Vallen en opstaan

Geboorte, huwelijk, leven, sterven, vallen en opstaan; alle fasen zijn weer voorbij gekomen de afgelopen weken.

De scholen zouden 2 september weer beginnen, maar eind vorige week is afgekondigd dat de start van het schooljaar wordt uitgesteld tot 1 oktober. Elk jaar hetzelfde verhaal; ouders die het geld nog niet bij elkaar hebben om schoolgeld, boeken en uniformen te betalen, leerlingen die daardoor een maand moeten inhalen gedurende het schooljaar, leraren die een maand minder uitbetaald krijgen. Bovendien maakt die extra maand weinig uit; mensen die in augustus geen werk hebben, hebben dat in september ook niet. Een droevige situatie.
KDRe draagt graag een steentje bij aan de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. In juli is daarom een evaluatie gehouden in basisscholen in Mayonbe en Lamontay, waarvan de docenten al enkele trainingen hebben gevolgd via KDRe. Als vervolg is er twee weken geleden opnieuw een training gegeven. Docenten leren nieuwe technieken en beter gebruik van het nationale lesmateriaal om het onderwijs te verbeteren. Ook ontvangen ze benodigde didactische materialen.

Intussen op het werk; in contact met onze ingenieurs en de ASR leden waar scholen gebouwd worden. Tegelijkertijd is ASR nog steeds bezig met bekendheid geven aan het protocol dat geschreven wordt voor bescherming en integratie van kinderen/restavèk, in samenwerking met het ministerie van sociale zaken. FOPJ maakt zich op voor de start van een nieuw schooljaar. Ook kwam er een student van een universiteit in Canada langs, die onderzoek doet naar restavèk. We zoeken contact met meer organisaties die met kinderen werken, evenals organisaties werkzaam in het Noordwesten op het gebied van voedselveiligheid.
Ik had een ontmoeting met een organisatie genaamd FOKA; een interessante uiteenzetting en visie die erg overeenkomt met die van CWS en partners. FOKA heeft een lesmethode ontwikkeld over kinderrechten/restavèk en andere onderwerpen. Hun voornaamste programma is in samenwerking met kerken, om ze aan te moedigen zichzelf te beschouwen als een belangrijke schakel in ontwikkeling van de gemeenschap/samenleving. Als onderdeel daarvan begeleiden ze predikanten in opleiding.
Verder proberen we wat wijzigingen door te brengen bij de bank, wat erg moeizaam gaat en veel communicatie, bezoeken, telefoontjes, brieven en geduld vereist.

Mijn verjaardag ging onopgemerkt voorbij. 's Middags ben ik te voet naar Duvier geweest; een mooie wandeling in een mooie omgeving. Een paar dagen later herinnerden mijn kantoorgenoten zich mijn verjaardag en zo werd er op de trouwdag van een van hen alsnog samen gegeten en verscheen er zelfs een taart op tafel waarop stond 'bonne fete Margot', samen met een kaart met de beste wensen van de collega's. Ook werd ik bij ze thuis uitgenodigd voor een maaltijd met vis en gebakken plantaan. Bij ons thuis werd intussen maïs 'gebarbecued'.

Per 1 augustus is voor de tweede maal een verbod ingegaan op 'styrofoam' wegwerp producten en zwarte plastic tasjes. Voor de tweede maal zonder effect; beide producten zijn nog steeds alomtegenwoordig en verstoppen nog steeds de afvoerkanalen. Wat wel verdwenen is, is de markt van Pétionville/Route de Frères; met een bulldozer zijn de kraampjes aan de kant van de weg verwijderd. De marktlui hebben elders een heenkomen moeten zoeken. Handel is samen met landbouw de voornaamste inkomstenbron in het land. Ook mijn huisgenoot reist regelmatig naar de grens met de Dominicaanse Republiek om daar producten in te kopen die ze hier verkoopt.
Intussen vermaakt de president zich in het casino van de Bahamas, in culturele festijnen in Suriname, en op een cruiseschip om de verjaardag van een vriend en adviseur te vieren. Hij is en blijft een muzikant en artiest, dol op vertier.

