Onderwijs, overheid en worstelingen

De oktobermaand begon met verschillende verjaardagen, zowel op kantoor als thuis. Wat onze jarige collega niet wist, was dat er bij haar thuis een feestmaal bereid werd. Haar man haalde haar op van kantoor (en zorgde onderweg voor wat vertraging), vervolgens snelden wij allemaal naar haar huis toe om haar op te wachten. Dat was een ware verrassing. We zongen samen, gebed, meditatie en vervolgens bleek het complot nog verder te gaan: niet alleen de jarige, maar ook mijn andere collega die een week eerder jarig was en ikzelf kregen een oplaadbare lamp cadeau (erg handig in een land met veel stroomuitval). Bovendien werd aan mij gevraagd een kaart aan mijn collega te overhandigen, die op zijn beurt mij terugriep om er mij een te geven. Het zijn de kleine dingen, zeggen ze. Zo is het.

Vier huisgenoten zitten op school; twee op de middelbare school en twee in de kleuterklas. Elke ochtend breng ik de twee kleuters naar school. 1 keer in de week gaat het 'sport uniform' aan; dan wordt er gesport op school. Afgelopen week kwamen ze thuis met een tekening ter nagedachtenis aan Dessalines, voorvader van onafhankelijk Haïti. Het is vroeg dag; rond half vijf beginnen de voorbereidingen voor eten, douchen, aankleden. De twee die op de middelbare school zitten, beginnen al om 7 uur. Toen ik een van de twee hielp met huiswerk, zei ze: "Ze slaan me als ik mijn huiswerk niet ken." Een paar dagen eerder had een Amerikaanse precies dat tegen me gezegd: leerlingen zouden moeten willen leren om te begrijpen, niet omdat ze bang zijn geslagen te worden.

Vorige week zondag zong het koor in de kerk. Een van de liederen ging over wat God geeft; vruchten, rijst, groenten, zonder dat we ervoor betalen; het groeit in het land. Ze hielden de genoemde producten omhoog; avocado's, sinaasappels, bananen, rijst, maïs, suikerriet, aubergines, en, enz. Een mooi en beeldend dankgebaar, gevolgd door een preek over de gevolgen van egoïsme, trots en andere eigenschappen.

Voor de vierde keer begaf ik me naar het politiebureau in Pétionville, om nogmaals te proberen een document te bemachtigen om een nieuw rijbewijs aan te vragen. Eindelijk was er personeel, en stroom, en kon het formulier ingevuld worden. Mijn huisgenoot bleek iemand te kennen bij DGI, de instantie waar ik vervolgens met het formulier naartoe moest. Daar werd gezegd dat het papier helemaal niet nodig was... Nog dezelfde dag was het rijbewijs klaar. Het is moeilijk om geen systeem te hebben. Dezelfde week is ook mijn verblijfsvergunning verlengd, dus we zijn weer helemaal bij.

Het Ministerie van Planning en Externe Samenwerking organiseerde voor de eerste keer een forum voor non-gouvernementele organisaties. Nadat het al een keer eerder was uitgesteld, ging het nu toch echt door. Op de afgesproken dag en tijd begaf ik me naar Karibe hotel. Ik kwam er verschillende bekenden tegen en we wilden de deur doorgaan de zaal in, maar werden verwezen naar een lijst, om te controleren of onze organisaties daarop vermeld stonden. De vriendelijk lachende dame zei tegen me: je naam staat niet op de lijst, we laten je niet binnen... Hoewel ik was uitgenodigd, ben ik dus maar weer vertrokken. De reden leek te zijn dat CWS nog niet officieel geregistreerd is in Haïti. Achteraf hoorde ik dat het enigszins teleurstellend was; het was meer een informeren van de overheid aan organisaties over een nieuwe wet die ze willen aannemen, in plaats van gelegenheid tot discussie over de inhoud van die wet en de relatie tussen overheid en organisaties, een heikel punt.

Vanuit het Karibe hotel, evenals enkele andere hotels in de omgeving (aan hotels wordt flink gebouwd), heb je uitzicht op de tegenover gelegen berghellingen, volgebouwd met huizen die pal op en naast elkaar staan. De omstandigheden in deze wijken zijn weinig veelbelovend; geen goede toegang tot water, elektriciteit of onderwijs, geen ruimte. Wat doet de overheid? De betongrijze huizen verven in alle kleuren van de regenboog. Het aanzien verandert, maar de veiligheid niet. Samen met mijn huisgenoten ging ik iets ophalen uit de wijk Jaloezie, waar de huizen nu felgekleurd zijn. Ze staan nog steeds gevaarlijk dicht op elkaar, er is nog steeds niet voldoende water, maar het lijkt heel wat. Het mandaat van MINUSTAH (de Verenigde Naties) is ook weer met een jaar verlengd per 15 oktober.

