Goede buur, dieptepunten in Haïti, collega's in DC

Traditiegetrouw wordt er op 1 januari pompoensoep gegeten in Haïti. Ook op andere dagen staat dit gerecht wel op het menu, vaak in de ochtend. Zaterdagochtend, 6:15 uur; geklop op de deur. Het is de enige dag in de week dat ik wat langer kan slapen, dus ik lag nog in bed. Het geklop hield aan, toch maar eruit, kijken wat er aan de hand is. Staat de buurjongen voor de deur, een schaal warme soep in z'n hand; de buurvrouw stuurt je soep... Ze moet wel heel vroeg opgestaan zijn, want het is uiteraard geen soep uit een pakje. De gastvrijheid en het delen is weer verrassend. Een goede buur...

Een paar dagen later, rond half 1 's nachts; ik schrik wakker van gerommel aan het slaapkamerraam. Ik lig te luisteren en hoop dat het een dier is, maar als het geluid aanhoudt en zaklamplicht de kamer in schijnt, besef ik dat het een mens is en niet iemand met goede bedoelingen. Vanonder de dekens bel ik zachtjes m'n buren en gelukkig neemt er iemand op, die gelijk de 'casec' mobiliseert, de plaatselijke vertegenwoordiger van de overheid, en nog een partij buren uit bed trommelt. Er klinkt geschreeuw en gegooi met stenen. De vogel is gevlogen, maar als ik buiten kom (er staan inmiddels een man of 10 in de tuin) blijkt een van de ramen al verwijderd te zijn. Gelukkig zitten er ijzeren tralies voor de ramen, dus het zou een heel karwei zijn geweest om binnen te komen. De persoon zal waarschijnlijk gedacht hebben dat ik niet thuis was, omdat ik meestal een auto heb, maar die dag niet. Het is gelukkig goed afgelopen en we zijn opnieuw beschermd en bewaard gebleven, maar het blijkt wel dat er iemand is die me in de gaten houdt. Een heel akelige ervaring en idee. Het is de eerste keer in het rustige dorp dat zoiets gebeurt. De buren zijn er beduusd van. De volgende avond kreeg ik verschillende buren op bezoek, die nog niet konden begrijpen dat dit in hun buurt kon gebeuren. In Haïti is het niet gebruikelijk dat mensen alleen wonen en sinds mijn verhuizing krijg ik dan ook regelmatig te horen dat het niet goed is dat ik alleen woon (met een poes). Sinds de poging tot inbraak slaapt een van m'n buren bij mij in huis. Zijn ouderlijke woning is slechts een paar stappen van mijn huis verwijderd, dus de oversteek is snel gemaakt, maar ik vind het toch wel heel bijzonder dat hij zonder problemen elke nacht bij mij in huis komt slapen. Beter een goede buur dan een verre vriend, zeggen ze dan, maar dat is in deze weken wel weer heel erg waar geworden.

Op een avond in het weekend kreeg ik onverwacht bezoek van een van de ingenieurs die bij Church World Service hebben gewerkt. Die had al gezegd toen zijn contract afliep dat ik hem nu juist vaker zou zien, maar hij houdt inderdaad wel woord. Een ander weekend kreeg ik bezoek van een aantal vrienden die nog nooit in Kenscoff waren geweest; een moeder met twee jonge zoons en iemand van de kerk. Ze vonden het akelig koud en heel erg 'plattelandsgebeuren', wat goede herinneringen opriep aan het dorp waar ze zijn opgegroeid. Het speeltoestel bij de kerk vlakbij viel goed in de smaak en ook de rust in de omgeving, evenals de tuin.

Met KDRe zijn we momenteel bezig met de bouw van 6 huizen, in samenwerking met GADCOBEM, in de omgeving van Duvier. Samen met andere leden van KDRe brachten we een bezoek aan de huizen, die worden gefinancierd door Woord en Daad. De bouw is al een flink eind op weg; de fundering is gegraven, beton gestort, muren gebouwd met betonblokken. Niet alle huizen zijn toegankelijk voor auto's, dus de materialen worden zo dichtbij mogelijk afgeleverd en daarna draagt men de zakken cement, betonblokken, ijzer, stenen, etc. naar de woning. De familie en buren helpen mee. Ook emmers water worden uit de enige waterbron in het dorp gehaald en de berg opgedragen naar de huizen. Elke dag wordt er eten gekookt voor de bouwlieden. De huiseigenaars helpen dus actief mee. De huizen worden gebouwd met een veranda, een woonkamer en twee slaapkamers. De fundering van stenen is bij het ene huis hoger dan bij het andere, aangezien sommige op een helling zijn gelegen. Een van de criteria is dat de eigenaren zelf een nieuwe latrine graven. De huizen zijn ruim en stevig en voldoen aan de bouwnormen. Elk van de gezinnen bestaat uit 6 of meer personen. De gezinnen zijn geselecteerd op basis van verschillende criteria die met alle leden van GADCOBEM gedeeld zijn om duidelijkheid te scheppen en jaloezie te verminderen.

