Onvoorstelbaar Patagonia

De tweede week in Buenos Aires stond in het teken van teamvergadering. Onderwerpen als partnership, conflicten, vrijwilligers/stagelopers, fondsenwerving, lobby, evaluatie en planning kwamen aan de orde. Ook maakten we nader kennis met de vice-directeur.
Een van de avonden liep ik met mijn leidinggevende de wijk Puerto Madero door. Een prettige wandeling, zowel het lopen zelf als het ongedwongen kunnen praten. We liepen langs het water, de zon ging onder, de hoge appartementencomplexen met zicht op Uruguay aan de ene kant, een dure wijk niet gericht op gezinnen, zonder scholen, met sportgelegenheden en restaurants, aan de andere kant van het water oude gebouwen. Mooi in de donker wordende stad. Net toen we min of meer achter het paleis liepen, barstte de lucht uit in kleuren en knallen; vuurwerk bij het paleis. We hadden een plaats op de eerste rang en hebben aan het water staan kijken naar de kleuren van een vuurwerk zoals ik het nog niet eerder heb gezien. Argentinië vierde 30 jaar democratie, sinds de laatste dictatuur.
De volgende avond aten we samen met oud-medewerkers van CWS in Buenos Aires. De laatste dag kwamen we samen op het CWS kantoor in plaats van in de kerk. Een afsluitend samenzijn bij onze collega die op de 23e verdieping woont, met een geweldig uitzicht over de stad. De zonsondergang kleurde de lucht geel, oranje, roze, blauw, wit, de lichtjes van de stad gingen aan. Prachtig.

Al voordat ik naar Argentinië kwam, had ik een week vakantie gepland aansluitend aan de twee weken werk. Argentinië is een groot en divers land en ik had veel gelezen over het natuurschoon van Tierra del Fuego en Patagonia. De tickets waren geboekt, overnachtingen gereserveerd. Met een noodpaspoort op zak en hulp van de collega's kon de reis toch doorgaan. Dieven hebben me weliswaar m'n spullen afgenomen, maar dat is geen reden om ze ook de levenslust of kans om natuurschoon te bezoeken af te nemen.

Dus zo vloog ik de dag na afronden van de teamvergadering van Buenos Aires naar Ushuaia, 3,5 uur en 3000 kilometer zuidelijker, de meest zuidelijk gelegen stad, ook wel het 'einde der wereld' genoemd. De landing was gelijk al spectaculair; onder de wolken verschenen besneeuwde bergtoppen, het vliegtuig vloog laag over het water totdat de landingsbaan verscheen, vlak buiten de stad Ushuaia, gelegen aan een baai, temidden van water en bergen. Prachtig. Ik nam een taxi naar hostel Cruz del Sur, met behulpzame staf die me gauw wegwijs maakte. Een nieuwe ervaring, kamers delen, goedkope manier van overnachten.

Het is zomer in Argentinië, maar Ushuaia is de laatste stop voor Antarctica en ook nu in de zomer was het slechts 8 °C. Ik liep de straten door van het centrum van de bijzonder mooi gelegen stad. Aan de ene kant het water met z'n schepen in de haven, aan de andere kant besneeuwde bergtoppen, er tussenin steile wegen. Schitterend. Mijn collega en zijn vriendin hadden me tips gegeven over wat te doen en waar te gaan. De middag benutte ik voor een bezoek aan 'museo del presidio y mueseo marítimo'. Een interessant museum gevestigd in een voormalige gevangenis met vijf vleugels, over het leven van de Yamanas, oorspronkelijke bewoners, informatie over schepen en expedities in de gevaarlijke wateren, in de voormalige cellen zijn verhalen van gevangenen te zien, het leven in de gevangenis, de bouw, activiteiten. In de tweede vleugel is kunst te zien, het maritieme leven, muurschilderingen van het vroegere Ushuaia. De derde vleugel is heel interessant, met intact gehouden cellen, zoals het was. Kleine ruimtes, dikke muren, een raampje, grote kachels in de centrale hal. In de vierde vleugel was een pinguïn exhibitie.

