Op tournee; een druppel water in de oceaan

Is er hoop? Ja, er is hoop. En als er één volk is dat die hoop tentoonspreidt en leeft, dan is het Haïti wel.

De afgelopen weken zijn bijna niet te vatten. Op vrijdag 23 september heb ik Garly en Cher Frère opgehaald van het vliegveld. We hebben een heel mooie, goede en bijzondere tijd gehad samen in Nederland. Een intensieve tijd ook, met goede ontmoetingen en veel nadenken over Haïti. De heren gaven het zelf al aan; we zijn bevriend met elkaar en die vriendschap maakt dit soort dingen mogelijk. Ze waren te gast bij mijn ouders in huis. Nog maar net een uur in Twijzel, met net de eerste Hollandse pot achter de kiezen, ontdekten ze gelijk al een nieuwe hobby; gras maaien. Iets nieuws en onbekends.

Zaterdag was een dag om bij te komen van de reis. Na lang slapen en kennis maken met een nicht en haar man die Nederlandse aardbeien, walnoten, peren en appels hadden meegenomen waarvan met smaak gesmuld is, hebben we een ronde gemaakt door Noord-Nederland. Langs Lauwersoog, de dijken, door het rustige Groningen, de grens over naar Duitsland, richting zuiden en via Drenthe terug. Het oversteken van de grens wekte de nodige verbazing. Je kunt gewoon doorrijden, zonder vaart te minderen een ander land in. Wat een enorm verschil met de misère om de grens tussen Haïti en de Dominicaanse Republiek over te steken, of zelfs maar toestemming te krijgen een ander land te bezoeken (middels een visum).

Vanaf de dag dat de heren aankwamen steeg de temperatuur en scheen de zon feller dan eerst. Ze zeiden al dat dat van boven geregeld was, aangezien het bekend was dat zij niet bestand zijn tegen koud weer… Hoe dan ook, ze hebben het goed getroffen.

De eerste zondag zijn we naar de christelijke gereformeerde kerk (CGK) in Hilversum geweest, waar we tijdens de dienst iets verteld hebben over Haïti. De dienst sloot er mooi op aan en ook Psalm 68, die spreekt over de kinderen van God, hoe we allemaal deel uitmaken van dezelfde familie al komen we uit verschillende landen. ’s Avonds waren we te gast in Zierikzee. Onderweg konden we mooi de Deltawerken bezoeken en bij een sluis kijken. Ook in Zierikzee werden we hartelijk en vriendelijk ontvangen. Na de dienst hebben we middels een presentatie van gedachten gewisseld over Haïti en het werk dat we daar mogen doen mede dankzij bijdragen, steun en giften vanuit de christelijke gereformeerde kerken in Nederland.

Maandag een interview met het Nederlands Dagblad en een bezoek aan mijn voormalige werkgever; Maaltijdservice Noord. Ook de bedrijfsvoering maakte indruk. Het is hier allemaal zo georganiseerd, gestructureerd, alles begint op tijd, goede infrastructuur. De snelwegen zijn perfect onderhouden, auto’s rijden als mieren onder, langs en boven elkaar. Zelfs tunnels onder water door, of viaducten met water over de wegen heen. Ook alle wegen buiten de steden en op het platteland zijn verhard en goed onderhouden.
Diezelfde avond waren we in Opperdoes. De Afsluitdijk over, ook al zoiets bijzonders. Het was een plezier om bij de gemeente te zijn waar ds. Sok en zijn gezin nu wonen, die vanuit Drogeham zo betrokken zijn geraakt bij Haïti. In onze presentatie hebben we het o.a. gehad over het land zelf en projecten van KDRe; reparaties van lemen huizen in het Noordwesten, training en onderwijs, microkrediet, herbebossing, bouw school, bouw kindertehuis en woningbouw in Duvier waar alle huizen zijn vernield in de aardbeving.

Dinsdag brachten we een bezoek aan Dokkum, met z’n mooie, oude binnenstad, molen en bolwerken. We aten bij Jeroen en Fardau, die de heren verblijdden met rijst. Want die piepers, dat brood en al die andere Nederlandse eetgewoonten (inclusief de eettijden), dat is toch wel heel erg wennen. Diezelfde avond spraken we in Veenwouden. Het was goed om zo mensen te ontmoeten in al de plaatsen waar we zijn geweest. Mensen die hebben gebeden, gedacht en gegeven voor Haïti. Mensen die van Haïti kunnen leren, mensen van wie Haïti dingen kan leren. Garly, Cher Frère en ik hebben het erg op prijs gesteld om overal te ontvangen worden door een groep aanwezigen die zich betrokken voelt bij broeders en zusters in Haïti.