Vorig weekend was ik uitgenodigd in Pestel, Grand Anse. We vertrokken met z'n tweeën uit Port-au-Prince naar Les Cayes. Onderweg hard remmen voor een omgevallen elektriciteitspaal. In Les Cayes lieten we de auto achter bij bekenden en stapten we achterop een motor; ik in het midden. Het blijft een schitterend mooi land en ik keek dan ook met veel genoegen om me heen naar de groene bergen in dat gebied, vol rotsen. Degene die achter me zat moest een paar keer afstappen en een eindje lopen, op steile en moeilijke delen. Vanaf de weg zagen we de Cayemites eilanden liggen in zee. Uiteindelijk arriveerden we buiten Pestel, waar de aarde rood is en de krekels zingen in de rust van buiten de stad. Ik heb een heerlijk weekend gehad, werd hartelijk verwelkomd door het gezin bij wie ik te gast was. Er was nog een gast, uit dezelfde kerk als ik, en wij tweeën kregen twee van de drie bedden toegewezen. We gingen een eindje wandelen, langs grond waar pinda's geplant worden, langs vele rotsen, over rode aarde, langs een paar koeien, omgeven door groene bergen, totdat we een kwartier later eindelijk een ander huis tegenkwamen. 's Avonds gingen de andere drie jongelui naar de kerk en ik werd aan de zorgen van de ouders overgelaten, aangezien er geen plaats meer was op de motor. Ze namen me mee naar de buren (ook familie). Ik kreeg melk vers van de koe en we zaten wat te praten buiten het huis. Er was een speciale activiteit in de kerk, waar een conventie van 17 Eglise de Dieu plaatsvond gedurende drie dagen.
De volgende ochtend klonk het geluid van vallende kokosnoten; de vrouw des huizes ging naar de markt. Wij bezochten andere buren, hielpen de vader des huizes met pinda's pellen die een paar dagen later geplant zijn, wandelden met een paar nichtjes naar de koeien van een oom, en werden overvallen door een zware regenbui die ons compleet doorweekt maakte. Toen het weer droog was, ging ik mee het dorp in. We liepen door de hoofdstraat, langs scholen, kerken, de burgemeester, een 'garage' waar de motor gerepareerd werd, maakten hier en daar een praatje. Vervolgens naar de kerk, voor de middag conferentie. Daarna naar huis en toen weer terug naar de kerk, voor de avonddienst. Mijn gastheer had de leiding over de dienst. Het was een bijzonder goede dienst, met mooie zang, gebed, nadenken over Psalm 113 (van stof naar glorie). Een aantal van de 17 aanwezige kerken brachten muziek ten gehore. Een rijke zegen. Na afloop reden we met z'n vijven op twee motoren terug naar huis; twee motoren naast elkaar in de nacht, een heldere maan, sterren, de donkere silhouetten van de bergen, een zaklamp als koplamp. Er zit leven in de kerk, zo spraken we thuis nog na over de dienst. En ook: mensen willen komen, willen God loven, op vrijdag, zaterdag, zondag.
De volgende ochtend kregen we eerst een goede maaltijd voorgezet voor vertrek. De andere gast en ik vertrokken samen. Hij riep me eerst binnen om te bidden voor vertrek, open en spontaan, waarna we samen achterop de motor stapten, gedag zwaaiend naar mensen die ons gastvrij ontvingen in hun huis en dorp. Ik zat weer stevig in het midden geklemd en de terugrit verliep zonder problemen. Een mooi weekend, een rustgevende en mooie omgeving, een hartelijke familie.

Het afgelopen weekend verliep iets minder positief. We hadden wat auto's geruild omdat de een naar een trouwerij moest en de ander naar een begrafenis, en omdat er geen benzine verkrijgbaar was. Zelfs tanken is complex. Ik kreeg een Toyota Landcruiser mee en reed naar Duvier, om de begrafenis van de vader van een vriend bij te wonen. Aanwezigheid daarbij is erg belangrijk. Terwijl de gasten zich verzamelden voor de begrafenis, kwam een ander familielid net thuis uit het ziekenhuis met een pasgeboren zoon. Ik vervoerde de generator en een aantal gasten van het ouderlijk huis naar de katholieke kerk. De priester ging de rouwdienst voor, iemand sprak namens de familie, er werd samen gezongen. De begrafenis vond aansluitend plaats. Ik zette weer mensen en de generator af en nam gelijk een aantal mensen mee terug naar Port-au-Prince. Het begon hard te regenen en de weg werd glad. We kwamen veilig en wel de onverharde bergweg af, maar op het bochtige en gladde asfalt wilde de auto niet remmen en niet rechtsaf. In plaats daarvan belandden we links in een goot/afwateringskanaal. De mannen hadden de auto algauw weer op de weg geduwd en voorzichtig gleden we verder. Ik zette alle gasten af en reed alleen verder richting Montrouis, om me bij een oud-collega van MCC te voegen die deze week in Haïti is. In Port-au-Prince was de weg droog, maar voorbij Cabaret bleek het ook geregend te hebben. Er stond een vrachtwagen stil op mijn weghelft en er kwam een tegenligger aan, dus ik remde zodat ik daarna voorbij kon. De auto wilde echter niet goed remmen en slipte, ik kon niet links noch rechts en had geen keus anders dan de rem ingetrapt te blijven houden en recht op de vrachtwagen af te rijden. Ik ben er vol achterop gereden en kwam met een klap tot stilstand. Onmiddellijk vormde zich een grote groep mensen om me heen. Ik belde Garly, die meteen zei: ik kom eraan. Hij kwam echter ook van de begrafenis en was nog in Pétionville, dus het duurde een uur en een kwartier voordat hij met hulptroepen (gasten van de begrafenis) arriveerde. Hij verplaatste me gelijk naar zijn auto en nam het touw in handen. Een ongeluk kan voor moeilijke situaties zorgen, al helemaal als het veroorzaakt wordt door een blanke en een vrouw. Gelukkig had ik niemand geraakt, maar er moest wel onderhandeld worden met de vrachtwagen chauffeur en gekeken wat de schade aan de Landcruiser was. Verzekeringen liggen hier wat anders, dus alles komt voor eigen rekening en dat gaat een aardige duit kosten. De auto startte nog en een van de andere gasten heeft 'm teruggereden naar Port-au-Prince. Ik reed met Garly mee terug. Eerder vorige week had ik al twee lekke banden en twee weken geleden (op mijn verjaardag) is het glas van een spiegel gevallen, dat al los zat, dus ik kan m'n lol wel op met autoproblemen momenteel. Uiteraard is het geen pretje om tegen een truck te rijden, en al helemaal niet om een auto die niet eens van mij is in de kreukels te rijden; de hele voorkant zit in elkaar, lampen kapot, motorkap omhoog gekruld, de deur kan niet goed meer open.
We kwamen pas 's avonds laat thuis. Garly heeft zich ontfermd over de auto en de onderhandelingen met de garage. Intussen stelde ds. Adley zich beschikbaar om de volgende dag alsnog met me naar Montrouis te rijden (hij reed) en oud-collega James op te halen. Met z'n drieën bezochten we een school in Desarmes, waar James tijdens zijn werk bij MCC is begonnen aan de bouw van lokalen voor loodgieters, civiele ingenieurs, elektriciens en monteurs.