De volgende dag ging ik met de bus naar Parque Nacional Tierra del Fuego, nationaal park Vuureiland. Die zette ons af aan een prachtig meer, omringd door besneeuwde bergtoppen. Vandaar volgde ik te voet een route die langs de kust leidde, met schitterende vergezichten over Canal Beagle en Bahia Lapataia, langs het water, door het bos, over grasvelden, langs stroompjes water, in stilte. Ik volgde een tweede wandelpad, langs Lago Roca/Lago Acigami, wederom door bos en langs water. Wat een rust, ik hoorde enkel het klotsen van het water, geroep van vogels, geklop van spechten met rode snavels. Zo liep ik totdat ik bij een bord kwam dat de grens van Argentinië met Chili aangaf. Terwijl ik aan het water stond, hoorde ik gesnuif en daar verscheen de kop van een zeeleeuw boven water. Hij dook onder en kwam gedurig weer boven. Natuur. Ik liep een derde route, langs Río Lapataia richting Puerto Arias. Weer heel anders, rustiger water, lagere vegetatie, eilandjes. Zicht op Laguna Verde, vossen. Mijn benen hadden genoeg gelopen en mijn ogen genoeg gezien; vol indrukken nam ik na een dag wandelen de bus terug naar Ushuaia. Daar meer laagbouw dan de appartementencomplexen van Buenos Aires.

21 december is de langste dag, met het meeste licht in Argentinië en in Ushuaia leek het maar niet donker te willen worden. Na opnieuw een nacht vol licht, stapte ik op de boot, een catamaran. Een boottocht als nooit tevoren. De wind maakte het erg koud, maar het was ook erg mooi. Vanaf het achterdek zicht op het steeds kleiner wordende Ushuaia met z'n besneeuwde bergtoppen. Isla de los Pájaros: de boot minderde vaart bij een eiland vol vogels. Isla de los Lobos: een ander eilandje, met zeeleeuwen. Faro les Eclaireurs: een eilandje met een vuurtoren. Links Tierra del Fuego, Argentinië, en rechts Isla Navarino, Chili. Onbeschrijflijk mooi, varen door Beagle Canal, een voormalig gletsjergebied, met eilandjes, rotsen, bergen onderaan groen en bovenaan wit besneeuwd. We voeren langs de stad Puerto Williams aan de Chileense kust en hielden stil bij een ander klein eiland, vol pinguïns. Wat bijzonder om deze dieren te zien in hun natuurlijke omgeving. Ze waggelen op het land, springen in het water, zwemmen boven, duiken onder en gaan er als een raket vandoor. Wij staan te koukleumen op het dek en zij zwemmen in het koude water. Prachtig gezicht. Hoe vaak krijg je de kans om dat te zien. We voeren verder naar Estancia Harberton, waar een deel uitstapte. Ik voer mee terug. Chili was eerst in nevel gehuld, maar de zon brak door, een blauwe lucht verscheen en beide landen waren helder te zien. Ontzettend mooi.

Terug in de haven van Ushuaia liep ik gelijk door naar Glaciar Martial, de stad uit, een weg volgend die via haarspeldbochten omhoog slingert en een fantastisch uitzicht biedt op de stad, het water, het vliegveld. Zo kwam ik bij een skipiste, die ik verder omhoog liep totdat ik in de sneeuw stond onderaan de gletsjer Martial. Wat een natuurschoon, de rotsige bergen bedekt met sneeuw, het groene mos langs een beekje smeltwater, half omgeven door sneeuw. De terugtocht bood wisselende vergezichten op de schitterend gelegen stad Ushuaia.