Woensdagmiddag waren we in Surhuisterveen en ’s avonds in Spijkenisse. De mannen spreken Creools, ik vertaal. In Spijkenisse werd uit Jacobus 2 gelezen, waarin gesproken wordt over geloof en werken. Die kunnen niet zonder elkaar. Vol vuur en passie vertellen de mannen over hun vaderland, waar hun hart vol van is. Het werk dat we doen mag dan maar een druppel water in de oceaan zijn, maar toch wordt er verandering teweeg gebracht. En dat is mogelijk dankzij de inzet van de mensen ter plaatse, de lokale bevolking en plaatselijke organisaties die hun dorpen groeperen en zelf aangeven waar de grootste nood voor bestaat, wat de prioriteiten zijn. Ze steken zo enorm de handen uit de mouwen, hun leven spreekt van zo’n sterk geloof, vertrouwen en hoop. Doorzettingsvermogen. Een mooi voorbeeld daarvan is een school die gebouwd wordt op de top van een berg die niet toegankelijk is voor gemotoriseerd verkeer. Alle 4000 betonblokken, het ijzer, cement, zand; kortom alle benodigde bouwmaterialen moeten op hoofd en schouders de berg opgedragen wordt. Dat spreekt echt van moed en begrip van de noodzaak van deze school, van wilskracht en hoop. Het is tegelijkertijd moeilijk voor de bevolking om nood te herkennen zonder daar iets aan te kunnen doen omdat er de middelen niet voor zijn; de lemen huizen die telkens weer vernield worden door orkanen. Zolang ze niet verstevigd worden met stenen en cement en een goede fundering, zal dat probleem blijven bestaan. De gezinnen die in de 57 huizen zijn getrokken die inmiddels in Duvier zijn gebouwd na de aardbeving, kunnen geen van allen woorden vinden om het wonder weer te geven dat geschied is. Iets wat ze voor onmogelijk hadden gehouden is werkelijkheid geworden; een nieuw, veilig onderkomen.

We werden gastvrij ontvangen bij een gezin in Poortugaal zodat we niet laat in de avond nog terug hoefden. De volgende dag hebben we een bezoek gebracht aan Kinderdijk en ook aan België. De heren waren blij wat bergen te zien en om Frans te kunnen spreken. In Luik en ook de Nederlandse steden verbazen ze zich over de hoogbouw. Luchtballonnen zijn eveneens een onbekend fenomeen. Mensen die in bakjes onder een heteluchtballon hangen? Ezels en paarden die enkel voor plezier gehouden worden en niet als lastdieren? Mist?

Vrijdag hebben we een boerderij bezocht, met hoeveelheden melk per koe waarvan geen boer in Haïti kan dromen. We mochten ook bij de Oanrin in Twijzel zijn, de basisschool waar ik 8 jaar lang op gezeten heb. Daar hebben we met veel plezier met de hoogste vier groepen gepraat. Zoveel vragen, zoveel zijn ook die kinderen bezig met kinderen/mensen in Haïti. We werden alle drie blij verrast door het enthousiasme van de kinderen. Erg leuk.
’s Avonds aten we met een man of 75 samen in de christelijke gereformeerde kerk van Drogeham, de gemeente waarvan ik lid ben en waardoor ik ben uitgezonden. Maaltijdservice Noord had het weer geweldig voor elkaar. Enkele dappere dames van de kerk hebben het eten bereid, waarvan iedereen met smaak gesmuld heeft. Na een goed samenzijn mochten we ook daar vervolgens vertellen over en luisteren naar berichten uit Haïti. Vaak lopen de dingen in het leven niet zoals verwacht, of gehoopt. Ik had nooit kunnen denken dat ik ooit nog eens ‘op tournee’ zou gaan langs de christelijke gereformeerde kerken in Nederland samen met twee dierbaren uit Haïti. Wat een voorrecht, wat een eer. Wat bijzonder ook hoe we allemaal een schakeltje mogen zijn in een groter geheel en wat er mogelijk gemaakt kan worden door samenwerking. Op persoonlijk vlak ook bijzonder voor beide mannen om te zien waar ik vandaan kom en bijzonder voor mij om dit met hen te delen. Een prachtig mooi kerkgebouw en betrokken gemeenteleden, scholen met allerhande materialen beschikbaar, een huis met luxe ongekend voor Haïti, een baan bij een interessante organisatie, maar ook een familie die me dierbaar is. Ze hebben kennis gemaakt met ooms en tantes, neven en nichten, broers, schoonzus, nichtjes, gemeenteleden, met mensen die veel voor me betekenen. Ook voor hen was het afscheid moeilijk. Wat is het ook bijzonder wat er opgebouwd is in de afgelopen jaren. En wat mag er ook gebouwd worden aan wederzijds begrip door ontmoetingen en uitwisselingen als deze. Dat we nu hier in Nederland rechtstreeks van Haïtianen het verhaal mogen horen. Dat zij nu met eigen ogen en oren Nederland mogen zien, horen, beleven. We zijn alle 12 provincies doorgereisd. Alle twaalf plat, heel anders dan Haïti, wat betekent ‘land van bergen’. Veel water en dijken. Maar ook mensen die open staan voor elkaar en elkaar willen leren begrijpen, zo ervoeren de mannen. Waarden, organisatie, infrastructuur. Ondanks de positieve dingen die ze hebben opgemerkt, ontdekten ze echter ook een andere kant aan het verhaal.

