Oud en nieuw

Het is kerst geweest. We hebben het jaar afgesloten met een gezamenlijke maaltijd op kantoor. Elk jaar varieert het team. Op dit moment bestaat het uit vijf personen. We keken terug op het jaar 2020. Een jaar waarin iedereen geraakt is, overal ter wereld. Zoals mijn collega zei: een jaar om mensen te leren waarderen, te zeggen dat je om iemand geeft, want je weet niet tot wanneer iemand nog bij je is. Een jaar waarin mensen veraf zijn, ook al zijn ze dichtbij. Een jaar van geen afscheid kunnen nemen, online begrafenissen.

Voor het eerst zou ik oud en nieuw doorbrengen in het Noordwesten. 31 december vertrokken we. Het werd een reis met vele onvoorzienigheden. Samuel vergezelde me op de reis. Eerst reden we langs Roseline, bij wie we wat medicijnen in de koelkast zetten en bananen afleverden. Vervolgens naar Croix-des-Missions om medicijnen te kopen voor varkens en schapen. Een deel hadden we een paar dagen eerder al gehaald in Santo. Sommige medicijnen moesten gekoeld bewaard blijven en dus gingen ze mee in een koelbox. Een vrachtauto besloot pal achter onze auto te parkeren zodat we de medicijnen niet konden inladen en niet weg konden. Uiteindelijk maakte hij plaats voor ons en konden we verder. We vervolgden onze weg via Bon Repos, waar we in de file stonden. Een kleine vrachtauto haalde ons links in, sneed af en reed tegen ons aan. Samuel stapte uit. De chauffeur schuurde heen en weer langs onze auto en reed door. We hebben zijn nummerbord genoteerd en wilden bij het eerstvolgende politiebureau aangifte doen. Voordat we daar waren, gebaarde een agent al het verkeer om te draaien. De weg was geblokkeerd, sinds 3 uur ’s ochtends. Dus konden we de hele stad weer doorrijden om een andere route te zoeken.

Bij het politiebureau in Bon Repos werd ons gezegd dat we daar geen klacht konden indienen en dat we naar het verzekeringskantoor moesten, OAVCT. We belden OAVCT en reden naar hun kantoor in Croix-des-Bouquets, waar we om 12:08 uur aankwamen. Het was echter een halve werkdag vanwege oudjaarsdag, dus ze sloten om twaalf uur. We werden doorverwezen naar het tribunaal, waar we naar een ander kantoor gestuurd werden om een getuigschrift te laten opmaken door een ‘juge de paix’ . Het was al twee uur toen we eindelijk de stad konden verlaten. De reis bleef echter moeizaam, met ongelukken, oponthoud en files in alle plaatsen; Route 9, Cabaret, Arcahaie, Montrouis. Ik begon me ook zorgen te maken omdat bijna alle benzinepompen gesloten waren en bij de weinige die open waren, stonden lange rijden. Gelukkig vonden we uiteindelijk een pomp zonder rij en met diesel, anders hadden we niet eens in het Noordwesten kunnen komen. We hadden het onderweg over democratie, wat men hier opvat als ‘ieder kan doen wat hij of zij wil’.

Om vijf uur waren we in Saint Marc, een kwartier verwijderd van Pont Sonde waar de eerste levering van medicijnen zou plaatsvinden. Een uur later stonden we echter nog steeds op dezelfde plaats stil in een file. Er bleek een bouwwerktuig met pech midden op de weg te staan. Het was nu donker en de route naar Gonaïves is niet de meest veilige. We hadden gehoopt daar te kunnen overnachten maar gooiden de plannen opnieuw om en zochten een hotel op in Saint Marc. Oud en nieuw in Saint Marc dus in plaats van het Noordwesten. Het was een enorme herrie in het hotel, met luide muziek, vermengd met vuurwerk zowaar, kapotvallend glas, christelijke liederen.