Ook het herbebossingsprogramma van KDRe gaat door. In het afgelopen kwartaal zijn er drie trainingsessies gehouden en er is inmiddels een nieuwe boomkwekerij opgezet met ruim 10,000 zaden. Het was fijn om de gelegenheid te hebben via skype met twee collega's van KDRe even 'in Drogeham te zijn', waar de gemeente opnieuw een etentje had (gesponsord door m'n voormalige werkgever) en aansluitend ging sponsorschaatsen voor Haïti. Samenbindend voor de gemeente en een bemoedigende opsteker voor KDRe en Haïti.

Bij Church World Service werken we intussen verder met onze partner organisaties. We zoeken financiering, werkten aan een plan voor landbouw en voedselveiligheid in het Noordwesten, zijn bezig met een plan hoe verder vorm te geven aan 'kinderbescherming' de komende anderhalf jaar, hoe onze monitoring en evaluatie processen te verbeteren. We kregen bezoek van een CWS partner uit Uruguay met wie we een gesprek met ASR voerden om te spreken over prioriteiten van kinderbescherming in Haïti. Dit ter voorbereiding op een bijeenkomst die in februari in Nicaragua zal worden gehouden, met deelname van organisaties uit de hele regio Latijns Amerika/Caribisch gebied die zich bezighouden met kinderbescherming. We zoeken connecties en samenwerking met andere organisaties, spreken over de basisbehoefte van water, maar ook over politiek en democratie. Ik had ook het plezier om eindelijk weer eens een oud-collega te ontmoeten met wie ik samenwerkte bij de Micha campagne tijdens mijn eerste jaren in Haïti. Verder ben ik voor de vierde keer naar het kantoor van Tortugair geweest om mijn geld terug te krijgen van een ticket geboekt voor een vliegtuig dat al weken buiten dienst was maar nog steeds geboekt kon worden. Na 3 kwartier wachten werd me gezegd dat ze me wel zullen bellen. Een totaal gebrek aan serieus nemen van klanten.

Woensdag 4 februari ben ik naar Washington DC gereisd. Hier komt deze week het Latijns Amerika team van Church World Service bijeen. Daaraan voorafgaand had ik een aantal andere afspraken. Hoewel ik geen stadsmens ben, is mijn eerste indruk van Washington DC positief. Een mooie stad met indrukwekkende gebouwen, overheidsinstanties en historische panden. Het is een schone stad die niet druk aanvoelt als een hoofdstad. Eveneens een formele stad, met veel net geklede mensen.

Church World Service heeft een kantoor in Washington DC, dus donderdag kwamen twee collega's me ophalen van het hotel om per bus naar kantoor te reizen. De ene collega is hier gevestigd en de ander komt uit Argentinië, van ons regioteam. Het kantoor is gelegen aan Maryland Avenue, vlakbij Capitol, waar aan de ene kant congres gevestigd is en aan de andere kant senaat, zo is me verteld. Met de meeste collega's uit Washington DC hebben we regelmatig contact per email en skype, dus goed om nu in levende lijve een aantal zaken te kunnen bespreken en gezichten bij namen te plaatsen. Tussen de middag lunch in het tegenovergelegen senaatsgebouw. Vervolgens naar US Department of State. Onze collega had ons gevraagd of we wel identiteitspapieren bij ons hadden om naar binnen te kunnen. Kwamen we daar, kon ze haar eigen papieren niet vinden... We houden het spannend. Voor mij een nieuwe omgeving van werken en ontmoetingen, dus even aftasten. Het viel echter mee en we hebben goede ontmoetingen gehad. Eerst in gesprek met iemand van het Haiti bureau van State Department plus iemand van USAID, over kinderbescherming, gehandicapten, landbouw, enz. Vervolgens naar een ander overheidspand om in gesprek te gaan met de afdeling tegen mensenhandel en de afdeling democratie, mensenrechten en arbeid. Hier werd onze Argentijnse collega vreemd genoeg echter niet binnen gelaten omdat hij een identiteitskaart bij zich had en geen paspoort. Gelukkig waren onze gesprekspartners zo flexibel om naar een Starbucks uit te wijken. Opnieuw een goed gesprek, over migratie, gedwongen arbeid, restavèk, etc.

