar hoede heeft genomen. Het kind was na zes maanden zwangerschap geboren en men had het bij voorbaat afgeschreven. Een kuil was al gegraven op de begraafplaats. Deze vrouw heeft het kind echter overgenomen en naar het ziekenhuis in Hinche gebracht, waar het een paar maanden in de couveuse heeft gelegen. Onvoorstelbaar dat een levende baby zo afgeschreven zou worden.

De volgende ochtend keerden we terug naar Port-au-Prince. Daarbij kwamen we door de geboorteplaats van Dieuva; Cange. Er was een processie gaande vanwege feest van de kerk. Als kind liep hij elke dag een uur langs de oever van het stuwmeer om naar school te gaan, de schoenen in de hand zodat ze niet nat zouden worden.

Terug in Port-au-Prince moest ik iets afgeven bij collega Elondieu. Dat werd zomaar een bijzonder samenzijn. Garly en Dieuva gingen ook mee naar binnen, waar Elondieu z’n vrouw lag bij te komen van de miskraam. We hebben samen gezongen en gebeden. De stemmen klonken prachtig, van de drie mannen en vrouw. Een klein gebaar met een groot impact. Zomaar onverwacht een bijzonder moment. Het zit ‘m in de kleine dingen. Kracht putten uit gezang en gebed. Alles wat God doet is ten goede van ons, al begrijpen we Zijn wegen vaak niet, zo zeiden de mannen.

Nadat ik de mannen had afgezet, reed ik naar huize Patrick om met hem van auto te wisselen. Hij was er nog niet en had me gevraagd om bij hem thuis op hem te wachten. Dus kon ik intussen bijpraten met heel de families; ouders, broers, zus, buurman (die ook onze collega is). Gelijk een prachtig model bekeken van zijn broer die deze week is afgestudeerd in architectuur. Een zak met bananen, ananas en andere verse etenswaren uit het Noordoosten afgegeven.

Na één nacht thuis kon ik een dag later gelijk weer vertrekken, terug naar het Noordwesten. Kort op kantoor, waar een collega dokterspapieren liet zien. Er is artrose bij haar geconstateerd. Die week gingen Rony en William samen naar Grand Anse, terwijl Patrick en ik met z’n tweeën naar het Noordwesten reisden. Omstebeurten rijden en onderweg komen er vele gespreksonderwerpen aan bod. De verharde weg was voor Patrick en de onverharde voor mij. Voorbij Gonaïves voelde ik de auto gaan glijden, dus stopte ik om naar de banden te kijken. Een lekke band. Het viel nog niet mee om de band te verwisselen, aangezien de auto te laag stond. Samen hebben we ons in het zweet gewerkt. In de eerstvolgende plaats (Anse Rouge) lieten we de band repareren. Een grote spijker had 5 gaten veroorzaakt... Al met al kwamen we met drie uur vertraging aan bij KOEB in Baie-de-Henne. Gelukkig zeiden ze dat ze van ons gewend zijn dat we onze afspraken respecteren en daarom hadden ze netjes op ons gewacht. Terwijl ik het financieel verslag van de huizenbouw met ze besprak, bezocht Patrick ondertussen de vier huizen. In het donker reden we de bochten van de berg ‘hond’ op, om na een lange dag te overnachten in Bombardopolis.

Dinsdag 24 april reden we naar Citerne Remi, waar ik wederom een verslag besprak met KOKAS en Patrick de huizen bezocht. Daarna naar Plaine d’Orange, waar we samen vier huizen bezochten en een verslag ophaalden. Patrick klom op een gammele trap, bestaande uit een plank met daarop diverse dwarsplankjes getimmerd als treden, om het dak te inspecteren. Twee van de huizen zijn gelegen in de bergen waar auto’s niet kunnen komen, dus konden we te voet een berg beklimmen. Patrick heeft voor ieder die we tegenkomen een vriendelijk woord. Er hingen donkere wolken aan de lucht. Mooi uitzicht.

Toen we terug waren in Bombardopolis konden we eindelijk eten. Vandaar reden we naar Mare Rouge. Onderweg een bezoek aan de drie huizen met GRADAID in Lavaltière. Bij Manise zei Patrick tegen een van de meiden: we gaan een liedje zingen. En ze zong echt een lied voor hem. Hij kende het echter niet dus kon niet meezingen. Het was de eerste keer dat we Ranise en haar gezin aantroffen, die inmiddels in het huis getrokken waren. Ze stonden buiten een vrucht te snijden en verdelen. “Alleen God kan jullie bedanken,” zei ze met een brede lach op haar gezicht. De omstandigheden van deze vrouw hadden ons diep getroffen. Haar huis was volledig met de grond gelijk gemaakt en samen met haar gezin woonde ze sinds de orkaan in een half open onderkomen, opgetrokken uit stukken golfplaat en gevlochten takken.

