Oland bat Brezil*

Dat je in Haïti nooit weet wat er gaat gebeuren, behalve dat alles anders loopt dan gepland, werd de afgelopen weken wel weer extra duidelijk. Ik zou samen met een collega een cadeau gaan kopen voor een jarige vriendin. Aangezien de betreffende winkel al om vier uur sluit, vertrokken we vroeg van kantoor. We waren nog maar net op weg, toen ik een telefoontje kreeg. Of ik wel kon komen helpen om een van de distributie trucks uit de modder te trekken. Dus we wijzigden onze plannen en route en ik toog naar de me uitgelegde plaats in Meyot, vlakbij waar ik woon. Aan het eind van een onverhard pad stond daar de auto al sinds de ochtend hartstikke klem, vlakbij een rand. Als hij maar iets verder zou verschuiven, zou hij een aantal meters dieper vallen. Het regent momenteel veel, dus het was glibberig en glad. Ik vroeg of ze kabels hadden, want die had ik niet. Nee, daar waren ze al op voorbereid, dus hadden ze een stuk betonijzer gehaald. Oh, oké… Dus het betonijzer werd met vereende krachten vooraan de Canter bevestigd en achteraan de Isuzu. In de loop van de worsteling kostte dat wel het spatbord van de Isuzu, maar goed… De Isuzu trok hard en kreeg de canter in beweging, maar beide auto’s slipten al gauw in de modder. Zo nu en dan kwam er een voorbijganger langs, die meestal dacht dé oplossing te hebben voor ons probleem, maar al met al zaten we enkele uren later nog steeds vast. Voor een andere manoeuvre hadden we een koord nodig. Bij gebrek aan touw, was iemand zo inventief om de autogordel uit de canter te snijden. Welja, dat ik daar zelf niet opgekomen ben… Toen maar geprobeerd de canter vanaf de achterkant van z’n plaats te trekken. Dat ging stukje bij beetje. Modderige aarde werd met pikhouwelen en schoppen aan de kant gewerkt. Uiteindelijk kon de auto op eigen kracht enkele centimeters vooruit komen en bij elke centimeter werd er een steen achter de wielen gelegd om de gewonnen afstand te behouden. Het werd donker en begon te regenen; nog meer modder, nat en koud. Ik werd uiteindelijk naar huis gestuurd met de auto, wat ook alweer een uitdaging was. Om half negen kwam ik thuis. Pas om middernacht kreeg ik telefonisch bericht dat de auto eindelijk los was. Van ’s ochtends voor tienen tot middernacht zijn ze bezig geweest om los te komen. Ik kreeg er gelijk het verzoek bij of ik om vijf uur ’s ochtends op kantoor kon zijn om open te doen voor de chauffeur, zodat ze vroeg konden leveren (door de opgelopen vertraging). Dus in alle vroegte reed ik naar kantoor, zelfs nog voordat de zon op was. Ik vertok stilletjes uit huis, zonder te weten dat de chauffeur in datzelfde huis nog in bed lag… Anderhalf uur later nog geen teken van de chauffeur. Hij bleek opnieuw vast te zitten in de modder. Dit keer kwamen ze gelukkig sneller los. En zo zorgt de regen telkens weer voor uitdagingen.

Zo gebeurt het regelmatig dat ik ergens op uit wordt gestuurd. Spullen ophalen die met de boot vanuit Jeremie aankomen, een generator ergens ophalen. Dat ‘ergens’ bleek uit te lopen op drie uur rondrijden… Een ronde langs diverse wijken in de omgeving. Verder springen de lampenpitten regelmatig, dus dan moeten die weer vervangen worden. Ik heb ook maar een paar planken geschilderd die op mijn kamer zijn bevestigd en eerst in de keuken hingen. Ik kreeg er een kwast bijgeleverd waarvan de haren alle kanten opstaken, dus ik heb eerst maar een nieuwe gehaald… Bij gebrek aan ladder stond ik op drie stoelen om bij de bovenkant te kunnen.

Elke dag eten we gezamenlijk op kantoor. Rond het middaguur schuiven we samen aan tafel, waar voornamelijk lokale gerechten op het menu staan, om de lokale economie te steunen. Het is een donderdag als er gemalen maïs met bonen op tafel staat, een van mijn favorieten. Het gesprek loopt via Afrika terug naar Haïti; de aardbeving, meer specifiek het moment zelf, op 12 januari, en de pogingen om elkaar te bereiken, doorgaand op 13 januari, de berichten dat het zeewater de stad in zou komen, de angst. Ik luister stil naar de verhalen van mijn tafelgenoten, mijn collega’s. Van hun kleine kinderen tot henzelf, hebben we allemaal onze verhalen, onze ervaringen. Dit vergeten we ons hele leven niet meer, concludeert iemand terecht.

