Er gebeurt zoveel

Na vele pogingen om met de overheid te coördineren, kregen we uiteindelijk van het Ministerie van Onderwijs een (niet geheel juiste) lijst van scholen die beschadigd zijn door orkaan Matthew. Onze beide ingenieurs hebben een week doorgebracht in Grand Anse om 15 scholen te bezoeken in het district van Corail en afgelopen week bezochten ze 8 scholen in Jean Rabel, Baie-de-Henne en Bombardopolis; het Noordwesten. Sommige scholen in het Noordwesten verkeerden al voor de orkaan in slechte staat, zo schokkend dat onze ingenieurs bedroefd werden van het onderwijssysteem in Haïti. Twee scholen staan zo dichtbij zee dat ze verplaatst moeten worden. Een school in Grand Anse is alleen te voet bereikbaar; anderhalf uur lopen de berg op. In een dorp met 1500 mensen staat slechts 1 huis nog overeind na de orkaan. Mijn collega’s waren duidelijk onder de indruk en zeiden dat het belangrijk zou zijn om daar de werken. Nog geen mens of organisatie heeft die school bezocht. Alle ouders zijn bereid om bouwmaterialen op hun hoofd naar de school te dragen en stenen bijeen te zoeken in de omgeving. Een priester had een stuk zeildoek gestuurd voor de kerk. Dat wordt gebruikt om 2 klaslokalen te creëren, waarin 5 klassen les krijgen. De zesde klas moet nu naar een andere school, op grote afstand lopen.

We gaan in gesprek met andere organisaties om te kijken hoe we samen kunnen werken in de reparatie van huizen, met andere ACT Alliance leden World Renew, HEKS-EPER, of World Relief. Veel organisaties kiezen echter voor enkel reparatie van daken, maar wij kiezen bewust voor volledige reparatie. Waar plaats je een dak, als de muren vernield zijn? Wat heeft men aan een nieuw dak, als bij een volgende orkaan het huis weer platgaat?

In Nederland regent het vaak en veel en is het moeilijk voor te stellen dat wegens regen het werk niet door kan gaan. In Haïti is dat anders. In de regen zijn de wegen onbegaanbaar, kan de auto de weg niet op of afkomen, zwellen de rivieren aan (zonder bruggen). Bij mijn huis is de weg ook onverhard. Het regende ’s nachts, waardoor de motor ’s ochtends niet bij huis kon komen, dus baande ik me een weg door de glibberige modder naar het asfalt.

We werkten die week op het kantoor van SCH. Ik leende een motor van Wozo (een Hadjin) om naar een bijeenkomst van ASR te rijden. Eindelijk weer eens zelf motorrijden, fijn. ASR is een netwerk van organisaties dat zich inzet voor kinderrechten en die dag werden er 15 nieuwe leden verwelkomd, werkzaam in verschillende delen van het land. Er werd een historisch overzicht gegeven over de geschiedenis van ASR en er werden schrijnende verhalen gedeeld. De week ervoor was een jongen aangetroffen wiens stiefmoeder hem met elektriciteitsdraad op z’n rug had geranseld omdat hij 50 gourdes (minder dan 1 euro) was kwijtgeraakt. Het netwerk ASR zet zich in voor kinderen, vooral kinderen die als huishoudelijke hulp worden gebruikt/misbruikt. Ook proberen ze ouders inzicht te geven in kinderrechten en opvoeding. Veel ouders geloven dat slaag essentieel is in de opvoeding. Als een school kinderen niet slaat, dan kiezen sommige ouders ervoor om niet naar die school te gaan. Kinderen krijgen van alles naar hun hoofd geslingerd, lijden aan lichamelijk geweld, verbaal en psychologisch. ASR gaat ook met burgemeesters werken over kinderrechten en ze hebben een officiële samenwerking met IBESR, een instantie binnen het Ministerie van Sociale Zaken, die verantwoordelijk is voor kinderrechten.

