Trouw

De afgelopen weken is de tekst ‘Ik ben met u al de dagen tot aan de voleinding der wereld’ weer meermalen naar voren gekomen. Ouders raken kinderen kwijt. Om gek van te worden. Hoe ga je verder? Te horen krijgen dat je ongeneeslijk ziek bent, dat er niks meer gedaan kan worden. Of een ziekte waarbij er wel behandeling mogelijk is. Wat kan de weg lang zijn, de toekomst onzeker. Een relatie die stukloopt. Een moeilijke jeugd. Te horen krijgen dat je niks bent, niks kunt. Fysiek gezond zijn, maar mentaal niet. Elk huisje heeft z’n kruisje. Hoe gaan we ermee om? Onder alle omstandigheden mogen we op God vertrouwen, met een blijmoedig hart. Ook al lijkt het alsof we ons in een zwart gat bevinden. Wat is het glas vaak half leeg in onze beleving. We kijken naar wat we niet hebben, in plaats van alle zegeningen te tellen en ons bewust te zijn van onze voorrechten.

Zoveel landen, zoveel culturen, zoveel verschillende achtergronden. De een klaagt over melk die niet lang genoeg in de koelkast heeft gestaan. De ander gaat zonder eten naar school. Er zijn 5 landen op de aardbol waarin meer dan 10% van de bevolking zich in een voedselnoodsituatie bevindt. Haïti is er een van. Volgens het Wereld Voedsel Programma heeft 65% van de gezinnen in Port-au-Prince onvoldoende eten. Dit terwijl de prijs van een minimum voedingspakket tussen januari en mei van dit jaar met 27% is gestegen.

Als we ziek zijn in Nederland, kunnen we naar de dokter. Soms zijn de wachtlijsten lang, maar de zorg is beschikbaar en goed. We hoeven geen geld mee te nemen. We worden serieus genomen. Er zijn medicijnen, artsen, verpleegkundigen, apparatuur. In Haïti zijn veel ziekenhuizen gesloten. De ziekenhuizen die nog open zijn, hebben weinig medicijnen en andere benodigdheden.

Wat mankeert ons mensen? Hoe is het mogelijk dat we tegen elkaar opstaan, elkaar verwonden, verminken, vernielen, vermoorden? Niet alleen tussen mensen van verschillende landen, maar zelfs in eigen land. Wat scheidt ons? Hoe kun je zomaar huizen in brand steken, vernielingen veroorzaken, mensen verkrachten, bang maken, het leven afnemen? Zelfs onderwijsvoorzieningen vernielen, basisscholen, middelbare scholen, universiteiten, beroepsonderwijs. Waarom de toekomstige generatie geen onderwijs gunnen? Kerken zijn verlaten of leeggeroofd, tijden van diensten aangepast, leden vertrokken.

Stel je voor dat iemand in Amsterdam familie heeft in Limburg, maar maanden of jarenlang niet in staat is die familie te bezoeken, omdat het te onveilig is, de wegen geblokkeerd zijn, of het risico te groot is dat je onderweg wordt overvallen, ontvoerd, beroofd, of gedood. Dat is de realiteit in Haïti, waar men al drie jaar lang niet meer de auto kan pakken en de hoofdstad uitrijden om zorgeloos naar een andere provincie te gaan.

Een jong Amerikaans echtpaar werkt bij een kindertehuis in een buitenwijk van Port-au-Prince, opgezet door de ouders van de jongeman. De directeur is Haïtiaan. Op een avond valt een bende binnen. Ze binden de mannen vast maar vertrekken weer. Dan komt een andere bende, die de drie mensen vermoordt. Waarvoor?

Bendeleden willen ook historische, culturele bouwwerken vernielen. Het paleis met 365 deuren (al zijn het er daadwerkelijk minder), gebouwd in 1820. Kanonnen worden gestolen van het Citadel. Waarvoor? Nog eens vier politiebureas in de omgeving van Port-au-Prince zijn vernield. Het verlaten politiebureau van Croix-des-Bouquets is met een bulldozer gesloopt door bendeleden. Veel overheidsgebouwen moeten het ontgelden. Waarvoor?

Een minister president is aangetreden, met z’n ministers. Dit is een tijdelijke regering, totdat er in december 2025 verkiezingen worden gehouden en er op 7 februari 2026 eindelijk weer een president in functie zal treden. Na drie maanden is het vliegveld weer open gegaan. De eerste militairen uit Kenia zijn 25 juni in Haïti geland.

Hoe zou het zijn als de grens naar Duitsland of België dicht zou zitten met poorten en muren, als er een speciale vergunning nodig zou zijn om met de auto de grens over te rijden? Hoe zou het zijn als je met een Nederlands paspoort niet meer werd toegelaten in Duitsland? Zo is het nu in de Dominicaanse Republiek, waar mensen met een Haïtiaans paspoort niet worden binnengelaten.

Tussen maart en juni is het aantal mensen dat hun huis heeft moeten verlaten met maar liefst 60% toegenomen. Er zijn nu 578.000 mensen ontheemd. De meerderheid is naar het zuidelijk schiereiland getrokken. Onder mensen die binnen Port-au-Prince blijven, bevindt 61% zich in kampen en 39% bij gastgezinnen. Van de groep die de hoofdstad verlaat, verblijft 97% bij gastgezinnenTerwijl mensen noodgedwongen hun huizen verlaten, worden migranten voortdurend gedeporteerd. In 2023 zijn 216.677 migranten teruggestuurd naar Haïti.

Een wervelwind verwondde ruim 50 mensen in Bassin Bleu (Noordwesten). Daken zijn weggewaaid, huizen en akkerbouw vernield.

Ik kreeg bericht dat er een poging is gedaan tot inbraak in het kantoor van Church World Service. De poging is mislukt, hoewel er in alle naburige huizen wel is ingebroken. Het is geen onveilige buurt, maar de context is gewijzigd. Er bestaat niet meer zoiets als een veilige wijk.

In Pestel worden de laatste huizen en waterreservoirs afgebouwd. Een kinderclub komt elke zaterdag bijeen, met name kinderen die door geweld uit de hoofdstad zijn weggevlucht. Er worden nog steeds zaden verstrekt in Kenscoff, nu vooral aan boeren die alles zijn kwijtgeraakt door bendeleden. In Dos d’Âne maken de kinderen gebruik van een nieuw schoolgebouw. Het plywood gebouw is ontmanteld en de golfplaten zijn gebruikt om een omheining te maken.

De relaties blijven hecht. Mijn buurjongetje laat trots foto’s van zichzelf naar me sturen, met kroppen sla in z’n armen. Al is hij nog maar 3 jaar, hij haalt er nu al plezier uit om de akkers op te gaan. Weer een overlijden, weer een online begrafenis, nu van de vader van een vriendin.

Online kerkdiensten volgen is in Haïti geen vanzelfsprekendheid. Maar speciaal voor mij wordt er een telefoon neergelegd in de buurt van de preekstoel, om de preek op te nemen, zodat ik die later ook kan beluisteren. Dat is wel zo’n bijzonder gebaar. Wat wordt er dan aan me gedacht. Zo mocht ik horen spreken uit 2 Kronieken 7:11-15, over de verschijning van God aan Salomon. Gods trouw door berouw. Weer werd die tekst genoemd: “Ik ben met u al de dagen tot de voleinding der wereld.”