Een delegatie van de presbyteriaanse kerk van Amerika, een van de donateurs van CWS, kwam op bezoek in Haïti. Met een escorte van politie en overheid bezochten ze enkele woningen die zijn gebouwd met SSID in Ganthier en Boen. Ook bezochten we een boetiek die gerund wordt door de ouders van een gehandicapt tienermeisje; SCH heeft ze geholpen met de winkel. Het meisje kwam naast me zitten en vertelde me dat ze twee broers heeft, net als ik. Ze is gezond geboren, maar na een ziekte is haar arm vervormd en ook mentaal is ze achtergebleven. Ze zit niet op school, zei ze; ze kan niet bijblijven en helaas ontbreekt het aan speciaal onderwijs.
Er waren nog meer mensen aanwezig die via SCH training, psychologische hulp, of een winkel hebben gekregen; een leraar die zijn been verloor in de aardbeving en daarna geen werk meer vond. Een vrouw die haar arm is kwijtgeraakt. Een man die gewond raakte aan arm en been. Een andere vrouw had een klein meisje op schoot, de dochter van haar nicht die ze geadopteerd heeft; de moeder van het meisje, plus twee andere mensen die op het moment van de aardbeving bij ze in huis waren, zijn gestorven onder het puin van hun ingestorte woning. Het meisje zelf is na drie dagen onder het puin uit gehaald; haar ene been is geamputeerd, het andere gewond, evenals haar oor. Het zijn verhalen die geen mens koud laten.

De bouw en reparatie van vier scholen vorderen goed. Mijn collega en onze ingenieurs zijn veel op pad, elke week ontvangen we een verslag. Afgelopen week reisden ze naar ICEDNO in het Noordwesten voor een evaluatiebezoek. In Bicentenaire staan de muren al. Voor La Saline speelt de slechte reputatie van de wijk parten; bijna geen organisatie is bereid om een betonmolen te verhuren voor gebruik in die wijk. Extra goed om dit werk juist daar te zien gebeuren.
De school van Solidarité pour la Bienfaisance, in Pernier, is afgerond; leerlingen, leraren, ingenieurs, ASR en CWS woonden de inauguratie bij. Het is een mooi gebouw geworden, met 8 klaslokalen plus een directie en een opslagruimte. Een heel verschil met hoe het was. Geen halve muren en zeildoeken meer, maar afgeronde klaslokalen, met een stevig dak erop, bepleisterde muren, aangesmeerde vloeren, alles geschilderd. Buiten een wc blok met 6 toiletten. Een mooie school.
Na opening met zang en gebed werd er gesproken door de directeur, door ASR en CWS. Het mooiste was echter om een leerlinge te horen spreken; zij vertelde dat het schoolgebouw voorheen niet mooi was, dat ze zich wel eens afvroeg waarom ze daar naartoe ging, maar dat uiteindelijk wat je er komt doen en leren belangrijker is dan uiterlijke schijn. Dit schooljaar echter is het een ander verhaal; voorheen konden andere mensen in de buurt hen er misschien op aankijken dat ze naar zo'n school gingen, terwijl er mooiere scholen zijn, maar nu is dat anders; ook voor hen staat er nu een goed en mooi schoolgebouw. Een ander imago.

Terwijl dit meisje nu naar een veilig schoolgebouw kan gaan, kregen we vanuit CWS Afghanistan hele andere berichten binnen over onderwijs; een trainingsprogramma voor vrouwen en meisjes moest gesloten worden wegens bedreigingen, voornamelijk gericht naar de vaders en broers van de deelnemers. Droevig dat mensen onderwijs willen tegenhouden, droevig dat een trainingprogramma gestopt moet worden wegens dreigementen.

Tijdens het schrijven hoor ik heien op de achtergrond; er wordt gewerkt aan de brug in Meyot. Gelukkig, want nu de brug eruit ligt, moet het verkeer door het ravijn. Met de vele regen van de afgelopen dagen stroomt het ravijn gedurig over en staat de weg onder water, modder en stenen.
Toen ik laatst thuiskwam, troonde mijn huisgenootje van 3 jaar me mee en wees naar een bord 'labouyi' dat afgedekt op tafel stond. Ze had haar oma gevraagd om labouyi voor mij achter te houden en het daar op tafel voor me te laten staan, omdat ik niet thuis was... Een klein meisje dat aan me denkt.

De afgelopen weken ben ik op bezoek geweest bij verschillende oud-collega's van MCC, zowel Keniaans-Amerikaans als Haïtiaans. Voor een van de mannen heb ik veel respect. Ik weet dat hij het niet breed heeft en dat zijn zeven zussen regelmatig een beroep op hem doen, hoewel hij behalve vrouw en drie kinderen nog twee nichten in huis heeft en voor velen schoolgeld betaalt. Klagen doet hij niet. Integendeel; ondanks het feit dat hij zelf worstelt om aan alle verplichtingen te voldoen, deelde hij een heel mooi initiatief met me. Hij maakt deel uit van een interkerkelijke groep die een paar keer in de week bijeenkomt en elk jaar in december mensen bezoekt in ziekenhuizen en ze een cadeautje geeft, van eigen bijdrages. Dit jaar wil hij het anders doen; een van de leden van de groep heeft het zwaar. Een ouder echtpaar met kleine kinderen, die in een huis wonen dat maar één vertrek telt, dat bovendien beschadigd is en lekt. In plaats van cadeaus voor zieken, wil hij voorstellen om dit jaar ieder een zak cement, een golfplaat, hout, spijkers, of betonblokken bij te dragen, en zo de man te helpen zijn huis op te knappen. Een bewonderenswaardig initiatief van een man die in zijn worstelingen niet vergeet om ook aan anderen te denken en met hen mee te worstelen in hun strijd.