Aansluitend die middag kwamen we bijeen met de collega’s van CWS en Wozo. Na de inbraak op ons kantoor hebben collega’s drie dagen op het politiebureau doorgebracht. Vervolgens heeft de politie tot drie keer toe een afspraak gemaakt om ons kantoor te bezoeken, maar ze zijn niet op komen dagen. Een collega vertelde dat er was ingebroken in de auto bij zijn huis; een ruit eruit getikt, de accu gestolen. Ook dat nog. Toen hij aangifte deed bij de politie, kreeg hij te horen dat dat weinig nut had, want er zou toch niks mee gebeuren. We spraken met elkaar over trauma en de gevolgen die het kan hebben. Bijna elke collega had wel een fysiek probleem, als gevolg van de angstige ervaring. We besloten psychologische begeleiding te faciliteren voor de collega’s en om andere kantoorruimte te zoeken. Tijdelijk heeft MCC ons opgevangen en afgelopen week zijn we verhuisd naar een pand dat MCC aan ons onderverhuurd heeft. In de tussentijd kunnen we op zoek naar een definitieve kantoorruimte. Ook het hoofdkantoor en regiokantoor zijn nauw betrokken bij wat zich afspeelt in Haïti.

In het weekend hielp ik een collega met transport van een eethoek die werd gekocht langs de weg. Ik reed ergens binnendoor en werd staande gehouden door de politie. Dit is eenrichtingsverkeer. Maar er staat helemaal geen bord! Ja maar je ziet toch wel dat je de enige bent die deze kant op rijdt...? Vervolgens een aantal archiefkasten verhuisd van ons kantoor naar MCC. Toen moest er nog weer een lekke band gerepareerd worden.

Zondag sprak onze nachtwacht in de kerk een dankwoord uit dat zijn leven gespaard is gebleven in de handen van gewapende overvallers. Dat kan niet iedereen navertellen. We proberen hem zo goed mogelijk bij te staan.

Ik haalde A thuis op. De kinderen hadden hele verhalen. Een van de jongens droeg een tshirt van Ajax en een meisje heeft besloten om mij Mango te noemen in plaats van Margot. Samen met A op ziekenbezoek bij Smith, die vier maanden na zijn motorongeluk nog steeds niet loopt en recent te horen heeft gekregen dat de operatie niet goed is gebeurd en dat het bot niet is gehecht, dus hij kan weer van nul af aan beginnen. Geen verzekering, geen goede gezondheidszorg, geen inkomsten. Ik kreeg een email uit Nederland over een ernstig ongeluk, ook met verbrijzelde benen. Een heftig ongeval, maar tenminste met toegang tot goede gezondheidszorg.

Maandag 20 maart reisde ik met drie collega’s naar het Noordwesten. Ik woon het verste weg, dus vertrek ik het eerste en pik dan een voor een de collega’s op. We stonden lang stil bij een kruispunt waar twee agenten op een wel heel onbegrijpelijke manier het verkeer aan het (ont)regelen waren. Op het nieuws hoorden we dat er op de route naar het Noorden een bus met voetballers was overvallen en in brand gestoken. Zo duurde het nogal even voordat we goed en wel de stad uit waren, op weg naar Gonaïves en verder naar La Reserve. Op een gegeven moment, toen we een bocht op een helling omreden op de onverharde weg, voelde ik dat we weer een lekke band hadden. Uiteindelijk zetten we twee collega’s af bij corporatie KEPK om te spreken over reparatie van huizen, distributie van zaden en financieel management. Intussen bezocht ik samen met ingenieur Patrick alle 10 huizen die met ICEDNO zijn gebouwd. De meeste huizen hoefden alleen nog maar gestucadoord te worden en de deuren moesten er nog in. Bij sommige ontbraken nog ramen en was de vloer nog niet gestort. Het regende, de weg was glad en onze schoenen verzamelden steeds meer modder en werden steeds zwaarder op de paden naar de huizen.

Een van de gezinnen was al in het huis getrokken, al zijn de deuren nog niet bevestigd. “Wij zaten in nood,” zei de vrouw des huizes, “en dus zijn we in het huis getrokken. We sliepen in de keuken en moesten daarom buiten koken, maar we werden nat in de regen.” Haar man voegde toe: “Ik zou mijn hart eruit moeten halen en het jullie moeten geven als jullie zouden willen zien hoe gelukkig ik ben.”

Samen glibberden we terug naar de auto en haalden we onze collega’s op bij KEPK, om gevieren verder te rijden naar Jean Rabel, waar we ’s avonds laat aankwamen. De volgende dag bezochten we corporatie KOFEJ in Beldoren. Bij het eerste huis dat gerepareerd wordt, voerden we een bijzonder gesprek met de eigenaren. De muren van hun huis waren beschadigd, het dak was ingestort en het huis stond volledig onder water na de orkaan. Ook hun akkers staan onder water, zozeer dat er nog niet geplant kon worden. Mijn collega vroeg hen hoe ze reageerden op de schade aan hun huis en tot onze verrassing klonk het antwoord: “We geven God dank. Hij weet waarom het huis vernield is. We loven God, ik dans, ik ben niet gewond. Hij doet Zijn werk. Hij heeft het huis vernield, dat houten pilaren had, en nu gaat Hij het herbouwen met betonijzer.” Het echtpaar had ook andere mensen bemoedigd en hen gezegd niet boos te zijn op God. Sommigen van hen hebben hun huis al kunnen repareren. “Het is een trots voor ons om te zien dat hun huis gerepareerd is. Wij bemoedigen andere mensen. We dienen God.”