Op nieuwjaarsdag vervolgden we onze reis. De rit verliep nu gelukkig een stuk vlotter. 1 januari is onafhankelijkheidsdag, wat traditioneel in Gonaïves wordt gevierd omdat daar de onafhankelijkheidsverklaring is ondertekend. Het was echter rustig in de stad. Het was een heldere dag, strakblauwe lucht, blauwe zee, scherpe contouren van de bergen. Om twaalf uur waren we bij Anouce in Dos d’Ane. Hij ontving ons met warme chocolademelk, brood en natuurlijk pompoensoep, de traditionele maaltijd van onafhankelijkheidsdag. Hij was de hele nacht in de kerk geweest, met een speciale dienst van 8 uur ’s avonds tot 6 uur ’s ochtends. 2020 is een moeilijk jaar geweest en men ziet hier 2021 vrij somber in, dus wenst men elkaar geen ‘gelukkig nieuwjaar’, maar goede moed, goede strijd.

We vertrokken algauw weer. Eerst naar AGEHPMDNG in Vieille Terre, om medicijnen af te leveren. Daar werden we enthousiast ontvangen. We reden verder naar MOSODEL nabij Lacoma, voor de volgende aflevering. Toen terug naar Mare Rouge en Damé, voor een levering bij GRADAID en UPBNO. Het was al donker toen we terugkwamen bij Anouce. Ik stond te kijken naar de heldere sterrenlucht en besprak met Anouce onze plannen voor een studie naar klimaatverandering en migratie.

De volgende dag keerden we alweer terug naar Port-au-Prince. Onderweg leverden we medicijnen af bij KED in Dupre en tot slot voor Konbit Peyizan in Ponst Sonde. De terugreis verliep een stuk vlotter dan de heenreis. Dit keer rustig op de weg en zonder problemen keerden we terug. Alles gebeurt voor een reden, constateerden we weer.

Thuis bleek ik in een bouwput terecht te komen. Het erf lag vol zand en materialen, zodat ik de auto niet eens kon parkeren. Mijn golfplaten dak is vervangen door beton. Het huis was ontzettend smerig. In de kamer lag een dode kikker en overal lagen stukken cement en steen en stof. De werkzaamheden duurden voort tot negen uur ’s avonds. De volgende dag dus grote schoonmaak gehouden in huis.

Aangezien we op 1 januari niet thuis waren, heeft de buurvrouw speciaal op maandag 4 januari nog een keer pompoensoep klaargemaakt. Daar is ze vroeg voor opgestaan, want om 7 uur ’s ochtends kwam ze me al een portie brengen. Ik ging die dag naar OAVCT in Tabarre om een dossier te laten opstellen over de aanrijding. Ze zeiden me drie dagen later naar een andere vestiging te gaan voor de volgende stap. Diezelfde maandag, de eerste dag op kantoor in het nieuwe jaar, werden we onaangenaam verrast door het vertrek van onze onderburen. Vervolgens ging Roseline ziek naar huis. Een weinig goed begin van het nieuwe jaar. Botsing, geen benzine, ziekte, vertrek van de onderburen.

Dinsdag was Roseline nog zieker. Ze belde om hulp te vragen, dus ik haalde haar thuis op en bracht haar naar het ziekenhuis. We waren van half negen tot half drie onder de pannen, met wachten op een consult en verdere onderzoeken. Donderdag een gesprek met collega’s in Amerika, Indonesië, Japan, Kenia en Cambodja over de studie naar klimaatverandering en migratie. Vervolgens naar het verzekeringskantoor van OAVCT in Port-au-Prince. Iemand inspecteerde de auto en maakte foto’s. Een dossier is naar de gerechtelijke dienst gestuurd. Nu gaan ze proberen aan de hand van het nummerbord de chauffeur op te zoeken, wat hier niet zo eenvoudig is als in Nederland.

Vandaag is het 12 januari. 11 jaar na de aardbeving van 12 januari 2010. Ik denk aan collega’s, vrienden en bekenden die een geliefde verloren op die dag. Ik denk aan de beelden en geluiden. En nu? In drie maanden tijd zijn er 1.000 mensen ontvoerd. Het nieuws bericht over mensen die letterlijk sterven van honger in de gevangenis. Zoveel onrecht. Wat zal het jaar 2021 ons brengen?