Voetgangers

De afgelopen weken hebben we veel parcours te voet en per taptap afgelegd. De auto staat al ruim drie weken in de garage. Zo duurt het allemaal wat langer, maar we komen er wel. Luciano merkte op dat men vriendelijk en behulpzaam is in de taptap; een ‘bonjou’ (goedemorgen) mag niet ontbreken als iemand instapt en mocht je dreigen om te vallen doordat de auto plotseling remt of je nog net niet zat, dan grijpen meerdere behulpzame handen je vast. Heel anders dan zijn ervaring in Zuid-Afrika, waar racisme diep geworteld is en men een hele andere houding heeft richting buitenlanders.
Het is onvoorstelbaar wat er mogelijk was en is in de wereld. Racisme elders, onrechtvaardigheid hier en overal. Toen we een lift kregen naar een vergadering van ACT Alliance, vertelde een van onze partners hoe zijn broer jarenlang geleden naar Spanje is gevlucht. Een vriend van zijn broer had een gendarmerie geslagen. Hoewel zijn broer daar niets mee te maken had, vermoedde zijn moeder dat hij opgepakt zou worden. En inderdaad; de dag na zijn vertrek kwamen de Tonton Makout naar zijn huis. In die tijd werden veel mensen zonder reden opgepakt en gedood, de periode van Duvalier. Deze oud-dictator is vorige week voor het tribunaal verschenen. Een historische gebeurtenis, volgens mensenrechtenorganisatie RNDDH. Daar kwamen we om te vertellen over een onderzoek naar kinderen van gevangenen in de regio en te horen over de situatie van gevangenen en hun gezinnen hier in Haïti. Bezoek van kinderen wordt hier ontmoedigd, omdat de omstandigheden slecht en traumatiserend zijn. Zo’n 80% van de gevangenen is nog niet veroordeeld, zit te wachten voor onbepaalde tijd. Barre situaties, een grote schending van mensenrechten.

Te midden van dit alles spreken we bij Club Wozo over goed doen; ook al spreken of behandelen anderen je slecht, we moeten ons best doen om goed te doen en spreken, om niet de bron te zijn voor het creëren van conflict of trauma. De club bestaat uit getrouwde vrouwen, van wie slechts een nog geen kinderen heeft na vele jaren huwelijk. Toen een van de leden was bevallen van een dochter, gingen we met de hele club bij haar op bezoek. Wat me het meest trof, is dat juist deze vrouw die nog geen kinderen heeft een danklied inzette. Zij die vurig eigen kinderen wenst, kan oprecht blij en dankbaar zijn voor de geboorte van een kind van haar medemens. Dat zou niet iedereen kunnen; dankbaarheid tonen in plaats van jaloezie.

Thuis chocolademelk en ‘labouyi’ (een soort pap) leren bereiden; ja, zelfs de chocolademelk is hier anders. De kinderen blijven voor genoeg actie en afleiding zorgen, met telkens weer nieuwe fratsen; de koelkast legen, achter de kippen aan zitten, messen uit de keuken pakken, kralen in de oren stoppen zodat we naar een verpleegkundige kunnen om de kraal eruit te laten halen, enz. Kattenkwaad zal wel universeel zijn. We zijn met beide kinderen naar de fotograaf getogen om pasfoto’s te laten maken zodat ze ingeschreven kunnen worden bij een school. Ze gaan hier al met 3 jaar naar de kleuterschool, die 3 jaar duurt. Overigens is het een hele opgave om een goede school te kiezen. Heel wat anders dan gewoon logischerwijs naar de dichtstbijzijnde school gaan. Elke school heeft z’n eigen prijs en z’n eigen kwaliteit. Ook krijgen ze al vanaf de kleuterschool huiswerk. Zo help ik soms elders met huiswerk. Luciano en ik waren samen ergens op bezoek; Nederlandse en Argentijnse slaapliedjes wisselden elkaar af. Toen we bij collega Rony en z’n gezin op bezoek gingen, kwam zijn oudste zoon (6 jaar) bij me. Margot, eet jij vlees? Ja, ik eet wel vlees, maar ook andere dingen. Oh, niet alleen maar vlees? Nee. Luciano had gezegd dat ze in Argentinië veel vlees eten. Ja, veel vlees, maar niet alleen maar; ze eten er ook andere dingen bij. Oh. En nu kwam de vraag; maar als ik niet hetzelfde eet als Luciano, hoe komt het dan dat mijn huid dezelfde kleur heeft? De beste jongen dacht dat onze huidskleur bepaald wordt door wat we eten. Ik heb hem maar uitgelegd dat dat niet zo is, aan de hand van een voorbeeld van z’n vriendjes, maar het is weer bijzonder om de gedachtegang van een kind te zien.

Intussen werd er op kantoor een verjaardag gevierd, nagedacht over nieuwe plannen en fondsen, collega Rony woonde een forum bij over integratie van gehandicapten in Port-de-Paix, verslagen moesten geschreven worden, en ook organisaties geselecteerd voor constructie/reparatie, zowel leden van ASR als organisaties die met gehandicapten werken. In het kader daarvan bezochten we RANIPH, een netwerk van organisaties werkzaam met voornamelijk verstandelijk gehandicapten. Interessant om zo met andere organisaties in aanraking te komen en meer te horen over wat er zoal gebeurt op dat gebied. Eveneens een netwerk van scholen bezocht die speciaal onderwijs aanbieden. Vertaald bij een interview met een partner, die veel weet te vertellen over geschiedenis en politiek; altijd een plezier om naar zijn uiteenzettingen te luisteren.

We hebben een hele fijne groep mensen op kantoor, van Wozo en CWS samen. Zoals gebruikelijk hier eten we de hoofdmaaltijd van de dag (lunch) samen. Daarnaast beginnen we elke week gezamenlijk. Vorige week spraken we over talenten; soms is het goed om niet de makkelijke weg te nemen, maar een risico te nemen en te investeren. Gebruik je talenten, ongeacht wat ze zijn. Iedereen krijgt een andere verantwoordelijkheid en talent in het leven. Luciano speelde ter afscheid een Argentijns lied op gitaar. In zijn laatste week hebben we nog laten zien hoe ver ons gevoel van team en solidariteit gaat; samen diarree en overgeven. Een zorgzame kantoorgenoot regelde een motor taxi voor me zodat ik snel thuis kon komen. We waren gelukkig gauw weer beter, dus de laatste dag van zijn verblijf hier konden we met z’n allen naar Ibo Lele, een restaurant met een mooi uitzicht op de stad. In de auto was het al een gezellige sfeer, met mooie gesprekken en veel lachen. ’s Avonds thuis bereidden we ter afsluiting een Argentijns gerecht. Zaterdag brak de dag van vertrek aan. Na twee maanden Haïti is een CWS collega teruggekeerd naar het regio kantoor in Argentinië. De (geleende) auto kreeg prompt een lekke band.