Vandaar wilden we verder naar het kantoor van KOFEJ, maar dat is een pad van aarde, dat in de regen volledig in modder was veranderd. Het zou gevaarlijk zijn om met de auto die helling op en af te glijden. We lieten de auto dus maar onderaan staan en klommen te voet de helling op. Naast de corporatie is nog een huis dat gerepareerd wordt, van een ouder echtpaar die beide gezondheidsproblemen hebben. Hun huis was beschadigd geraakt. Vervolgens namen we de financiën en administratie door van de corporatie en daarna gingen we met een landbouwdeskundige van SKDE op pad om akkers te bezoeken. Ook hier zijn zaden verdeeld na de orkaan, voornamelijk bonen en maïs. Veel mensen hadden hun akkers al bewerkt, maar wisten nog niet waar en hoe ze zaden zouden kopen. De gevolgen van erosie waren duidelijk te zien op de hellingen.

Soppend liepen we terug naar kantoor, om vervolgens een derde huis te bezoeken. De heer des huizes was enthousiast over de ingenieurs. Toen het echtpaar trouwde, begonnen ze met een lemen huis en later hebben ze de muren vervangen door betonblokken, maar dat huis heeft de orkaan niet overleefd. Terwijl er een nieuw huis in aanbouw is, slaapt het echtpaar in iets waar geen woorden voor zijn. Een paar betonblokken op elkaar gestapeld, hout, doek en golfplaat erover en omheen, ongeveer kniehoog. Daar slapen man en vrouw samen in. Erbarmelijke omstandigheden, mensonwaardig. Hun kinderen slapen elders. Hopelijk is dat huis zo snel mogelijk klaar. De man is actief op velerlei gebied; hij werkt met betonijzer, verbouwt gewassen op z’n akkers, is timmerman en dominee. Zijn vrouw runt een kleine handel. “God zorgt voor ons. Het is een wonder, het huis ook.” Dit echtpaar had ook bonen en maïs ontvangen om te planten. Ze zijn 2 ezels, geiten en varkens kwijtgeraakt in de orkaan.

Bij het vierde huis was de eigenaar afwezig. Een betonblokken huis waarvan het dak volledig is weggewaaid en waar meerdere barsten in de muren zitten en op de grond. Vandaar ging het verder naar Mare Rouge, voor een gesprek met GRADAID. Het werd mistig en het was nat en koud. Bij GRADAID hebben we de procedure uitgelegd voor reparatie van huizen. De ingenieur zei dat ze hem elke dag kunnen bellen, behalve zondagochtend want dan zit hij in de kerk. Daar zal binnenkort ook begonnen worden met 5 woningen. Ik heb er gelijk wat mandjes gekocht die ze daar maken en inmiddels zijn de mandjes in Nederland voor de verkoop.

Over de gladde, glibberige modderwegen reden we terug naar Jean Rabel. Vandaar ging het de volgende dag naar AGEHPMDNG, in Diondion. Het eerste (lemen) huis was volledig vernield in de orkaan. Het gezin is eveneens gewassen, 8 geiten en 2 varkens verloren in de orkaan. De mensen dragen zelf lokale materialen bij (water, stenen en gravel dat met de hand kapotgeslagen wordt van stenen), voedsel voor de werkers. Bij het tweede huis werd hard gewerkt; er werd beton gemixt, in de fundering gestort, er werden stenen geslagen voor de fundering, vrouwen droegen stenen aan, op hun hoofd; de vrouw des huizes en haar schoonmoeder. Ook hun lemen woning was vernield in de orkaan, die tevens hun kippen doodde, 3 geiten, en bananenbomen vernielde, manioc, avocado’s en mango’s. Ook andere mensen komen helpen, blij te zien dat er een nieuw huis komt voor hun buren. “Wij houden hier van mensen.”

Bij het derde huis werd betonijzer gezaagd en op maat gemaakt en op de fundering gelegd. Vrouwen kwamen aanlopen met water op hun hoofd en in de zadeltassen van een ezel. Dit huis was met steen gebouwd, maar ook dat overleefde de orkaan niet. De man des huizes, wiens vrouw is overleden, leeft van landbouw en veeteelt. Hij is bananen, geiten, varkens en een koe kwijtgeraakt in de orkaan. Van AGEHPMDNG (via CWS) had hij bananen, maïs en bonen ontvangen, die inmiddels geplant zijn.

We stonden onder een boom met ons schrijfblok om te schuilen voor de regen. Onderweg naar het vierde huis begon het nog meer te regenen. We liepen al glibberend het pad op. Ik gleed alle kanten op en werd tegengehouden door m’n collega’s. We spraken de eigenaar van het huis, die jaren geleden een stuk hout in zijn ogen heeft gekregen en daarna blind is geraakt. Het leem van de muren van zijn huis is weggevaagd door de orkaan. Zijn vrouw en kinderen zamelen het hout, de stenen en het water bijeen voor de bouw. Ook de buren helpen mee met water halen. Andere mensen hadden AGEHPMDNG zelfs gevraagd om deze man te kiezen voor reparatie van zijn huis; ze gunden het hem van harte.

Intussen bleef het maar regenen. Toen we net aankwamen, stond er nog geen water in de pas gegraven fundering, maar toen we vertrokken, stond het tot de rand. Een schaal dobberde rond in het water. Emmers en tonnen onder het dak waren tot de rand gevuld met water. Uiteindelijk liepen we naar de auto, maar het was duidelijk dat we niet naar KABM konden, gezien de steile en slechte toegangsweg. We besloten terug te keren naar Jean Rabel. Dat was echter ook makkelijker gezegd dan gedaan. We stonden voor de rivier (zonder brug), die in korte tijd al enorm gestegen was. Dat was de eerste keer dat ik die rivier zo hoog heb gezien. We keken toe hoe iemand mensen op z’n rug nam om over te steken en hoe een motor worstelde om aan de overkant te komen. Uiteindelijk waagden we de oversteek, achter iemand aan die voor ons uit liep om te testen hoe diep het overal was. Kletsnat, doorweekt geregende kinderen stonden aan beide kanten van het water. Drie trillende jochies (van de regen en kou) hadden ons al gewaarschuwd dat de overgang niet goed was. Gelukkig kwamen we veilig en wel aan de overkant, maar toen volgde er nog een waterstroom. Minder breed, maar twee weken eerder hadden de ingenieurs daar al vastgezeten. We wachtten een poosje en met ons vele andere mensen. Uiteindelijk begonnen ook hier een aantal jongemannen de mensen het water over te dragen en toen staken wij ook over. Gelukkig zijn we veilig en wel teruggekomen in Jean Rabel. Het was goed om die week bij elkaar te zijn, even weg uit Port-au-Prince en van ons kantoor waar de kapotte tralies ons herinneren aan de inbrekers.

De volgende ochtend probeerden we alsnog naar KABM te gaan in Corail. Het water in de rivier stond nu minder hoog dan de dag ervoor, maar het pad was nog steeds glad en onbegaanbaar voor auto’s. We besloten de auto onderaan de berg achter te laten en te voet verder te gaan. Alweer de voeten vol modder en de gezichten bezweet... Helaas waren we de vorige dag de distributie van zaden misgelopen doordat we niet hadden kunnen komen. Nu konden we in ieder geval alsnog de huizen bezoeken.

Bij het eerste huis werd gewerkt aan de fundering met steen en cement. We spraken de eigenaar, die zijn lemen huis, 4 geiten, 2 varkens en zijn gewassen verloor in de orkaan. Hij heeft nog slechts 1 geit over. Via KABM heeft hij nu zaden ontvangen om bonen en maïs te planten en ontvangt hij training van de landbouwdeskundige. Hij draagt water, stenen en hout aan voor de bouw van z’n huis en breekt de stenen met een hamer tot grind. We spraken ook de voorman die zich inzet voor betere woningbouw in zijn dorp, zodat de huizen in de toekomst niet vernield worden door orkanen. De man die verantwoordelijk is voor het vlechten van betonijzer vertelde dat het de eerste keer is dat hij zijn beroep kan uitoefenen in zijn eigen dorp. Helaas gebruiken maar weinig mensen in die streken betonijzer in de bouw van hun huizen.

Bij het volgende huis werden we te woord gestaan door de vrouw des huizes, die een baby van 3 maanden op schoot had, de jongste van haar 6 kinderen. Toen de orkaan hun stenen huis vernielde, hadden ze niet gedacht dat ze het huis weer zouden kunnen herbouwen. Ze verloren 2 koeien, een ezel, 9 geiten en schapen, bananenbomen, avocado’s, mango, sinaasappel, papaja, erwten, manioc en zoete aardappelen. Ze waren hun akkers aan het voorbereiden, al hadden ze geen geld om zaden te kopen. Gelukkig hebben ze van KABM maïs en bonen ontvangen zodat ze kunnen planten.

We liepen naar het kantoor van KABM om met het comité in gesprek te gaan over de voortgang van de huizen en financieel management. Ze zeiden dat er mensen zijn die hun kinderen elders naartoe moeten sturen omdat ze geen woning hebben om de kinderen een slaapplaats te bieden. Tot slot bezochten we nog een huis in aanbouw van een jonge moeder met 3 jonge jongens. De baby kroop half naakt door het zand, een oudere broer volledig naakt. Toen glibberden we de berg weer af.

Tegen de avond waren we in Creve, Bombardopolis. Daar gingen we in gesprek met OBRED. Het watersysteem in Creve was vernield in de orkaan, maar gelukkig is dat weer gerepareerd. Nu waren de mensen bezig met het gereedmaken van de akkers om te planten. Landbouwdeskundigen van OBRED leggen mensen uit hoe ze hun dieren beter kunnen beschermen. Verder werken ze aan het verbouwen van groente en microkredietgroepen en ook hebben ze geiten en zaden verdeeld na de orkaan. Aangezien er echter niet genoeg is voor iedereen, zorgt dat voor jaloezie. Na die ontmoeting heeft CWS fondsen beschikbaar gesteld voor OBRED om meer geiten en zaden te kopen zodat mensen hun inkomstenbron weer kunnen opbouwen.

Na een overnachting in Creve verlieten we vrijdag Bombardopolis en reden naar Baie-de-Henne, voor een bezoek aan corporatie KOEB waar inmiddels een nieuw dak is geplaatst op hun kantoor. Ook de levensmiddelen die tijdens de orkaan in de dorpswinkel lagen opgeslagen (in een ruimte van het kantoor) zijn verloren gegaan. Onderweg kwamen we iemand van KDRe tegen die op weg was naar Lamontay om de huizen te bezoeken die daar gerepareerd worden.

Vandaar ging het via Gonaïves terug naar Port-au-Prince. Toen we onderweg zaten te eten, kwam er weer een vreselijk verhaal binnen van een vriend van een van mijn reisgenoten, die bij een bouwmarkt werkt. Een collega van die bouwmarkt had zijn vrouw en baby thuis doodgeschoten en daarna op z’n werk accuzuur gedronken en was collega’s en klanten met een machete te lijf gegaan. Wat een problemen. Bij Titanyen in de buurt was een ongeluk gebeurd en lagen trailers omgevallen in de berm, plus een auto en motor. Ik zette iedereen thuis af, haalde wat documenten op voor KDRe en kwam laat aan bij iemand in Delmas waar ik zou overnachten, aangezien ik de volgende dag weer vroeg weg moest.

Dit keer was de bestemming het Noordoosten, voor KDRe. Het was de eerste keer dat Dieuva meeging, die nu deeltijd voor KDRe werkt. De reis verliep zowaar vlot, via Hinche naar Cerca Carvajal en verder naar Bois-de-Laurence. We kwamen samen met het comité van KADPBL in een kerk om te spreken over de huidige situatie, plannen voor 2017 en terugblikkend op 2016. Een goed samenzijn met gemotiveerde mensen. Orkaan Matthew heeft in dit gebied vooral veel schade aangericht aan de gewassen. Een catastrofe, zeiden ze; alle bonen zijn verloren gegaan. Er worden hier bonen uitgeleend, die na de oogst met rente teruggegeven worden, maar nu alles verloren is gegaan, valt er niets te oogsten en dus ook niets terug te betalen. Men was bezig om het land te bewerken, zonder te weten waar de bonen vandaan zouden komen om te planten. Daarnaast verschaffen ze op dit moment leningen (in contanten) aan 95 leden van KADPBL, een aantal dat gedurig stijgt, dankzij de rentebetalingen.

Een van de leden nam ons mee naar zijn huis, waar hij ons de bonen liet zien die ze geoogst hebben. Ze zijn inderdaad droog en bedorven. Hij ging ons voor naar een akker waar zijn zoons achter een span ossen liepen om het land te bewerken, hoewel ze nog geen bonen hebben om te planten. Zijn moeder woont pal achter zijn eigen huis en heeft een enorm gezwel aan haar nek, maar geen geld om een operatie te betalen. Twee van zijn broers en zussen zijn overleden tijdens de aardbeving. Het comitélid en zijn vrouw hadden ook bonen geleend van KADPBL, maar wat er geoogst is kan alleen aan de varkens gegeven worden. Desondanks heeft hij de bonen toch terugbetaald; hij heeft ze gekocht om terug te betalen. Nu hebben ze een lening in contanten. Zijn vrouw verkoopt rijst, bloem, suiker en andere voedselproducten, terwijl hij zelf beltegoed verkoopt. Dankzij de lening kan de handel wat uitbreiden, om zo hun vijf kinderen te kunnen kleden, voeden en naar school te sturen. Hij was begonnen een huis te bouwen, maar de bouw is na de orkaan gestopt. De familie woont in een laag, houten onderkomen. April is seizoen om bonen te planten. De prijs van een blik bonen is wegens de schaarste gestegen. Omdat bonen het voornaamste gewas zijn in Bois-de-Laurence en mensen ze niet kunnen betalen nu zoveel bonen verloren zijn gegaan, stelt KDRe nieuwe bonen beschikbaar en ook een aanvullend bedrag voor geldleningen.

We overnachtten bij een van de comitéleden thuis en voordat we de volgende dag vertrokken, kreeg ik nog een bestelling afgeleverd van geborduurde tafelkleedjes en boekenleggers. We haalden de auto op die bij de priester geparkeerd stond en vertrokken uit Bois-de-Laurence, onderweg genietend van de mooie omgeving, de waterstromen, de rotstekeningen, de groene hellingen, het stuwmeer bij Cange. Onderweg werden we twee keer aangehouden door de politie. We gingen gelijk op verjaardagsbezoek bij A. Daarna mijn reisgenoot thuis afgezet en zelf naar huis gereden, om mijn spullen af te zetten en vervolgens de auto naar een collega te brengen. Ik reisde terug naar huis per taptap, met een dronken man naast me, maar ik kwam er in Fermathe achter dat ik m’n huissleutels in de auto had laten liggen... Dus kon ik weer terug naar m’n collega. Gelukkig kwam een kennis net bij een trouwerij vandaan en kon hij me op de motor thuisbrengen, nadat ik vijf keer op en neer was gereisd... Thuis was tijdens mijn afwezigheid een watertank op het dank geïnstalleerd, zodat ik nu voor het eerst stromend water heb. De wonderen zijn de wereld nog niet uit...

De laatste week van maart werkten we vanaf het MCC kantoor. Ook daar wordt elke dinsdag devotie gehouden en een van de heren sprak over Mattheüs 8: 23-27, een bootje in de wind op zee, hoe we heen en weer geschud worden onderweg naar de overkant. En wat gaat het tekeer momenteel. De slechte berichten blijven binnenkomen. De neef van een collega heeft een zwaar ongeluk gekregen maar krijgt niet de benodigde gezondheidszorg. Tien dagen na het ongeluk is hij nog niet geopereerd. Een collega worstelt met kanker en kan haar werk momenteel niet voortzetten.

We hadden een vergadering bij SKDE om de trainingsessies van komende week te plannen en voortgang van landbouw en reparatie van huizen te bespreken. Toen we terugkwamen bij MCC, zat Roseline op ons te wachten. Aangezien we tijdelijk geen kantoor hadden, kon ze niet dagelijks een maaltijd voor ons klaarmaken, dus deze dag had ze thuis gekookt en kwam ze ons rijst met erwten, vis, gebakken bananen en breadfruit en kersensap brengen. Wat een bijzonder teken van collegialiteit.

Samen met mijn collega bezocht ik opnieuw het werk van SSID in Boen en Ganthier. We liepen naar een akker uien. De zaden zijn beschikbaar gesteld via SSID. Mensen hadden geen geld om zaden te kopen. Door het leensysteem van zaden, kan men meer planten en oogsten en dus meer winst maken om te voorzien in het levensonderhoud. Ook betekent het niet hoeven kopen van de zaden dat men mensen kan betalen om te helpen op de akkers en zo kan men dus meer verbouwen. Een team van drie landbouwdeskundigen biedt technische begeleiding en geeft adviezen over planttechnieken. We bezochten ook een grote landbouwer, die prei, uien en sjalot op een grote akker had geplant. Een van de manieren waarop de landbouwdeskundigen uitleg geven, is via een ‘demonstratie tuin’, waar mensen kunnen komen leren en experimenteren met het planten van nieuwe producten voor die regio. Op dit moment staat er spinazie, prei, rode bieten en wortels in de tuin. Ook worden er boompjes gekweekt; grapefruit, sinaasappel, ceder. De spinazie is nieuw voor de mensen en een belangrijke toevoeging voor de voedingswaarde. Het wordt gebruikt voor soep, of door de maïs of rijst.

Op het kantoor in Boen bespraken we diverse zaken met het team van SSID. Vervolgens bezocht ik 3 huizen in Bosquet, waar nu ook douches bij gebouwd worden, bij de latrine. Er zijn weer 15 nieuwe huizen afgerond inmiddels. In een van de huizen lag al een kleine baby te slapen, hoewel het huis nog niet geverfd was en de elektriciteit nog niet was geïnstalleerd. Het is duidelijk dat het gezin met smart op een nieuw woonhuis zat te wachten. We zagen ook twee koeien, die begin dit jaar zijn uitgereikt aan twee gezinnen. Dit is een andere belangrijke inkomstenbron, vooral als er straks kalveren worden geboren. Daarnaast betekent een koe ook productie van melk.

Op de terugweg ging ik bij Smith langs, die weer voor niks naar het ziekenhuis was geweest die dag. Inmiddels heeft hij te horen gekregen dat de eerste operatie niet goed geslaagd is en zijn botten niet goed zijn gehecht, waardoor hij weer van voren af aan moet beginnen, vier maanden na zijn motorongeluk. Ondanks zijn moeilijke situatie, kreeg ik van hem geschenken mee voor mijn ouders.

Vrijdag 31 maart probeerde ik m’n huis te vegen, met drie kittens die om de bezem heen liepen. Mijn collega Rony kwam me halen om me naar het vliegveld te brengen. Met een volle vlucht van Port-au-Prince naar New York, waarbij m’n bagage ergens werd opgeborgen zonder mij te informeren waar en ik in een andere stoel werd gezet. Met regen en wind kwamen we aan in New York, waar ik wachtte totdat bijna iedereen uitgestapt was zodat ik m’n handbagage kon gaan zoeken. Toen zo snel mogelijk alle controles door en naar de juiste terminal en gate, waar ik aankwam toen het boarding proces voor de vlucht naar London Heathrow al begonnen was. Toen we daar de volgende ochtend aankwamen, kwam ik per ongeluk buiten terecht, terwijl ik en aansluiting had. Weer terug naar binnen en uiteindelijk een vlucht van London naar Amsterdam. Dat vliegtuig had echter geen brandstof, dus enige vertraging om te tanken. Op Schiphol de langste taxirit ooit van onze piloot en natuurlijk was mijn koffer niet met me meegereisd, dus die werd een dag later alsnog in Twijzel afgeleverd.

Het regende in Nederland, een passend welkom dus. Voor het eerst in lange tijd zie ik weer bomen in bloei staan, in verschillende kleuren, en hoor ik vogels fluiten. Lente.

Het is de bedoeling dat ik voortaan vaker naar Nederland kom, om regelmatig vanuit Nederland te werken. Dankzij email en Skype is er meer dan genoeg werk dat van afstand gedaan kan worden (en met een nog betere internetverbinding) en zo kan ik vaker bij mijn familie zijn. Na 9 jaar Haïti is het tijd voor een betere balans tussen mijn twee werelden. Plannen vertalen, verslagen schrijven, contracten en beleid opstellen, trainingen voorbereiden die de komende week gehouden zullen worden over kinderrechten en financieel management, financiën bijwerken, foto’s en video’s rangschikken voor onze communicatiepersoon, een persbericht om aandacht te vragen voor de voedselcrisis in Haïti, gesprekken met collega’s in Haïti, Argentinië en Amerika; het kan allemaal van afstand gebeuren.

Buiten werktijd kan ik deze maand aanwezig zijn bij de verjaardag van mijn oudste broer, mijn nichtjes eens van school halen, familie of kennissen bezoeken, een rondje fietsen, waarbij ik me verbaas over de aanwezigheid van fysiotherapeuten in elk klein dorp, terwijl Smith er in de hoofdstad Port-au-Prince nog niet een kan vinden. Een rondje rijden door de mooie dorpen boven Dokkum, met oude panden, mooie woonboerderijen en huizen en een oud raadhuis, uitgestrekte velden en dijken. In de polder gekleurde tulpenvelden; roze, geel, rood, paars. In de Betuwe beginnen de fruitbomen in de bloesem te komen en in Staphorst blijven de traditionele woonboerderijen in groene en blauwe kleuren geschilderd.

Ik had de gelegenheid om samen met mijn vader een bezoek te brengen aan de Musikmesse (muziekbeurs) in Frankfurt am Main, met een internationaal aanbod aan muziekinstrumenten en bladmuziek, van aanbieders van over de hele wereld; strijkinstrumenten, blaasinstrumenten, toetsen (weinig orgels en vooral veel elektronische piano’s), percussie, live muziekoptredens. Een blazersensemble van het leger en een geweldig samenspel van twee mannen achter een drumstel. Ten noorden van Frankfurt kwamen we door Grünberg, een mooi dorp met traditionele bouwstijl met de balken zichtbaar in de muren. We overnachtten in Mücke en reden de volgende dag binnendoor naar Winterberg. Het was een grijze dag, maar wel een mooie omgeving en degelijke bouwstijl, glooiende wegen, bochtjes, bos, ontluikende lente, bloesem, mooie, oude kerken.

Die zondag, 9 april, werd mijn neefje Jonas gedoopt, vernoemd naar mijn vader. Bijzonder om mijn neefje de kerk binnen te mogen dragen en getuige te zijn van zijn doop.

Afgelopen week gebeurden er weer dingen die mijn collega’s zich doen afvragen wat er toch gaande is met ons momenteel. Eerst hoorden we dat de stoet van president Jovenel Moïse was aangevallen in Arcahaie, waar de ingenieurs wekelijks langs rijden. Gelukkig hebben ze geen last ondervonden deze week. Maar toen ze maandag in de buurt van Anse Rouge waren, sprong schijnbaar spontaan een ruit van het achterportier. Vorige keer de linker kapotgegooid, nu de rechter eruit, weer allemaal glas in de auto. Gelukkig zat er wederom niemand achterin, hoewel er wel wat glasschilfers op m’n collega’s terecht zijn gekomen. Grote schrik natuurlijk.

Diezelfde avond liep een andere collega van een hotel naar een restaurant in Santo Domingo, waar ze voor werk was. Daarbij werd ze gevolgd en lastiggevallen door een dief die haar bedreigde en haar tas wilde afpakken. Ze trok terug en vluchtte een restaurant in, waar ze het hotel belde en ze vroeg om haar in een taxi te komen halen. En zo gaat het maar door.

Woensdag was mijn leidinggevende in Buenos Aires voor een activiteit met kinderen die een ouder in de gevangenis hebben. Toen hij naar de activiteit liep, renden mensen om hem heen weg en iemand rende achter een ander aan, richtte een pistool op hem en dwong hem te gaan liggen. Mijn leidinggevende stond pal achter diegene, op nog geen 2 meter afstand. Als er geschoten was, had hij geraakt kunnen worden. Het is gelukkig goed afgelopen.

Donderdag werd ik gebeld door een collega in Haïti. De ingenieurs waren onderweg vanuit het Noordwesten naar Port-au-Prince. In de buurt van de plaats l’Estere kwam hen een vrachtauto tegemoet die stenen vervoerde. Een (of meerdere) van die stenen belandde op de voorruit, die volledig gebarsten is. Dit is de derde keer in een paar weken tijd en de tweede keer in vier dagen tijd dat onze ingenieurs zijn opgeschrikt door een kapotte ruit. Dat gaat ze niet in de koude kleren zitten.

Bij Church World Service zijn wegens het beleid van president Trump inmiddels al ruim 500 medewerkers ontslagen, van wie de meerderheid in Kenia. In ieder geval tot juli krijgt CWS geen financiering van de overheid voor het begeleidingsproces van vluchtelingen. Nobelprijs winnaar Malala was afgelopen week bij CWS in Lancaster, een plaats die al jarenlang vluchtelingen heeft opgevangen. Wist u trouwens dat Haïti tijdens de Tweede Wereldoorlog burgerschap aanbood aan Joden? Dat zijn kanten van Haïti die niet vaak belicht worden.

Vandaag is het Pasen. Door alles heen mogen we eraan herinnerd worden dat Christus is opgestaan.