Si/wi, ik ben weer in Haïti

Het is zondag 25 januari. De zon schijnt, de lucht is blauw, de generator draait, een verkoelend briesje waait door de ramen. Het land is warm, de douches zijn koud. Ik word wakker met zang van een kerk hier in de buurt. Ik ben weer terug in Port-au-Prince, Haïti. Het was goed om drie weken in Guatemala te zijn en het is goed om weer terug te komen in Haïti.
De laatste week in Guatemala hebben we de rest van de uitgebreide Spaanse grammatica behandeld. Na 3 weken alleen maar communicatie in het Spaans, weet ik nu niet meer of ik ‘wi’, ‘si’, ‘ja’, of ‘yes’ moet zeggen. Naast de lessen stond er afgelopen week wederom een film op het programma. Dit keer over (illegale) immigranten die vanuit Guatemala naar Amerika vertrekken. De dag erop behandelden we ditzelfde onderwerp in een ‘conferentie’. Er komt een groot geldbedrag vanuit Amerika naar Guatemala, van familieleden die daar werken en zo hun families in hun vaderland kunnen ondersteunen. Eigenlijk best wel ironisch; zij vertrekken naar de ‘westerse wereld’ om geld te verdienen en naar hun vaderland te sturen, ik vertrek naar de ‘niet westerse wereld’, lever m’n salaris is en word juist gesteund door m’n vaderland.
Het is altijd interessant om ergens te gaan zitten en te kijken naar alles wat voorbij komt. Bussen en busjes die hun bestemming roepen en klanten proberen te trekken. Motoren en scooters met berijders zonder helm. Mensen met een zware last in een pakket gewikkeld die via een hoofdband op hun rug rust. Alle kleuren van de regenboog aan klederdracht van diverse Maya groeperingen. Verschillende talen komen binnen m’n gehoorsafstand. Getingel van een ijscoman. Schoenpoetsers. Iemand met tortillas, met snoepjes, met drinken. Kinderen in schooluniformen. En Joske, ik heb gevraagd waarom ze in Guatemala schooluniformen dragen. Vroeger was het voornamelijk een manier om zich te identificeren met een school. Een andere reden is dat sociale verschillen zo niet naar voren komen in kleding die men draagt. Immers, de een kan zich veel duurdere kleding verantwoorden dan de ander. Tot slot speelt op dit moment iets heel anders een rol: veiligheid. Als leerlingen schooluniformen dragen, krijgen bendes geen kans om ongemerkt de school binnen te glippen.
Op een middag na de lessen hebben we een bezoek gebracht aan het dorpje Salcajá. Daar hebben we bekeken hoe textiel garen geverfd wordt. Bepaalde delen van de garen worden heel strak afgebonden, zodat de kleurstof daar niet op komt en er een patroon ontstaat. In een grote ketel op een houtvuur wordt water gekookt. Daar wordt kleurstof aan toegevoegd en vervolgens wordt het textiel erin gedeponeerd, waarop een paar kleine jongens met laarzen aan rondstampen op het garen, om de kleurstof goed te laten doordringen. Vervolgens wordt het uitgewrongen en gedroogd. We bezochten een winkel waar garen in alle kleuren van de regenboog verkrijgbaar zijn. Sommige mensen maken hiervan kleding bestemd voor eigen gebruik en anderen weven voor de verkoop. Midden in het dorp staat een kerk die stamt uit het jaar 1524. Het was de eerste kerk die de Spanjaarden bouwden in Latijns Amerika. Tegenover de kerk klimmen we een paar smalle trappen op om op de bovenverdieping van een woning te komen. Daar staat een groot weefgetouw, waar een man met verschillende kleuren garen per dag zo’n 7 meter stof weeft. Die wordt gebruikt voor het maken van rokken en andere kledingstukken.
Donderdagavond hadden we een afsluitend etentje op school. Althans, voor mij was het afsluitend. Het was de kookbeurt van de docenten. En wat dat kookboek betreft, tante Anny, dat lag netjes in Haïti op mijn terugkomst te wachten... Ik kreeg een aandenken mee van de school. Een kleurig wandkleedje met mijn naam erop. Toen ik bij de familie thuis kwam, lag daar ook een cadeautje op me te wachten. Een t-shirt van Guatemala, als aandenken. Zelf liet ik daar een blikje Wilhelmina pepermunt achter, met de Friese vlag erop. Bedankt Gerrie! Vanuit Veenendaal naar Xela.