De volgende ochtend even op een bankje gezeten, uitkijkend over de haven en deze bijzonder gelegen plaats, het Andes gebergte, afgesneden van de rest van Argentinië (per land alleen via Chili bereikbaar). Algauw vertrok ik naar het vliegveld, vanwaar je een fantastisch uitzicht rondom hebt. Van Ushuaia vloog ik naar El Calafate, Patagonia, 800 km noordelijker en 8 °C warmer. Er verscheen een kaal, onbewoond, bruin landschap, met aan de horizon hoge bergen. We landden langs een meer, klaarblijkelijk in 'the middle of nowhere'. Vandaar reisde ik per bus naar El Chalten, 220 km verderop. Bijzonder en intrigerend landschap; een lange, rechte weg door kale, bruine 'vlaktes' met overal bergen aan de horizon, onbewoond gebied, een groenig blauw meer, uiteindelijk hogere bergen, gletsjers en sneeuw. Aan het eind van de dag werd ik afgezet bij hostel Cóndor de los Andes. Tien jaar nadat ik mijn eerste woorden Spaans leerde van een leraar afkomstig uit Patagonia, kreeg ik nu de kans om dit bijzondere gebied zelf te bezoeken.

El Chalten is een klein dorp, met voornamelijk hostels en restaurants, bestemming voor wandelaars. De eerste dag was voor de langste wandeling, naar Fitz Roy, een puntige berg van 3405 meter hoog. Ik had algauw een prachtig uitzicht op Río de las Vueltas, een rivier in het dal, besneeuwde bergen in de verte. Patagonia slaat alles, zo ontzettend mooi. Puur natuur, een strakblauwe lucht; het voelde als een knipoog van Boven. Fitz Roy was in al z'n pracht en glorie te zien, bedekt met sneeuw en ijs/gletsjer. Een perfecte dag, een majestueus landschap, langs rotsen, bossen, moeras, zicht op de bergketen grenzend aan Fitz Roy, gletsjers, een rivier oversteken via boomstammen bruggetjes, totdat uiteindelijk de klim de bergrots op volgde. Een schitterend uitzicht op berg en dal, een laatste klim de grijze stenen op en daar lag Laguna de los Tres, een kristalblauw meer aan de voet van Fitz Roy, een gletsjermeer. Geweldig uitzicht 360° in de rondte. Meren en rivieren in de verte aan de ene kant, in de diepte de rivier die ik eerder was overgestoken, het dal omringd door bergen, aan de andere kant de spitse, besneeuwde bergtoppen van een onvoorstelbaar natuurschoon. Verscholen achter Laguna de los Tres ligt een ander meer; Laguna Sucia, waterstromen vanaf de gletsjer in het strakke water sijpelend. Wat een schepping, genieten, ontspannen, frisse berglucht, mijmerend, in de sneeuw rondstappend. Op de terugweg nam ik deels een andere route, die langs het meer Laguna Capri leidde, een 'lieflijk' meer temidden van de woeste natuur, een eilandje in het midden, Fitz Roy aan de horizon. Een andere wandelaar zei terecht 'Mooi is niet genoeg'; dit overtreft alles.

Na een hele dag wandelen, stapte ik woensdag in de bus. 37 km gravel weg naar Lago del Desierto. Vandaar opnieuw de bergen in, een korte wandeling naar gletsjer Huelmes, door het bos, langs een waterstroom, touwen vastgeknoopt tussen de bomen om houvast te bieden op een steil stuk, en uiteindelijk wederom een ongelooflijk uitzicht. De beek in de diepte, de bergen, voor me een helderblauw meer aan de voet van gletsjer Huelmes. Vanaf de volgende richel aan de andere kant zicht op het groenblauwe meer Desierto. Magnifiek, ongeëvenaard. Geur van gras, rode en gele bloemen, bessen, wat een schouwspel van ongerepte natuur. De helling af en naar de rand van Lago del Desierto, een meer omzoomd door bergen, hier en daar met een witte kap. Ook de busrit terug is 360° om me heen kijken; overal waar ik kijk is het mooi. Rivier, besneeuwde bergtoppen, gletsjers, houten bruggetjes, watervallen, bergen groen begroeid of grijze rots.