Zaterdag waren we uitgenodigd voor een boottocht over het Lauwersmeer. Alweer een nieuwe ervaring. Met een glunderende glimlach de kapiteinspet op en even achter het stuur. Nicolien was er ook bij. Een helderblauwe lucht en een rimpelloos wateroppervlak, samen met onze enthousiaste gastheer en vrouw, zorgden voor een prachtige dag.
Afgelopen zondag waren we in Drogeham in de kerk, waar de dominee zonder te weten van onze aanwezigheid zei dat er mensen in Nederland zijn die na de aardbeving zich afvroegen hoe de mensen in Haïti nog kunnen geloven. Geloof, hoop en liefde.
Zondagmiddag waren we in Damwoude, waar mijn nichtje werd gedoopt. Kinderdoop in plaats van volwassendoop; alweer een verschil. Mijn twee werelden komen bijeen. De een ziet nu waar ik vandaan kom en wat ik bij de ander achterlaat, de ander begrijpt nu waar ik door de een opgevangen word en waar ik naartoe ga. Wederzijds begrip, ondanks de taalverwarring. Uiteraard zijn de kerkdiensten wel heel anders, met samenzang begeleid op het orgel, een kerkenraad die tegelijk met de dominee binnenkomt en de dominee die als enige het woord voert. Het is stil en rustig, geen beweging, dans of ritme. Wij hebben dat gevoel voor ritme niet, dat gevoel voor muziek als we het enkel horen. Mijn piano en orgel werden regelmatig bespeeld in deze weken, met prachtige klanken enkel vanuit gevoel voor muziek.

Dinsdag moest ik mijn nieuwe paspoort ophalen in Den Haag. Aangezien ik niet meer ingeschreven sta bij een gemeente, wordt mijn sofi nummer ook niet meer vermeld. De heren lachten hier hartelijk om en beweerden dat ik maar een Haïtiaans paspoort moet gaan aanvragen… We brachten een kort bezoek aan Amsterdam, dat hen de keerzijde van Nederland liet zien. Ze konden zich al geen voorstelling maken van legale homohuwelijken, wat in Haïti ondenkbaar is. Ik ken de weg niet zo goed in Amsterdam en kwam per ongeluk op de wallen terecht, wat ze helemaal verbijsterde. Dat vrouwen zich zo tentoonstellen in etalages. En ook dat overal gerookt wordt, de geur van wiet hangt in alle straten. Haïti is hiermee vergeleken een paradijs, zeiden ze.

Na een gesprek met deputaten volgde er die dag nog een bezoek aan CGK Haarlem. De volgende dag stond er een interview met het Reformatorisch Dagblad op het programma en een bezoek aan middelbare school Pieter Zandt in Kampen. Donderdag waren we bij de middelbare school waar ik zelf op heb gezeten; het Lauwers College in Buitenpost. Beide scholen troffen de heren wat betreft de organisatie, de beschikbare materialen. Maar op een negatieve manier werden ze getroffen door het gedrag van leerlingen, dat ondenkbaar is in Haïti. Roken, kleding die in Haïti als zeer ongepast beschouwd zou worden, gebrek aan respect, onbeleefdheid, lopen en zitten op tafels, geen discipline.

We bezochten ook de sociale werkvoorziening Oostergo in Dokkum. Opnieuw iets indrukwekkends, om te zien op wat voor manier de overheid hier verantwoordelijkheid neemt voor gehandicapte burgers en hen probeert te voorzien van werk. Maar ook de ingenieuze apparatuur en machines die worden ingezet trekken aandacht.

Gistermiddag hebben mijn ouders ons naar Almelo gebracht, waar we nog een afspraak hadden met een afvaardiging van deputaten en vervolgens gesproken hebben in de christelijke gereformeerde kerk aldaar. Ook daar voelde ik de passie en zegen overkomen. Enkele leden van de gemeente hebben ons netjes op de trein gezet en zo zijn we naar Schiphol vertrokken. De beide heren hebben vanochtend een vroege vlucht genomen en ik volgde iets later. Ik heb een lange overstap in New Jersey en hoop morgen verder te reizen naar Haïti. Met een bijzondere maaltijd van Nederlandse snert en Haïtiaanse paté hebben we woensdag een goed samenzijn gehad met de familie. De jongens in Haïti vragen wanneer Margot nu eindelijk weer komt. De meisjes in Nederland kennen straks hun tante niet meer. Het is niet eenvoudig om in twee werelden te leven. Maar we mogen ook blijven bidden om duidelijkheid over wat voor rol elk van ons heeft uit te voeren in dit koninkrijk. En de liefde overwint alles!