Het viel me op dat alle personen die we ontmoetten vrouwen waren, wat ik in Haïti niet zo gewend ben. Mijn collega was deze zelfde dagen met partnerorganisatie SKDE voor een uitwisseling naar twee organisaties in de provincie Centre, waar bij de 24 personen slechts 1 vrouw aanwezig was.

De tweede nacht schrok ik wakker van een ruit dat aan gruzelementen ging. Blij dat ik op de 3e verdieping lag, had ik de herinnering aan de poging tot inbraak thuis nog vers in het geheugen. Uiteindelijk werd het weer stil. 's Ochtends met mijn collega mee naar kantoor, met de metro dit keer. Deze dag hadden we een afspraak met Free the Slaves en Beyond Borders, twee organisaties waarmee we zowel in Haïti als Amerika samenwerken op het gebied van gezamenlijke partnerorganisaties, coördineren van programma's en lobbyen.

Een andere collega nam me na werktijd mee naar een ander hotel, waar de rest van het team de komende dagen ook zal inchecken. Een tweede collega uit Argentinië is vrijdag ook aangekomen. 's Avonds hebben we met z'n allen pizza gebakken en in informele sfeer bijgepraat bij een van de collega's thuis. Een ander hoopt volgende week zaterdag te trouwen en was blij met wijn uit Argentinië en een handgemaakte, houten schaal uit Haïti als geschenken van collega's. Het weekend hadden we de gelegenheid om op verkenning te gaan in Washington DC, wat absoluut de moeite waard was, maar daarover een andere keer meer.

Op dit moment worden de gedachten overschaduwd door een verslechterende situatie in Haïti. Vorige week maandag, 2 februari, waren er stakingen afgekondigd door het openbaar transport om verlaging van benzine en dieselprijzen te eisen. De overheid ging akkoord met een verlaging van 10 gourdes, maar dat was niet genoeg. De staking ging door, wegen werden geblokkeerd om doorgang van verkeer te hinderen, er werden stenen gegooid, autobanden verbrand en uiteindelijk moest CWS haar deuren vroeger sluiten en het personeel naar huis sturen. 's Avonds ging de overheid akkoord met een prijsverlaging van 20 gourdes en de tweede dag van de staking werd geannuleerd. Gedurende de rest van de week werd de situatie echter erger. Studenten raakten gewond, groepen die het vertrek van president Martelly eisen gingen de straat op, auto's werden verbrand. Er is nog steeds geen datum bekend waarop verkiezingen plaatsvinden, dus de president regeert nog zonder parlement. Een nieuwe staking werd afgekondigd voor gisteren en vandaag, opnieuw van openbaar transport die een prijsverlaging van 100 gourdes eisen. Maar nu was het erger. Dreigementen werden geuit; studenten die naar school kwamen zouden worden gedood, dus alle scholen sloten de deuren. Banken bleven dicht, er was geen enkel voertuig van openbaar vervoer op de weg, overal was de weg geblokkeerd, ook op het kruispunt vlakbij ons kantoor. Motor taxi chauffeurs die toch de weg op gingen om te werken, riskeerden hun leven. 's Ochtends vroeg al kreeg ik bericht van mijn collega dat twee motor taxi chauffeurs nabij zijn huis waren gedood. Mijn andere collega zou gisteren deelnemen aan een training over veiligheid georganiseerd door CWS, maar ironisch en droevig genoeg kon hij niet deelnemen juist wegens de veiligheidssituatie in Haïti. Voor het eerst is het CWS kantoor dicht gebleven en moest ik mijn collega's vragen om thuis te blijven. Mensen die toch met privé transport de weg opgingen, werden met stenen bekogeld, als gevolg waarvan diverse gewonden in het ziekenhuis zijn opgenomen. Gedurende de dag bleef ik in contact met mijn collega's en andere organisaties, die allemaal gesloten waren. Er kwamen meer berichten binnen; het was nu niet enkel meer een staking van openbaar transport, maar ook docenten van overheidsscholen hebben recentelijk gestaakt omdat de overheid niet voldoende docenten aanstelt aan deze scholen. Leerlingen hebben weken les gemist door deze stakingen. Ook de anti-overheidsbeweging doet mee, bendes maken van de ontstane situatie gebruik, groepen gefrustreerde mensen dreigen met geweld voor een ieder die zich buiten waagt, want wat ze willen is een landelijk stilleggen van alle activiteiten. Dat is gelukt. Een dieptepunt, een zwarte dag.

Vandaag, dinsdag 10 februari, blijft CWS Haïti opnieuw gesloten.