Vrijdagochtend 2 juli hebben we onze wekelijkse vergadering, tijdens de voetbalwedstrijd Brazilië-Nederland. Brazilië is in Haïti de favoriet, op de voet gevolgd door Argentinië. In alle wedstrijden waarin Brazilië speelt, breekt bij een doelpunt het land in gejuich uit en klinken er schoten. We worden tijdens de vergadering afgeleid door de herrie die losbreekt vanwege de wedstrijd. De wedstrijd is later ten einde dan de vergadering. Dan wordt duidelijk dat het Nederland is die gewonnen heeft. Onmiddellijk komt een collega met uitgestoken hand op me af om me te feliciteren. Later op de dag loop ik op straat achter twee mannen, van wie de ene een geel-groen Brazilië t-shirt draagt. Hij draait zich om en vraagt of ik uit Amerika kom. Nee, uit Nederland, het land dat Brazilië heeft verslagen… Hij kan er gelukkig nog om lachen. Een dag later zijn de Brazilië aanhangers blij als Argentinië verliest. Als het niet Brazilië wordt, dan ook niet Argentinië… Men identificeert zich met de beide landen die als favorieten gezien worden, als potentiële winnaars. Het is een afleiding voor velen, even de honger vergeten en het feit dat men geen woning heeft. Voor de veiligheid is men blij dat Brazilië en Argentinië eruit liggen, want winst van een van hen zou tot grote opschudding leiden. Er zijn nu minder manifestaties, met deze afleiding van voetbal. Na afloop van het wereldkampioenschap voetbal worden er weer meer manifestaties verwacht. Ik ben totaal geen voetbalaanhanger, maar vind het stiekem wel leuk om van buiten Nederland de positieve vorderingen van het elftal mee te krijgen. Ik zeg het goed; meekrijgen. Na elke wedstrijd krijg ik wel een telefoontje of bezoek van iemand die me de uitslag mededeelt. Grappig dat het zo leeft hier.
Toen ik afgelopen week een uur en een kwartier bij de bank in de rij stond (overigens vrij normaal), schenen de wachtenden zich prima te vermaken, aangezien ze ondertussen een voetbalwedstrijd konden volgen. Een paar dagen later moest ik weer naar de bank en toen was het zo druk dat ze geen mensen meer binnen lieten, dus stond ik buiten te wachten, in de warme zon. En dat terwijl het intussen bijna kerst schijnt te zijn, want de water auto heeft ‘Jingle bells’ alweer als lied (of nog steeds?)…

Twee weken geleden is er een training gegeven aan de microkrediet organisatie die gesteund wordt met een deel van de giften binnengekomen via Drogeham. Uiteraard kan ik de verantwoordelijkheid voor deze giften niet alleen dragen, dus hebben we een team van vijf personen die daarvoor zorgen. We werken al sinds 2008 samen, toen we met giften steun konden bieden voor wederopbouw na de orkanen. Twee van de vijf zijn naar Lamontay getogen om de training te geven, wat allemaal goed is verlopen.

Carine was jarig, degene bij wie ik in huis woon. Voor het eerst in haar leven besloot ze er een feest van te maken. Er werden twee geiten geslacht en er werd een keukenploeg ingeschakeld. Nadat ik water had gehaald, schoof ik ook in de keuken aan. ’s Ochtends kwam het koor waarin Carine zingt (Heaven Messengers) repetitie houden in huis. Aangename muzikale afleiding. Het feest zelf was ’s middags. Het huis stroomde vol. Carine heette iedereen welkom, waarna Ari aan het woord kwam, een geweldige animator. Hij werkt bij een partnerorganisatie van MCC, die lokale productie steunt en televisiespots produceert om mensen te mobiliseren voor het steunen van lokale economie, voor het beschermen van milieu, voor het waarderen van eigen cultuur en producten, in plaats van te denken dat ‘Amerikaans’ beter is. Hij wist het gezelschap zoals gewoonlijk weer te boeien. Iedereen kreeg een bord rijst met geitenvlees, salade, aardappelschotel en taart na. Het was een gezellige boel.

Hetzelfde koor, Heaven Messengers, was uitgenodigd om te komen zingen bij een programma georganiseerd door kerkjeugd. Er was nog een ander koor aanwezig. Verder was er solozang, en zang in de vorm van theater. Stuk voor stuk talenten, stuk voor stuk niveau, stuk voor stuk doen ze de luisteraar en toeschouwer opgenomen worden door de muziek, die zoveel weergeeft van deze cultuur, van de worstelingen en overwinningen van dit volk.

*Oland bat Brezil: Nederland verslaat Brazilië… en laat een verslagen Haïti achter…