Terug in El Chalten loop ik naar Los Condores, een uitzichtpunt niet ver bij het dorp vandaan, een zandpad de helling op, informatie over adelaars, en dan zicht op het dorp in het dal, bruine, spitse bergen achter me, groene met sneeuw en gletsjers aan de andere kant. Het is goed om wat afstand te nemen en de gedachten hun vrije loop te laten, verhelderend, rust vinden. Ik loop verder naar Los Aguilas, over het zandpad tussen de rotsen door, opnieuw in verbijsterende natuur. Ik nestel me tussen een paar rotsblokken, links de bruine, spitse bergen, rechts een meer en besneeuwde bergtoppen, voor me een grote vlakte en de weg naar El Calafate. Mijn gedachten gaan naar Haïti. Ik heb de gelegenheid om een week te genieten van natuurschoon in Tierra del Fuego en Patagonia. Mijn vrienden in Haïti hebben geen geld om naar de dokter te gaan als ze ziek zijn, hun school te betalen, of een huis te repareren. Wat is het krom verdeeld in de wereld.

De zon werpt schaduwen op de bergen en ik loop terug. De volgende dag opnieuw een helderblauwe lucht. De zon scheen fel, wederom een fantastische wandeling. Río Fitz Roy, groen-bruin gebergte, struiken, deels dor, bos, vlakte, moeras, weer zicht op gletsjers en besneeuwde bergen. Ik luister naar de stilte. Enkel water, getsjirp van vogels, soms het geluid van de wind. Een laatste richel over en daar lag Laguna Torre voor me, een meer met brokken ijs en sneeuw aan de voet van Cerro Torre, 3102 meter hoog. Grijze, spitse rotsen. Onvoorstelbaar. Dan terug een groene wei met gele bloemen en een blauwe lucht over de witte bergen aan de horizon. Een schouwspel bijna onecht, zo puur, volop natuur.

Geheel in lijn met 'wijzigen van plannen' en 'autopech', bleek de bus die ik geboekt had wegens een technisch mankement niet te kunnen vertrekken, dus ik wachtte op de volgende. Niets te klagen; ik heb het enorm getroffen. De bus bracht ons naar El Calafate, door een vlakte in een dal, met overal aan de horizon bergen, kaal, onbewoond, onbegroeid, een landschap dat zich over alle 220 km uitstrekt. In El Calafate overnachtte ik bij América del Sur, met mooi uitzicht op Lago Argentino.

Vrijdag vertrok ik per bus naar de gletsjer Perito Moreno. We stopten bij een haventje, waar ik op een catamaran stapte die 300 meter voor de gletsjer stillegde. Perito Moreno, een imposante gletsjer; het blauwe ijs torent metershoog boven het water uit, terwijl er nog vele malen meer onder het waterniveau zit. Een enorm oppervlak. Grillige vormen, gedurig valt er een brok ijs naar beneden het water in. Het overweldigende natuurschoon van het zuiden van Argentinië roept emoties op. De vlag wappert in de wind, de boot draait om.
Terug aan wal brengt de bus ons een paar kilometer verderop, waar een parcours aan trappen en balkons is aangelegd die zicht bieden op de gletsjer. Perito Moreno staat in verbinding met andere gletsjers. Een enorme ijsmassa die zich uitstrekt zover je ziet en verder, een tong tussen de bergen. Opnieuw onvoorstelbaar. Van links naar rechts ijsmassa, links uitkomend op Braza Rico, waar de boot voer. Rechts uitkomend op Lago Argentino, ijsbrokken in het water. Tussen de helling met trappen en de ijstong een smal deel water, vol ijsschotsen. Een snelle stroom water verscheen vanonder de gletsjer, kleine en grote brokken meevoerend. Er klinkt gerommel en gekraak, zichtbaar en onzichtbaar breken er stukken ijs los en denderen met luid geraas in het water, in witte wolken het water opspattend. Spitse, ronde, grille vormen, openingen, spleten, blauwe en witte kleuren. Mijn collega smste vanuit Buenos Aires dat het zo warm was dat de airconditioning overal op volle toeren draaide en daardoor de stroom uitviel. Dat terwijl ik dik aangekleed voor een enorm stuk ijs stond, in hetzelfde land, 2500 km zuidelijker. Ik volgde de routes via de trappen, door het bos, langs het meer. Aan het eind van de middag bracht de bus ons terug naar El Calafate. Verzadigd van alle indrukken.

De volgende ochtend een poosje wandelen langs het meer in El Calafate. Terwijl ik uitkeek over het water, realiseerde ik me dat er een hele partij flamingo's voor me stonden, met hun dunne poten en roze lijven in en bij het water. Flora en fauna.
's Middags naar het vliegveld, voor de terugreis naar Buenos Aires. Urenlang in de rij gestaan/gezeten, aangezien het systeem het begeven had. Uiteindelijk werden de boardingkaarten met de hand geschreven en konden we toch vertrekken, vliegend over een groenblauw meer, uitgestrekte, onbewoonde landschappen. Luciano kwam me van het vliegveld halen in Buenos Aires. We haalden onze andere collega op, Fionuala en gingen met z'n drieën de 'beste pizza van Buenos Aires' eten. Ik bleef het weekend bij Luciano, rustig weekend, genieten van het uitzicht vanaf zijn woning op de 23e verdieping. Ommetje in de buurt, naar een park gelopen. Het blijft heerlijk om te kunnen lopen, naar een park te kunnen gaan. 's Avonds gingen we met z'n drieën naar een ander park; Parque Centenario. Opnieuw overal ontspanning en activiteiten; iemand oefende acrobatiek in een boom, er werd gedanst, gedrumd, een van historie carnavalsgroep danste en zong, trommelaars jong als 2 jaar sloegen op een cimbaal. We zaten rustig in het gras aan een vijver, nog even met z'n drieën. Na een afsluitende maaltijd zei ik Fionuala gedag. Nog een laatste warme douche, een uurtje slapen en toen afscheid nemen van Luciano en vertrek naar het vliegveld, met een erg spraakzame taxichauffeur, om half 3 's nachts.

Ondanks wat er gebeurd is, kijk ik toch terug op een heel goede tijd in Argentinië. Goede weken met de collega's, emotionele situaties ook, genoten van natuurschoon. Met mijn noodpaspoort ben ik naar Haïti gereisd, wat veel vragen opriep maar geen problemen opleverde. Onder ons trok Argentinië voorbij, Paraguay, Bolivia, Brazilië, Peru, Colombia, totdat we in Panamá landden. Daar de aansluiting naar Haïti. Collega Rony kwam me ophalen van het vliegveld en zei dat hij nog even langs kantoor moest. Het was al laat in de middag en ik verwachtte een leeg kantoor aan te treffen. Tot mijn verbazing trof ik echter onze beide ingenieurs aan, toen de vrouw van m'n collega, toen alle staf van Wozo, met wie we kantoorruimte delen. Een complete verrassing, het warmste 'welkom terug' ooit. Speciaal bijeengekomen om samen te spreken, te zingen, te lezen, dank te geven en te eten. De tafel was gedekt. Ze vinden het erg wat er gebeurd is en delen de pijn, maar willen bovenal dank geven. Vandaar een feestmaal, om dank te zeggen en blijmoedig te blijven onder alles. Daar word je weer stil van. Ik mag alleen naar Haïti zijn gekomen, maar er staan mensen om me heen, zowel in Haïti als Nederland en Argentinië, die me niet alleen laten. Iemand was zelfs weggeglipt van een trouwerij om te kunnen komen. Ik heb er geen woorden voor.

Argentinië was geweldig mooi. Maar het is ook goed om weer terug te zijn in Haïti.