Vrijdag was mijn laatste dag in Xela. Bij het ontbijt kreeg ik dit keer zowaar een pannenkoek. De stroop werd me voorgezet in een fles Johnny Walker... Na de laatste tortilla nam ik ’s middags afscheid van het gastgezin. Zoals in zoveel gezinnen, is ook hier de schoondochter bij de familie van haar man ingetrokken.
Een taxi bracht me naar het busstation van de enige bus die rechtstreeks van Xela naar Guatemala stad rijdt (en daarom het minst het doel is van overvallen). Grappig dat ik in Nederland nog nooit in een taxi heb gezeten en wel in diverse andere landen. De rit van 5,5 uur bood een mooi uitzicht op het landschap. Toen de zon onderging, werden de vulkanen, dorpen en bergen in een mooi avondrood gehuld. Bij aankomst in Guatemala stad werd ik opgewacht door iemand van MCC Guatemala. Hij bracht me naar Casa Emaus, waar ik de nacht zou doorbrengen. Mooi om wat meer te horen over MCC Guatemala, wat weer heel anders is dan MCC Haïti.
Na een korte nacht werd ik zaterdagochtend om vijf uur naar het vliegveld gebracht. De eerste vlucht ging naar Panama. Mooi uitzicht op het landschap ver in de diepte onder ons. Dit keer eens niet boven zee, maar boven land. De stad Panama heeft verrassend veel hoogbouw en is mooi gelegen aan de kust. Er zaten wat hobbels in de luchtweg, waardoor we wat heen en weer stuiterden en vervolgens veilig en wel landden. Ik moest glimlachen toen ik bij de gate kwam voor de vlucht naar Port-au-Prince. De enige gate waar men grote gebaren maakte en een hoop ophef, aangezien het voor hen niet duidelijk was dat ze niet in de rij voor de ‘Elite’ moesten aansluiten. Vaak spreekt men op ruzietoon, waardoor het lijkt dat er veel onenigheid is, maar dat is meer een manier van spreken. Het aantal blanken was op één hand te tellen. Hoewel ik in Guatemala ook als buitenlander herkenbaar ben, speelt dat daar minder dan hier. Marylynn had gelijk; ik was gisteren nog niet de straat uit, of ik werd alweer nageroepen (‘blan, blan’). Bij de gate trof me dit keer iets anders. De medewerker van Copa Airlines verwees mij namelijk naar de ‘Elite’ rij, maar ik zei dat ik geen Elite ticket had. Dat hinderde niet, hij liet mij doorgaan. Dat lijkt me niet juist. ‘White privilege’, zoals het wordt genoemd.
En zo kwam Haïti weer in beeld, met z’n zon, zee, strand, bergen en bijzondere mensen. Ja, en armoede en vele andere problemen. Ik stapte het vliegtuig uit en de warmte kwam me weer tegemoet. Men had dit keer wat nieuws bedacht; alle koffers werden handmatig gecontroleerd. Lijkt me enigszins overbodig, aangezien diezelfde koffers al op andere vliegvelden door tig controles zijn geweest, maar goed, als meneer z’n neus wil steken in een zak met stinkende sokken, dan moet hij dat vooral doen (hihi; ik moest stiekem wel lachen). Na drie kwartier kwam ik naar buiten lopen en wat schetst mijn enorme verbazing als ik daar door Jeroen en Fardau word opgewacht! Wat een verrassing! Garly reed ons terug naar MCC, waar ik gelijk een telefoontje ontving van m’n Défi Michée collega Valéry, die me zei dat ik zondag om 13.00 uur weer op het vliegveld moest zijn. Vandaag dus. Deze week zal ik in het Noordwesten verblijven. Het begint dus gelijk wat hectisch, maar goed, we gaan er weer voor! Ik ben hartelijk ontvangen door m’n collega’s/vrienden en we zijn blij elkaar weer te zien.
Intussen gaat de kerkdienst nog door en schrijf ik dit onder het horen van ‘Hallelujah’ gezang. Inmiddels is het geluid van de generator weggestorven, aangezien ik die uit heb gezet. Ik moest toch echt nodig kleren wassen en heb gisteren lang op de staatsstroom gewacht, maar toen ik naar bed ging was er nog steeds niets. Dus dan maar zo. Overigens ben ik nu bezig om bij de voorgaande berichten foto’s te plaatsen, dus behalve tekst nu ook weer beeld.
Hartelijk dank voor alle reacties. Die doen me meer beseffen wat voor voorrecht ik heb dat ik dit allemaal mag beleven en meemaken. Bedankt dat jullie me daar weer bewust van maken!