We overnachtten in Mare Rouge. ’s Avonds nog samen een budget doorgenomen voor een waterreservoir dat gebouwd moet worden in Ganthier. De volgende ochtend reden we naar Ti Rivyè Glasi, waar we de vier huizen in aanbouw bezochten. De eerste was bezig met de fundering. De tweede had het ijzerwerk voor de onderste dwarsbalk af. We hadden een gesprek met de comitéleden van KPPG en de vier vrouwen met wie een huis wordt gebouwd, om nog eens de rollen en verantwoordelijkheden van een ieder te verduidelijken. Daarna de andere twee huizen bezochten, waarvan een de betonvloer had gestort en de andere bezig was met het ijzerwerk voor de onderste dwarsbalk.

Toen we terugkwamen in Mare Rouge, was er geen eten meer in het restaurant. Mercidieu van AGEHPMDNG kwam ons eten uit Jean Rabel brengen. We namen het verslag van ICEDNO door dat we de volgende dag met ze zouden bespreken. Diezelfde dag was MCC op bezoek bij de school van Pavillon in Grand Anse. Ook de bouw van de drie lokalen bij Mentor gaat door; deze week wordt het dak geplaatst. Daarnaast zijn er 18 huizen in aanbouw voor docenten.

Donderdag waren we bij AGEHPMDNG om het verslag van de school van Dessources te bespreken. Daarna reden we naar ICEDNO, La Reserve. Dat duurde nogal even, over slechte wegen. We bespraken het verslag van acht huizen met ze. Daar in de buurt is corporatie KEPK gevestigd, waar we gelijk een verslag ophaalden. De voorzitter van KEPK had een machete in z’n vingers gekregen. Hij mag blij zijn dat ze er nog aan zitten.

We reden door naar Anse Rouge. We houden er niet van om daar te slapen. Het is er warm, het stikt er van de muggen en er is geen stroom, of ze zetten de generator al vroeg uit en zodra de ventilator ophoudt, begint het gezoem van de muggen. Patrick heeft ’s avonds gezegd dat ze de generator die nacht aan moesten houden zodat we konden slapen. Dit keer was het water ook nog op vrijdagochtend toen ik wou douchen, dus moest ik wachten totdat de generator weer opgestart was en water naar de tank op het dak gepompt was.

Het weinige of slechte eten van die week brak me op. Of het was solidariteit met Rony. Als hij diarree heeft, dan krijg ik het meestal ook, al was hij dit keer in Grand Anse en ik honderden kilometers verderop in het Noordwesten. De terugtocht vereiste enige wc stops, in Gonaïves, Montrouis, buiten Port-au-Prince, Pétion-Ville... Onze ingenieurs hebben zeer originele oplossingen voor diarree: Patrick adviseerde William om beton te storten in het achterste van Rony en hij zou voor mij ‘crazy glue’ (tien seconden lijm) kopen om de boel te stoppen. We kunnen er maar beter om lachten.

Een oud-studiegenoot van onze ingenieurs wachtte ons op in Arcahaie om kennis met me te maken en hij had een partij ‘plantains’ voor ons klaarstaan aangezien Arcahaie een ‘plantain’ producerend gebied is, plus ‘tablet’, een andere specialiteit vandaar, een soort pindakoekje. In Cabaret was een optocht van leerlingen tegen het restavèk systeem (kind slavernij). Interessant. Het team uit Grand Anse kwam ook net terug, dus nam ik gelijk de andere auto over van William zodat ik die zaterdag voor een uitgebreide schoonmaakbeurt naar de carwash kon brengen. Dat duurde de hele dag. Intussen was ik op kantoor, waar ook collega Donald met zijn 3-jarige dochter was, die even aan mijn zorgen werd toevertrouwd toen hij zelf weg was. Per taptap naar Pétion-Ville om pasfoto’s te laten maken voor een nieuw paspoort. De taptap chauffeur wou afsnijden onder een benzinepomp door, maar werd gestopt door een politieagent en kon een hele tijd wachten voordat we verder mochten. Patrick kwam even langs op kantoor. De auto weer opgehaald. Toen ik daarmee terugkwam bij kantoor, stopte een motorrijder waar ik zou keren. Een voetganger liep naar onze buren die buiten stonden en zei dat die motorrijders hadden geprobeerd haar tas te stelen. Dat leidde tot verontwaardigde reacties. Nu ook al terwijl het licht is.

Die maandag, 29 april, stonden we tijdens devotie op kantoor samen stil bij Jesaja 32:1-8 en Jesaja 33:15. Werken voor God, rechtvaardigheid, waarheid, honger, dorst, verdrukking, macht, corruptie. Al gaat de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel.