Natuurschoon in Chili & Argentinië, regen in Haïti

Inmiddels ben ik weer terug in Haïti, na een hele mooie en goede tijd in Argentinië en Chili. Ik heb mijn vrije week daar vervolgd van Pucón naar Puerto Varas. Wederom prachtige herfstkleuren onderweg, met gele, rode en oranje bomen, houten en stenen huizen. Het zonlicht op de heuvels, de kleuren van de bomen, koeien buiten, op een gegeven moment door de wolken/mist, toen weer helder. Bij elke afslag van de hoofdweg staat een tolpoort. Tussen Osorno en Puerto Varas kwamen er vulkanen in zicht. Het was zonnig en warm in Puerto Varas. Nadat ik me geïnstalleerd had in een zolderkamer in de nok van hostel Casa Azul vertrok ik voor een wandeling door Puerto Varas.

Duidelijk Duitse invloeden in Puerto Varas. De Iglesia del Sagrado Corazón is een katholieke kerk gebouwd naar Duits voorbeeld. Ook aan verdere architectuur in het dorp is te zien dat Duitse immigranten zich hier installeerden. Puerto Varas is schitterend gelegen aan het meer Llanquihue, met zicht op de vulkanen Osorno en Calbuco. Wederom ontzettend mooi. Ik volgde de kustweg, fitnesstoestellen aan het water, liep het centrum door, langs Plaza de Armas, bekeek de houten gebouwen, een aantal monumentale Duits gebouwen; Lutheraanse kerk, huis Raddatz. Scholieren op straat, net als in Haïti in schooluniform.

Die nacht sloeg het weer om. Van de stralende zon en een helderblauwe lucht ging het naar echt herfst; wind, koud, guur, regen. De excursie van deze dag verliep onder een bewolkte lucht, de vulkanen onzichtbaar. Wat een verschil. We reden langs de oever van het meer Llanquihue richting Ensenada. Duitse scholen in Puerto Varas en erbuiten oude Duitse boerderijen. Er groeiden appelbomen, er liepen koeien, er groeide maïs. Dit is een gebied waar het veel regent, werd ons verteld. Aan de kant van de weg liepen llamas, familie van de kameel en er lag zwart zand van een vulkaanuitbarsting in april 2015 van vulkaan Calbuco. Blijven genieten van de herfstkleuren.

We sloegen af naar vulkaan Osorno. Al stijgend kwamen we in zonlicht. De grondlaag met zand en steen, alles zwart, een echt vulkaanlandschap, heel anders. Het waaide verschrikkelijk hard en de wolken joegen op topsnelheid door de lucht. Toen we eenmaal bij de skilift kwamen, die hard wapperde in de wind, wilde ik buiten rondlopen, maar dat ging niet. Ik werd letterlijk teruggeblazen en moest me stevig vasthouden aan een balk. Hier is in de winter een skipiste op de vulkaanhelling, die bestaat uit zand, dat ons nu om de oren en om de auto waaide. Onderweg omhoog wees onze gids ons op ronde kraters; 14 in totaal heeft Osorno er en Calbuco 8. Het waait zo'n 100 dagen per jaar zo hard. Er verscheen een mooie regenboog boven de haarspeldbochten en het meer.

We daalden de vulkaan weer af en reden naar Rio Petrohue, ook weer met zwarte oevers en stenen. Echt een apart landschap. Na de stop bij de rivier reden we verder tot Petrohue, waar de rivier overgaat in het meer Todos los Santos (Allerheiligen). Daar houdt de weg op en bestaat de mogelijkheid om per boot naar Argentinië over te steken. Zwarte zandstrand, met een mooie kleur blauw van het meer, helder water, groene berghellingen, scheepjes op het water. Het schijnt daar 200 dagen per jaar te regenen, zo werd ons gezegd.

De volgende stop was de watervallen van Petrohue. We volgden een pad langs wederom zwarte rotsen, met water stromend tussen de rotsen door, in watervalletjes in de blauwe rivier tussen de groene berghellingen. Opnieuw verscheen een regenboog boven het water. Een ander pad liep tussen het bos door en weer naar de rivier en naar andere waterstroompjes. Snelstromend water over de rotsen, met weer de regenboog. Heel mooi.

Vandaar togen we terug naar Puerto Varas, waar ik langs oude Duits gebouwen wandelde, de katholieke kerk bezocht, Casa Yunge, Casa Alamana, Casa Kuschel, een zwart, goed onderhouden houten pand. Mooi om de woonwijken te zien met houten huizen. De scholen gingen uit en de straten vulden zich met leerlingen. Terug naar de kust, nog even op de pier. Wat een verschil met de dag ervoor. Witte koppen op het meer, grote golven sloegen op de kust. Frisse geur van het water en de bomen. Overal op straat vele honden, zonder baas.

De wind bleef rondblazen om de nok van het dak. Donderdag verliet ik Puerto Varas om terug te keren naar Argentinië. De bus reed via Llanquihue naar Osorno en sloeg af naar Puyehue, waar we langs het gelijknamige meer Puyehue reden. Het was nog steeds bewolkt, guur, winderig en regenachtig. We reden het nationale park Puyehue in en de omgeving was weer overweldigend. Wat geweldig mooi de herfstkleuren; geel, oranje, rood, bruin, groen. Ik haal 8 jaar gemiste herfst in een week tijd in... Zandgrond en ook de rotsen en bergwanden met verschillende kleuren groen, geel en rood; prachtig. We stopten bij de Chileense douane, onze paspoorten werden gestempeld en toen konden we de bus weer in. Deze grensovergang ging vlotter dan van Mendoza naar Santiago.

Pas een heel eind verder, in nationaal park Nahuel Huapi, moesten we de bus uit voor de Argentijnse douane, bij grensovergang Paso Cardenal Antonio Samore. Vandaar ging het naar de plaats Villa La Angostura en vervolgens langs het meer Nahuel Huapi verder. Het klaarde op, met blauwe lucht en witte wolken. Het zicht op het meer en de bergen was prachtig. De bergen gingen over in hei en mos en woestenij, ook weer met prachtige kleuren; struiken met rode bessen, oranje gloed. Geen woorden voor.

Zo kwamen we uiteindelijk in Bariloche. Het busstation ligt een aantal kilometers buiten het centrum, dus met een andere bus naar het centrum van het dorp, waar ik verbleef in hostel 41 Below met uitzicht op het meer Nahuel Huapi. Een wandeling door Bariloche, langs de oever van het meer. En weer werd ik overweldigd. Wat een prachtige ligging, het meer, de bergen, deze plaats. Onvoorstelbaar. Ik liep de katholieke kerk in met z'n raamschilderingen, toen het centrum door. Bariloche is een van de voornaamste toeristische trekpleisters van Argentinië (begrijpelijk) en staat eveneens bekend als chocolade stad. Het Centro Cívico is een verzameling oude gebouwen van steen en hout, de vlag bijna transparant wapperend, een beeld met een man op paard, en het meer en de bergen op de achtergrond. Vol van alle indrukken, zo overweldigend mooi allemaal.

De volgende dag ging ik naar de gletsjer Tronador. De regenboog verscheen wederom in de straten van Bariloche. We volgden Ruta 40 langs Cerro Catedral, een prachtig gebergte met bruine en andere kleuren op de rotsen en een kap van sneeuw. Een schitterende route langs het meer Nahuel Huapi, de regenboog zichtbaar boven meer en bossen en bergen. We reden langs het meer Gutiérrez en gingen het nationaal park Nahuel Huapi in, via Ruta 82. Prachtig mooi; meer, bergen, sneeuw, de kleuren. Een stop bij een rivier, toen langs het meer Mascardi, met een hartvormig eiland; Isla Piuque Huapi. Verder ging het naar de zwarte gletsjer van de Tronador. De kleuren onderweg waren zo ontzettend mooi, ik heb er geen woorden voor. Een enkele boom met groene, gele, oranje en rode kleuren, de hoge bomen van groen naar geel, andere rood, bruin, ook op de rotswanden van de bergen gaat het van donkergroen naar bruin. Van bergen naar een vlakte zo oranje gekleurd, zo bijzonder. Uiteindelijk kwamen we bij een bijzonder groen meer met ijsschotsen erin en zicht op een zwarte gletsjer. Het regende, dus de witte bergtoppen (die nacht had het gesneeuwd daar boven) waren deels in de wolken verscholen. De Tronador dankt z'n naam aan het geluid van blokken ijs die neervallen van de gletsjer.

Vandaar naar de voet van de Tronador, met schitterend zicht op tientallen watervallen die vanaf de gletsjer de rotswanden afstromen. Ik volgde het bospad in de regen, aan beide kanten omzoomd door gekleurde bomen, ook op de bergwanden, daarboven het witte van de gletsjer en sneeuw. Heftig en indrukwekkend, ondanks de regen. De weg terug gaat pas om vier uur 's middags open. Terug in Bariloche naar Centro Cívico, nu mooi verlicht in de donkere avond.

De volgende dag weer totaal anders: helderblauwe lucht, prachtig weer. We volgden het meer Nahuel Huapi, wat 'tijger eiland' betekent in de Mapuche taal. Bariloche betekent 'mensen van achter de bergen'. De volledige benaming is San Carlos de Bariloche. Onze eerste stop was bij Cerro Campanario, die we per stoeltjeslift opgingen. Hoewel de berg maar 1052 meter hoog is, werd ik boven verrast door een wel zo adembenemend uitzicht, dat de tranen in m'n ogen sprongen. Onvoorstelbaar, geen woorden voor. Volledig zicht rondom; de meren Nahuel Huapi en Moreno, de bergen Lopez en Catedral. Een aaneenschakeling van bergen en meren, weer met prachtige herfstkleuren en besneeuwde toppen. Overweldigend. Volgens National Geographic is het een van de beste uitzichten ter wereld. Begrijpelijk.

We vervolgden onze route over het meer Moreno, naar een uitzichtput vanwaar het hotel Llao Llao zichtbaar was, een van de beroemdste iconen van Argentinië. Llao Llao betekent 'lekker lekker' of 'zoet zoet'. We reden voor het hotel langs, in 1938 gebouwd en stopten bij de kapel San Eduardo. Vandaar weer mooi uitzicht, ook op de Cerro Tronador, de hoogste berg van de omgeving. Op de terugweg een stop bij een winkel waar Rosa Mosqueta verwerkt wordt, een rode vrucht die gebruikt wordt om olie en thee te maken en andere producten.

Ik stapte uit bij de afslag naar Av. Pioneros, om op een lijnbus te wachten naar Cerro Catedral, in de winter een belangrijk wintersportcentrum. Een dichte cabine aan een kabelbaan gaat een heel eind over bossen van 1050 naar 1800 meter hoogte. Weer prachtig uitzicht; kale bergen, boven een laagje verse sneeuw, verkleurende bomen, de plaats Bariloche in de verte, het meer. Richting besneeuwde rotsen ging het. Overstappen in een stoeltjeslift genaamd Paardentand. Wat een uitzicht. Achter me de meren, naast me besneeuwde rotsen. Ik stapte uit in de sneeuw en liep naar las Nubes, op 2100 meter hoogte. Een wandeling over een sneeuwpad, met aan de ene kant besneeuwde rotsen en aan de andere kant zicht op het meer en aan de andere zijde van Bariloche de droge woestenij. IJspegels hingen aan de borden en aan de skilift bovenaan Nubes. Tot over mijn enkels zakte ik weg in de verse sneeuw. Vanaf de bergrichel opnieuw een overweldigend, fantastisch uitzicht. Daar stak de Cerro Tronador z'n witte kop uit boven een reeks grillige bergen. In een vallei een waterval, rode, oranje, groene bomen. Aan de andere kant de meren.

De Cerro Catedral (wat Kathedraal betekent) heeft z'n naam te danken aan z'n vele kantelenvormen. Allemaal besneeuwde bergtoppen. Wat een top afsluiting van een top week. Zoveel indrukken opgedaan, zoveel moois gezien. Het zijn goede weken geweest in Argentinië en Chili. Met geen woorden te beschrijven.

Met skiliften en de bus terug naar Bariloche, voor een wandeling langs het meer. Aan de oever was een circus geïnstalleerd. De ochtend van vertrek was het opnieuw helder en passend voor een laatste wandeling door het mooi gelegen Bariloche. De vroege ochtendzon zette het Centro Cívico en de verkleurende bomen eromheen in een mooi licht, de vlag wapperde. Vervolgens met de bus naar het busstation om aan de lange rit terug naar Mendoza te beginnen. Eerst van Bariloche naar San Martín de los Andes, via de 'route van de 7 meren'. Als eerste Nahuel Huapi, met een precieus uitzicht, zoals een andere passagier het omschreef: besneeuwde bergtoppen, een glasheldere lucht, de plaats Bariloche aan het water. Aan de andere kant van de weg woestenij met lage begroeiing, in herfstkleuren. Links en rechts om me heen kijken, overweldigd door de bijzondere omgeving die aan ons voorbij trok.

We volgden Ruta Nacional 40, een beroemde weg. Langs donkerblauwe meren, beboste hellingen, rotsen met bovenaan rode bomen en onderaan groen. Velden en hellingen in een gouden gloed van herfstkleuren, prachtig. Zo kwamen we uiteindelijk bij het meer Lácar, waar San Martín de los Andes ligt. Bootjes in de haven, een prachtige, heldere, zonnige dag. De volgende bus vertrok pas een uur later, dus kon ik even door het dorp wandelen. Naar de haven, Avenida San Martín door met z'n houten gebouwen, langs de pleinen Centenario, San Martín en Sarmiento. Een kleinere plaats dan Bariloche, maar ook op toeristen ingesteld. Mooi en rustig en een heerlijke dag. Ik kwam terug bij het water en zat daar een poosje te genieten, de entree van nationaal park Lanín.

De volgende bus bracht ons naar Neuquén. De omgeving veranderde tussen San Martín en San Junín de los Andes, met woestenij en lage begroeiing. We volgden weg 40 tot Zapala en vandaar weg 22 naar Neuquén, met een aantal stops in tussenliggende plaatsen. In Cultural Co een enorm beeld van Jezus. De derde en laatste bus ging van Neuquén via weg 151 en 143 naar San Rafael en vandaar via 143 en 40 verder naar Mendoza. Het landschap werd vlakker en bij Mendoza in de buurt verschenen weer hellingen, met een bewolkte lucht.

24 uur onderweg in de bus, een afstand van ruim 1400 kilometer. Heel wat kilometers afgelegd in de weken in Argentinië en Chili. Zo'n bijzonder geweldig landschap, niet te vergelijken met andere plaatsen. Martín en Laura haalden me op van het busstation en ik ging weer met ze mee naar Chacras de Coria. Ze vertelden me dat de bergpas van Mendoza naar Santiago twee dagen na onze oversteek gesloten was en niet meer opengegaan, wegens sneeuwval.

Nog twee dagen in Chacras de Coria, weer aan het werk. De dag van mijn vertrek, 19 april, was een stralende dag met helder zicht. Martín reed nog even met me de bergen in om te genieten van het natuurschoon, zo vlakbij hun huis. We reden naar een dam, langs de oude weg naar Chili, waar de weg nu doodloopt bij Colgante (Cacheuta), waar eveneens thermale baden te vinden zijn. Een prachtige rit en zo dichtbij. Wat een verschil met twee weken eerder; de voorste rij bergen kaal, de toppen van de rij erachter volledig bedekt met sneeuw. Een wit contrast. Weer door kale, woeste bergen en langs de rivier van Mendoza. Wat mooi. Een onverhard pad (la crucita) leidde tot aan de voet van de bergen. Daar is geen stroom of water, maar een aantal pioniers hebben er huizen van steen gebouwd. Een mooie omgeving.

In de loop van de middag brachten ze me samen naar het vliegveld. Een gastvrij echtpaar, een goede tijd gehad. De druivenranken rijken tot aan de deur van het vliegveld en ook de bergen zijn vandaar duidelijk zichtbaar. De vlucht van Mendoza naar Santiago was de laatste sightseeing; oversteek over het Andes gebergte. Magnifiek. De voorste bergen zonder sneeuw, daarna de ene na de andere besneeuwde bergtop. Grillige pieken, onvoorstelbaar. Pas van bovenaf krijg je een idee hoe uitgestrekt het gebergte is. Het was een korte vlucht en algauw landden we in de door bergen omringde stad Santiago. Vandaar naar Miami en tot slot een vlucht naar Port-au-Prince, waar ik de volgende ochtend om 8 uur aankwam, mooi op tijd om naar kantoor te gaan en samen met mijn collega een presentatie voor te bereiden voor diezelfde middag bij ACT Alliance, over een uitwisseling gehouden in februari tussen diverse partners van leden van ACT Alliance. Weer terug naar de rijst met bonen.

De hitte daalde gelijk weer als een deken op me neer toen ik buiten bij het vliegveld stond te wachten. Thuis werd ik verwelkomd door de poes met twee kittens, die inmiddels ook het huis rondhuppelen. In de tuin groeien voor het eerst bananen aan de boom en door de regen van de afgelopen tijd krijgt zelfs de koffieplant eindelijk moed om te groeien. Terug in een donker huis, waar nog steeds overdag geen stroom is en 's nachts soms. Op kantoor voelt het internet weer extra traag. De buren hebben maïs geplant en in de tuin van ons kantoor zelf groeit okra, tomaten, riet, enz.

Amerika wil een surplus aan productie van pinda's in Haïti dumpen, wat echter een negatieve invloed zal hebben op prijs en aanbod aangezien er ook in Haïti zelf pinda's geproduceerd worden. CWS neemt deel aan een lobby campagne om te voorkomen dat de pinda's in Haïti gedumpt worden. We proberen onze programma's in het algemeen te combineren met lobbyen bij de overheid, ook op het gebied van woningbouw, waarvoor we samen met mijn voormalige werkgever MCC en andere organisaties deelnemen aan een groep die zich bezighoudt met vragen en problemen op het gebied van huizen. Goed gesprek met een partner die hun organisatie aan het herstructureren zijn. In het weekend een gezamenlijke maaltijd met het team van SSID om te vieren dat ons volgende plan is goedgekeurd en we nog twee jaar langer huizen kunnen bouwen.

Afgelopen maandag bezoek van donateur UMCOR, eerste bezoek van deze twee stafleden aan het programma dat we samen met SSID uitvoeren in Ganthier en Boen. Eerst kennismaking op kantoor, waarbij ik Engels-Spaans vertaalde. Vervolgens reden we naar Boen, waar de vertaling zich uitbreidde naar Spaans-Engels-Creools. We spraken leden van het comité voor het verminderen van risico's van rampen en mensen die microkrediet ontvangen om in een kleine handel te investeren. We bezochten een waterput en reservoir en een pas gebouwd huis met 3 slaapkamers. Tot slot naar een sorghum akker, waar de situatie zorgelijk is. Hoewel het de laatste tijd flink geregend heeft, is er nu een ander probleem: de planten zijn aangetast door een grote plaag.

Toen we vervolgens in Balan aankwamen, begon het te regenen. Een snel bezoek aan akkers met okra, papaja, pepers en rode bieten en een omheining met een kudde geiten die recent zijn verdeeld onder 40 gezinnen. De eerstgeborene wordt aan een ander gezin gegeven. Balan ligt een eind van de doorgaande weg af en is te bereiken via een onverhard pad dat bij regen direct in een onbegaanbaar modderpad verandert. Vandaar dat we ons vertrek versnelden, maar het was al te laat. Onderweg naar het kippencentrum raakten we vast in de modder in een geul die de regen in de weg gesleten heeft. Drie chauffeurs probeerden de auto los te krijgen. Een schep erbij, de mannen aan het graven en duwen, stenen werden voor de auto gegooid zodat de wielen niet in de modder zouden glijden. Doorweekt en volledig onder de modder lukte het uiteindelijk om de auto los te krijgen. Bij de kippen werden eerst schoenen en sokken uitgetrokken en modder afgeboend. Er is goede vraag naar de eieren die elke dag geproduceerd worden. Ook wij vertrokken met een karton eieren. We glibberden nog heel wat over het modderpad voordat we op de doorgaande weg waren. Ook het naar huis rijden kost momenteel moeite, in regen maar ook dichte mist. De akkers zijn beplant en daarvoor is de langverwachte regen van harte welkom. Tegelijkertijd echter zorgt de regen gelijk weer voor overstromingen en zijn er doden gevallen na instorting van slecht gebouwde huizen.

De kinderen van collega's komen soms uit school langs kantoor. Dan wordt er papier en stiften gevraagd om te kleuren of vliegtuigen te bouwen en tekeningen aan de muur te hangen. Van een van hen kreeg ik zelfs een eigengemaakte ketting omgehangen.

Het is weer tijd om een verslag in te dienen bij een donateur. Dat verloopt soms moeizaam. Aan kwantiteit organisaties in Haïti geen gebrek, maar aan de kwaliteit schort het vaak. Administratie blijft lastig.

De auto was naar de garage dus ik ging per taptap en te voet naar een vergadering van CCO. De nieuwe directrice van MCC kwam aan per taxi motor en een andere ex-MCCer kwam ook net aan. Drie huidige en voormalige MCCers samen. Je pikt ze er zo uit, zeggen ze, met een ander transportbeleid, zonder chauffeur in afgesloten auto... CCO biedt een platform voor internationale organisaties waarbij zaken zoals belasting aan de orde komen, maar ook andere relevante informatie en onderzoeken gedeeld worden over voedselproductie en consumptie in Haïti, en dit keer werd er een presentatie gegeven door Artsen zonder Grenzen Nederland over een kliniek voor slachtoffers van seksueel geweld.

Deze website is niet alleen een delen van verhalen, maar ook een poging om bij te dragen aan begrip tussen Nederland en Haïti. In de loop der jaren heb ik bijzondere betrokkenheid mogen ervaren vanuit Nederland. Tijdens mijn afwezigheid is er een nieuwe predikantsgezin gekomen in de gemeente waarvan ik nog steeds lid ben en die een trouwe achterban vormt in gebed en in daden. Nu is voor hen de tijd van vertrek gekomen naar een andere gemeente. Gisterochtend preekte de dominee hier over de weg die God voor ons baant. Familie Capellen, een dankbare groet en de beste wensen op jullie levensweg.